«Άου» στα ελληνικά, «άουτς» στα αγγλικά, «άι» στα ιαπωνικά ή ακόμα και «γιακάγι» στη γλώσσα αυτόχθονων της Αυστραλίας. Η έκφραση του πόνου ενώνει την ανθρωπότητα όσο καμία άλλη. Και αυτό γιατί όπως διαπίστωσε μία μελέτη στην οποία εξετάστηκαν 131 γλώσσες του κόσμου, η έκφραση του πόνου έχει μία σταθερά: Την παρουσία του φωνήεντος «α».

Για τη μελέτη του 2024 που δημοσιεύτηκε στο Journal of the Acoustical Society of America, οι ερευνητές εξέτασαν λεξικά από 131 γλώσσες για να δουν πώς αντικατοπτρίζεται ο πόνος, η χαρά και η αηδία σε καθεμία από αυτές. Επιπλέον, έλαβαν ηχογραφήσεις από 166 διαφορετικά άτομα που εξέφραζαν αυτά τα συναισθήματα σε πέντε κύριες γλώσσες: Ισπανικά, αγγλικά, ιαπωνικά, τουρκικά και μανδαρινικά.

Η Aitana García Arasco, εκ των συγγραφέων της μελέτης, και η υπόλοιπη ομάδα επινόησαν ένα ερωτηματολόγιο για να πείσουν τους ομιλητές αυτών των πέντε γλωσσών να καταγράψουν τον εαυτό τους να εκφράζει πόνο, αηδία και χαρά. Όπως λέει στην El Pais, δεν χρειάστηκε, βέβαια, να προκαλέσουν σωματικό πόνο στους συμμετέχοντες, αλλά τους ζητούσαν να φανταστούν ότι χτυπούν και να  προσπαθήσουν να εκφράσουν μια γνήσια αντίδραση.

Βέβαια, αυτό δημιουργεί ένα προφανές πρόβλημα. «Είναι σημαντικό να γίνει διάκριση μεταξύ των αυθόρμητων φωνών και εκείνων που παράγονται κατά παραγγελία. Οι άνθρωποι έχουν μια μοναδική ικανότητα σε σύγκριση με άλλα ζώα: Μπορούμε να κάνουμε αυτούς τους ήχους χωρίς κανένα πραγματικό ερέθισμα», λέει η ερευνήτρια.

Άλλες μελέτες έχουν δείξει ότι όταν ένα άτομο χτυπάει κατά λάθος τον εαυτό του, ενεργοποιούνται τα πιο πρωτόγονα μέρη του εγκεφάλου. Με τη μέθοδο που χρησιμοποιήθηκε στην έρευνα, αυτό δεν συμβαίνει. «Ενεργοποιούνται μόνο τα μέρη που είναι υπεύθυνα για τη γλώσσα», εξηγεί η Garcia. Αλλά για τους σκοπούς της μελέτης, ήταν αρκετό.

Η έρευνα έδειξε ότι ο πόνος δεν είναι μόνο μια κοινή φυσιολογική εμπειρία για όλους τους ανθρώπους, αλλά εκφράζεται φωνητικά με τον ίδιο τρόπο παγκοσμίως. Το φωνήεν «α», που παράγεται με το στόμα ανοιχτό, είναι το ακουστικό κέντρο αυτής της έκφρασης.

Αυτό έρχεται σε αντίθεση με την αηδία και τη χαρά, συναισθήματα που δεν δείχνουν τόσο σταθερά μοτίβα. «Σε όλες τις κοινωνίες, υπάρχουν πολιτισμικοί κανόνες και αυτοί διαμορφώνουν τους ήχους που κάνουμε όταν αντιδρούμε σε ορισμένες καταστάσεις», εξηγεί η ερευνήτρια. «Αλλά ο πόνος είναι παγκόσμιος· είναι πόνος στη Γαλλία, την Ισπανία ή την Ιαπωνία. Είναι μια άμεση φυσιολογική απόκριση· έχει ένα πολύ σημαντικό βιολογικό συστατικό».

Η υπερεκπροσώπηση του «α» υποδηλώνει ότι λέξεις όπως «άουτς» και «γιακάγι» έχουν διαμορφωθεί από τους ακούσιους ήχους που κάνουμε για να σηματοδοτήσουμε πόνο ο ένας στον άλλον, γράφει η Katarzyna Pisanski, άλλη ερευνήτρια της μελέτης, στο περιοδικό Scientific American.

Ωστόσο, αυτή η έκφραση περιέχει επίσης σημαντικές διαφορές. Σε πιο εκφραστικές κοινωνίες, όπως οι μεσογειακές, είναι σύνηθες να εκφράζεται ο πόνος ανοιχτά, ενώ σε πιο συγκρατημένους πολιτισμούς, όπως η Ιαπωνία, οι εκφράσεις τείνουν να είναι πιο συγκρατημένες.

Η García τονίζει ότι αυτή η προετοιμασία ξεκινά από την παιδική ηλικία. «Ένα μωρό κλαίει με τον ίδιο τρόπο οπουδήποτε στον κόσμο, αλλά με τον καιρό μαθαίνει να προσαρμόζει την έκφρασή του στα κοινωνικά πρότυπα». Ένα ξεκάθαρο παράδειγμα είναι το γέλιο: Στην Ισπανία, το γέλιο δυνατά εκλαμβάνεται ως ένδειξη χαράς, ενώ στην Ιαπωνία θεωρείται αγενές και πολλοί άνθρωποι καλύπτουν το στόμα τους όταν το κάνουν.

Διαβάστε ακόμη: