Σε μια νέα φάση ανάπτυξης, όπου το μοντέλο που κυριαρχεί είναι οι εξαγορές και οι συμπράξεις, έχει εισέλθει η αγορά των ΑΠΕ. Μεγάλοι ενεργειακοί όμιλοι επιλέγουν τον σύντομο δρόμο των εξαγορών για να ενισχύσουν τα πράσινα χαρτοφυλάκιά τους. Παράλληλα, προχωρούν σε συμπράξεις για την ανάπτυξη νέων έργων προσβλέποντας στον περιορισμό του ρίσκου από τις αβεβαιότητες της αγοράς και σε οικονομίες κλίμακος, τάση που επικρατεί σε όλη την Ευρώπη, καθώς ο υψηλός πληθωρισμός και οι αρνητικές τιμές που παρατηρούνται συχνά στις χονδρεμπορικές αγορές, συμπιέζουν τις αποδόσεις των έργων.
ΔΕΗ Ανανεώσιμες
Η στρατηγική συμφωνία ΔΕΗ Ανανεώσιμες – Ιntrakat, που ανακοινώθηκε προ ημερών, είναι ενδεικτική αυτού του μοντέλου ανάπτυξης των ΑΠΕ που άρχισε να κυριαρχεί και στη χώρα μας τα τελευταία δύο χρόνια. Στο πλαίσιο της συμφωνίας, η ΔΕΗ Ανανεώσιμες θα προσθέσει στο χαρτοφυλάκιό της έξι έργα ΑΠΕ εν λειτουργία και υπό κατασκευή, συνολικής ισχύος περίπου 164 ΜW και ταυτόχρονα θα εισέλθει ως μέτοχος με ποσοστό 49% σε εταιρείες συμμετοχών του ομίλου Intrakat, με ένα συνολικό χαρτοφυλάκιο έργων συνολικής ισχύος περίπου 1,6 GW. Η συμφωνία, σύμφωνα με πληροφορίες, προβλέπει υπό προϋποθέσεις επέκταση της συμμετοχής της ΔΕΗ στο 51%. H συναλλαγή αντιστοιχεί σε αξία επιχείρησης (Enterprise Value) 100 εκατ. ευρώ και η ΔΕΗ, σύμφωνα με πληροφορίες, θα καταβάλει τίμημα ύψους 80 εκατ. ευρώ σταδιακά, ανάλογα με την πορεία ανάπτυξης των έργων.
Οι συνολικές επενδύσεις για τη δυνητική πλήρη ανάπτυξη των έργων εκτιμάται ότι θα υπερβεί το 1 δισ. ευρώ, ενώ η ολοκλήρωση των οριστικών συμφωνιών αγοραπωλησίας και μετόχων αναμένεται έως το τέλος Φεβρουαρίου 2024. Για την Ιntrakat η συμφωνία με τη ΔΕΗ, όχι μόνο «ξεκλειδώνει» αξία αλλά και επιταχύνει τον σχεδιασμό της εισηγμένης για την ανάπτυξη των έργων που έχει δρομολογήσει για τα επόμενα χρόνια. Για τη ΔΕΗ η συμφωνία αυτή «κουμπώνει» με τη στρατηγική εξαγορών και στρατηγικών συμμαχιών που αναπτύσσει στο πλαίσιο της μετάβασής της από τον λιγνίτη στις ΑΠΕ, με όχημα τη θυγατρική της ΔΕΗ Ανανεώσιμες.
Είχε προηγηθεί η εξαγορά τον Ιούνιο του 2022 των εν λειτουργία αιολικών πάρκων ισχύος 112 ΜW της Volterra. Τον Δεκέμβριο της ίδιας χρονιάς εξαγόρασε έργα συνολικής ισχύος 46 MW της Piraeus Equity Partners και υπέγραψε επίσης μια κατ’ αρχάς συμφωνία με τη Μytilineos για την ανάπτυξη, κατασκευή και αγορά ηλιακών πάρκων 210 MW στη Ρουμανία. Τον Ιανουάριο του 2022 ολοκλήρωσε τη διαδικασία σύστασης της κοινής εταιρείας ΜΕΤΩΝ με τη γερμανική RWE, που αναπτύσσει φωτοβολταϊκά έργα συνολικής ισχύος 940 μεγαβάτ στις λιγνιτικές περιοχές της Δυτικής Μακεδονίας. Τον Οκτώβριο ολοκληρώθηκε η μεγάλη εξαγορά από τη ΔΕΗ του χαρτοφυλακίου της Enel στη Ρουμανία, έναντι τιμήματος 1,26 δισ. ευρώ, ενώ μέσα στο καλοκαίρι η ΔΕΗ εξαγόρασε στη Ρουμανία και αιολικό πάρκο ισχύος 84 ΜW της Lukoil.
HELLENiQ ENERGY
Μέσω εξαγορών και στρατηγικών συμμαχιών προχωρούν στον πράσινο μετασχηματισμό τους και τα δύο διυλιστήρια της χώρας. Η HELLENiQ ENERGY μέσω της θυγατρικής της HELLENiQ Renewables προχώρησε σε συμφωνίες ανάπτυξης και εξαγoράς φωτοβολταϊκών πάρκων ισχύος 811 MW στη Ρουμανία, εκ των οποίων τα 211 MW από τη Mytilineos. Eπίσης, μέσω δύο εξαγορών απέκτησε στην Κύπρο ένα συνολικό χαρτοφυλάκιο φωτοβολταϊκών πάρκων ισχύος πάνω από 40 ΜW, ενώ εξετάζει νέες εξαγορές στη Βουλγαρία. Στην εγχώρια αγορά η HELLENiQ ENERGY προχώρησε τον περασμένο Αύγουστο στην εξαγορά φωτοβολταϊκών πάρκων ισχύος 180 MW από τη Lightsource, στην περιοχή της Κοζάνης.
Μotor Oil
Η Μotor Oil, με όχημα τη θυγατρική της More ολοκλήρωσε τον Μάιο του 2023 την απόκτηση του 75% της UNAGI. Με την εξαγορά αυτή απέκτησε τον έλεγχο του 51% 16 φωτοβολταϊκών πάρκων ισχύος 1,9 GW που βρίσκονται στην Ελλάδα σε διάφορα στάδια ανάπτυξης και παράλληλα κατέστη συνεταίρος της ΔΕΗ Ανανεώσιμες, η οποία είχε αποκτήσει έναν χρόνο νωρίτερα τον έλεγχο του 49% των ίδιων πάρκων. Είχε προηγηθεί στο τέλος του 2022 η εξαγορά από τη Motor Oil του 75% του πράσινου χαρτοφυλακίου της Ελλάκτωρ.
Mytilineos
Μέσα στη χρονιά ξεχώρισε και η εμβληματική εξαγορά πέντε φωτοβολταϊκών πάρκων ισχύος 1,4 GW στην Αλμπέρτα του Καναδά από τη Mytilineos, για τα οποία τα επόμενα 4 χρόνια θα επενδυθούν 1,16 δισ. ευρώ.
ΤΕΡΝΑ Ενεργειακή
Σε εξαγορές μονάδων ΑΠΕ ισχύος 850 MW εντός και εκτός Ελλάδας προχώρησε το τελευταίο έτος και η ΤΕΡΝΑ Ενεργειακή, αποκτώντας έργα σε Εβρο, Θεσσαλία, Αιτωλοακαρνανία, Πιερία, αλλά και Βουλγαρία. Στα τέλη Ιουνίου, εξάλλου, ανακοινώθηκε η συμφωνία πώλησης του 50% του χαρτοφυλακίου της Enel στην Ελλάδα, στο αυστραλιανό fund Macquarie, το οποίο από το 2022 ελέγχει το 49% του ΔΕΔΔΗΕ.
