Σε μια σημαντική διαρθρωτική αλλαγή, η οποία οφείλεται σε δύο επιπρόσθετες επιρροές, οφείλεται η απότομη άνοδος της τιμής του χρυσού από το τέταρτο τρίμηνο του 2022.
Σύμφωνα με το Economic Research της Alpha Bank, το 2025 και το 2024 οι τιμές του χρυσού έφθασαν σε ιστορικά υψηλά επίπεδα, ενώ τα αποθέματα χρυσού που κατείχαν οι κεντρικές τράπεζες διαμορφώθηκαν σε επίπεδα κοντά σε εκείνα που είχαν παρατηρηθεί στην εποχή του Bretton Woods (“Gold and the New World Disorder”, OMFIF, 2024). Σύμφωνα με την Alpha Bank, τα τελευταία 15 χρόνια, οι βασικοί παράγοντες που επηρεάζουν την τιμή του χρυσού είναι η συναλλαγματική ισοτιμία του αμερικανικού δολαρίου, οι πραγματικές αποδόσεις των ομολόγων και η ζήτηση από τους ιδιώτες επενδυτές.
Ιστορικά, η πορεία του χρυσού είναι στενά συνδεδεμένη με την πορεία του αμερικανικού νομίσματος, το οποίο συνιστά ένα παγκόσμιο αποθεματικό νόμισμα. Ως εκ τούτου, τα τελευταία έτη το ασθενέστερο δολάριο ώθησε την τιμή του πολύτιμου μετάλλου προς τα πάνω. Ιστορικά, επίσης, όταν οι πραγματικές αποδόσεις (προσαρμοσμένες στον πληθωρισμό) των αμερικανικών – κυρίως – ομολόγων είναι χαμηλές, το κόστος ευκαιρίας διακράτησης χρυσού μειώνεται, οπότε αυξάνεται και η ζήτησή του. Αντίθετα, όταν οι πραγματικές αποδόσεις είναι υψηλές, ο χρυσός καθίσταται λιγότερο ελκυστικός και οι επενδυτές αναζητούν εναλλακτικές επενδυτικές λύσεις. Ωστόσο, τα δύο τελευταία έτη, παρά το γεγονός ότι οι πραγματικές αποδόσεις έχουν αυξηθεί (εν μέρει λόγω ανησυχιών για τη βιωσιμότητα της δημοσιονομικής πολιτικής των ΗΠΑ), οι τιμές του χρυσού δεν έχουν μειωθεί, όπως συνέβαινε στο παρελθόν. Αντίθετα, το πολύτιμο μέταλλο έχει κερδίσει έδαφος, γεγονός που υποδηλώνει την αυξανόμενη ελκυστικότητά του ως εναλλακτική επιλογή στα ομόλογα του αμερικανικού Δημοσίου.
Οι ιδιώτες επενδυτές είναι επίσης σημαντική κινητήρια δύναμη της τιμής του χρυσού. Ιδιαίτερα, η αύξηση της ζήτησης από το 2011 για χρηματιστηριακά διαπραγματεύσιμα αμοιβαία κεφάλαια χρυσού (Gold ETFs) συνέβαλε στην άνοδο της τιμής του πολύτιμου μετάλλου σε ιστορικά υψηλά.
Οι δυο βασικές αλλαγές
Ωστόσο, οι παραπάνω τρεις παράγοντες δεν μπορούν να εξηγήσουν από μόνοι τους την απότομη άνοδο της τιμής του χρυσού από το τέταρτο τρίμηνο του 2022. Τα τελευταία δύο χρόνια έχει σημειωθεί μια διαρθρωτική αλλαγή, η οποία οφείλεται σε δύο επιπρόσθετες επιρροές, πέραν των προαναφερθέντων παραγόντων.
Πρώτον, οι γεωπολιτικές εντάσεις. Σύμφωνα με το Παγκόσμιο Συμβούλιο Χρυσού (World Gold Council), από το τέταρτο τρίμηνο του 2022 οι κεντρικές τράπεζες, παγκοσμίως, αγοράζουν χρυσό με τον ταχύτερο ρυθμό των τελευταίων δεκαετιών. Η αγορά χρυσού επιταχύνθηκε μετά την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία και τη σύγκρουση στη Μέση Ανατολή, υποδηλώνοντας ότι οι γεωπολιτικές παράμετροι επηρεάζουν τις αποφάσεις των κεντρικών τραπεζών να επενδύσουν σε χρυσό. Επιπλέον, αυτή η διαρθρωτική μετατόπιση της ζήτησης για χρυσό πιθανόν να αποτελεί μέρος μίας ευρύτερης προσπάθειας μείωσης της εξάρτησης από περιουσιακά στοιχεία σε δολάρια, αντανακλώντας τις ανησυχίες των κεντρικών τραπεζών σχετικά με την αποδυνάμωση του διεθνούς ρόλου του δολαρίου.
Δεύτερον, τα αυξανόμενα δημοσιονομικά ελλείμματα και οι ανησυχίες για το δημόσιο χρέος. Πολλές χώρες αντιμετωπίζουν υψηλά δημοσιονομικά ελλείμματα και υψηλό δημόσιο χρέος. Ειδικά στην περίπτωση των ΗΠΑ, το υπέρογκο χρέος και τα υψηλότερα επιτόκια έχουν προκαλέσει αμφιβολίες σε μια μερίδα επενδυτών σχετικά με τη βιωσιμότητά του και, επομένως, μπορεί να τους ωθούν να επενδύουν σε χρυσό ως αντιστάθμισμα έναντι του κρατικού κινδύνου.
Εν μέσω υψηλής παγκόσμιας αβεβαιότητας, φαίνεται ότι οι κεντρικές τράπεζες επιστρέφουν σε ένα ιστορικό μοτίβο που αναδεικνύει τον ρόλο του χρυσού ως ασφαλούς περιουσιακού στοιχείου. Το πολύτιμο μέταλλο παραμένει ένα σημαντικό εργαλείο για τη διαφοροποίηση του χαρτοφυλακίου και τη διαχείριση κινδύνου, με την απόδοση του χρυσού τα δύο τελευταία έτη να ξεπερνά τις προσδοκίες σε αντίξοες συνθήκες, λόγω διαρθρωτικών μετατοπίσεων, όπως η υψηλότερη ζήτηση από τις κεντρικές τράπεζες και οι δημοσιονομικές ανισορροπίες, σύμφωνα πάντα με την Alpha Bank.