Τάση συγκέντρωσης και αλλαγή μοντέλου στη λιανική ρεύματος
Σε συγκέντρωση οδηγείται, αν και με μικρά βήματα ακόμη, και η λιανική αγορά ηλεκτρισμού, η οποία μετασχηματίζεται στη βάση των νέων προϊόντων και υπηρεσιών που φέρνει μαζί της η πράσινη μετάβαση. Στην αγορά προμήθειας ηλεκτρικής ενέργειας δραστηριοποιούνται ενεργά σήμερα δέκα εταιρείες μαζί με τη ΔΕΗ, και εκτίμηση τόσο της πλευράς των προμηθευτών όσο και των αρμοδίων αρχών είναι ότι η αγορά θα οδηγηθεί μέσα σε ένα όχι και τόσο μακρινό διάστημα σε συρρίκνωση, με την επικράτηση μέσω εξαγορών και συγχωνεύσεων το πολύ πέντε μεγάλων ομίλων, που θα διαθέτουν το οικονομικό μέγεθος για να ανταποκριθούν σε μελλοντικές κρίσεις. Αυτός ο κύκλος των εξαγορών, που είχε ξεκινήσει την πρώτη περίοδο της ενεργειακής κρίσης, ανεκόπη καθώς οι κρατικές επιδοτήσεις ενίσχυσαν τη ρευστότητα εταιρειών που λόγω των υψηλών τιμών είχαν βρεθεί στο «κόκκινο». Εκτίμηση της αγοράς είναι ότι θα ανοίξει εκ νέου με το τέλος των επιδοτήσεων και δεν αποκλείεται μάλιστα να δούμε τέτοιου είδους κινήσεις μέσα στο 2024.
Δυναμικά στην κατεύθυνση αυτή κινείται η Mytilineos με την εξαγορά αρχικά της Watt & Volt (4,6% της αγοράς) και στη συνέχεια της Volterra (2,2% της αγοράς), μέσω των οποίων αύξησε το μερίδιό της στη λιανική αγορά στο 13%, καταλαμβάνοντας τη δεύτερη θέση στην προμήθεια μετά τη ΔΕΗ. Ακολούθησε μέσα στον Αύγουστο η εξαγορά της ΕΦΑ Ενεργειακή Εταιρεία Φυσικού Αερίου (EfaEnergy), μέσω της οποίας η Mytilineos πρόσθεσε επιπλέον 11.000 πελάτες στο χαρτοφυλάκιό της, η πλειονότητα των οποίων αφορά παροχές φυσικού αερίου, και παράλληλα ενίσχυσε την παρουσία της με επιπλέον 14 καταστήματα. Είχε προηγηθεί στα τέλη Μαΐου 2023 η εξαγορά της Unison, που σηματοδότησε και την είσοδο της Mytilineos στην αγορά του Facility Management, δηλαδή της διαχείρισης κτιρίων, κλάδος με ετήσιο τζίρο πάνω από 1 δισ. ευρώ και ισχυρές προοπτικές ανάπτυξης. H παροχή ολοκληρωμένων υπηρεσιών είναι το νέο μοντέλο των παρόχων ηλεκτρικής ενέργειας και φυσικού αερίου διεθνώς. Με την αξιοποίηση και της ψηφιακής τεχνολογίας οι ενεργειακοί πάροχοι μπορούν να προσφέρουν στους πελάτες τους ευρεία γκάμα προϊόντων και υπηρεσιών, συμπληρωματικών της προμήθειας και του φυσικού αερίου, και να αναπτύσσουν μια εξατομικευμένη εμπειρία.
Αλμα προς αυτή την κατεύθυνση έκανε η ΔΕΗ με την εξαγορά της «Κωτσόβολος». Με την ολοκλήρωση της συναλλαγής, που αναμένεται μέσα στο πρώτο τρίμηνο του 2024, η ΔΕΗ αποκτά πρόσβαση στα 95 καταστήματα της αλυσίδας (92 στην Ελλάδα και 3 στην Κύπρο) συνολικής έκτασης 143.000 τ.μ., με συνολικό αριθμό εργαζομένων άνω των 1.500 ατόμων. Από αυτά, τα 27 είναι megastores, πάνω από 2.000 τ.μ. Επιπλέον συνέργειες διασφαλίζει μέσω του kotsovolos.gr –ένα από τα πλέον επιτυχημένα online stores της αγοράς– αλλά και του συστήματος logistics, με κέντρα διανομής, τοπικά hubs και κέντρα διεκπεραίωσης (store/hubs).
Τον δρόμο της ΔΕΗ αναμένεται να ακολουθήσουν και άλλοι πάροχοι, αφού ο ανταγωνισμός πλέον δεν περιορίζεται στην πώληση ηλεκτρικού ρεύματος και φυσικού αερίου. Φωτοβολταϊκά, αντλίες θερμότητας, ιδιωτικοί φορτιστές για ηλεκτρικά αυτοκίνητα είναι λύσεις που προωθούν οι πάροχοι, και ένα ισχυρό δίκτυο διακίνησης, παράδοσης και εγκατάστασής τους αποτελεί ανταγωνιστικό πλεονέκτημα.
