«Φωνή βοώντος εν τη ερήμω» θα είναι όπως όλα δείχνουν η παρέμβαση του Κυριάκου Μητσοτάκη για την αντιμετώπιση της ενεργειακής κρίσης και την μείωση των σχιζοφρενικών λογαριασμών ενέργειας, στη σημερινή και αυριανή Σύνοδο Κορυφής στις Βρυξέλλες.
Βασικός σύμμαχος στο ελληνικό μοντέλο θα είναι μόνο ο ισπανός Πέδρο Σάντσεθ.
Ο ισπανός θα ζητήσει περισσότερα ως προς την εφαρμογή της μεταρρύθμισης των ευρωπαϊκών αγορών ηλεκτρικής ενέργειας και τη μείωση του ενεργειακού λογαριασμού στη σύνοδο και θα είναι κατ ουσίαν ευθυγραμμισμένος με τον έλληνα Πρωθυπουργό.
Εν τω μεταξύ η Κομισιόν πρόλαβε τη Σύνοδο και πρότεινε το εμπάργκο στο ρωσικό πετρέλαιο που διακινείται μέσω θαλάσσης καθυστερώντας παράλληλα τους περιορισμούς στις εισαγωγές από έναν βασικό αγωγό, σε μια προσπάθεια να ικανοποιήσει τις ουγγρικές αντιρρήσεις και να κλείσει συμφωνία για το νέο πακέτο κυρώσεων που ήδη καθυστέρησε αρκετά.
Προφάσεις εν αμαρτίαις
Στα ελληνο-ισπανικά σχέδια για τον ηλεκτρισμό και το φυσικό αέριο, το τυπικό εμπόδιο-πρόφαση που προβάλλει η Κομισιόν είναι η αδιατάρακτη λειτουργία της ενιαίας αγοράς ενέργειας.
Στην ουσία όμως είναι τα μεγάλα ενεργειακά συμφέροντα της Γερμανίας, της Ολλανδίας αλλά και χωρών ευνοημένων όπως Τσεχία, Σλοβακία και Ουγγαρία.
Αυτές θα εξαιρεθούν και από το εμπάργκο στο ρωσικό πετρέλαιο, οπότε συντάσσονται με το Βερολίνο που αλλάζει θέση κάθε τρεις και λίγο.
Μητσοτάκης και Σάντσεθ θα ζητήσουν αποσύνδεση της τιμής του αερίου από την ηλεκτρική ενέργεια ως λύση στο τεράστιο και πρωτοφανές πρόβλημα των νοτιο-ευρωπαϊκών νοικοκυριών.
«Βεβαίως στην Ελλάδα είναι έτοιμος και θα δουλέψει ο μηχανισμός πλαφόν στην χονδρική αλλά με αυτόν τον τρόπο το μισό πρόβλημα λύνεται και το άλλο μισό θα πρέπει να πληρώσουν οι καταναλωτές» μας λέει κυβερνητικό στέλεχος.
Η πολύ ορθολογική πρόταση επιβολής πλαφόν στις τιμές του TTF, αφού εδώ και 140 ημέρες δεν έχουν καμία σχέση με την πραγματικότητα, θα μπεί και επίσημα στο τραπέζι αλλά οι υπόλοιποι 25 από τους 27 θα την αντιμετωπίσουν από λίγο φιλικά έως πολύ εχθρικά.
Στις μεσογειακές χώρες οι χρηματιστηριακές τιμές μετακυλίονται 100% στην κατανάλωση και πλήττουν το νοικοκύρη-καταναλωτή, στις βορειότερες όχι.
Συνεπώς πολύ σημαντική είναι η συζήτηση κατανομής των δανείων του Ταμείου Ανάκαμψης (RRF) για το REPower EU, όπως και η πρόταση για στοχευμένες ενισχύσεις σε καταναλωτές από μελλοντικά έσοδα ETS.
«Τα βασικά θέματα που θα εργαστούν σήμερα οι 27 είναι το αντίκτυπο της ενεργειακής ακρίβειας σε πολίτες και επιχειρήσεις, καθώς και η ασφάλεια εφοδιασμού, δίχως όμως κάποια, έστω και γενικόλογη αναφορά σε μέτρα άμεσης μείωσης των τιμών» προβλέπει έμπειρος έλληνας των Βρυξελλών.
Στα θέματα της ενεργειακής ατζέντας, κυριαρχούν η πρόοδος αναφορικά με την ενίσχυση των ευρωπαϊκών αποθηκών φυσικού αερίου, ενόψει χειμώνα, και τα γενικότερα μέτρα για τη σταδιακή απεξάρτηση από το ρωσικό αέριο, όχι όμως κάποια γενναία παρέμβαση, με θεαματική επίπτωση στις τιμές.
Στο δρόμο που χάραξε η Ισπανια
Ο Σάντσεθ θα συμμετάσχει στην έκτακτη σύνοδο κορυφής στη βελγική πρωτεύουσα, όπου οι Ευρωπαίοι ηγέτες θα ασχοληθούν, μεταξύ άλλων, με την ενεργειακή κατάσταση στην Ευρώπη και την εξέλιξη του πολέμου στην Ουκρανία.
Ο Σάντσεθ ζήτησε από τον πρωθυπουργό της Πορτογαλίας Αντόνιο Κόστα να τον εκπροσωπήσει στην έναρξη της συνόδου, καθώς δεν θα μπορέσει να φτάσει εγκαίρως για να παραστεί στις επετειακές εκδηλώσεις στη Μαδρίτη για την 40ή επέτειο της ένταξης της Ισπανίας στο ΝΑΤΟ (30 Μαΐου 1982).
Οι Ευρωπαίοι ηγέτες θα συναντηθούν επίσης στις Βρυξέλλες στις 23 και 24 Ιουνίου για το συνηθισμένο θερινό Ευρωπαϊκό Συμβούλιο.
Η τωρινή σύνοδος είναι έκτακτη με μόνο σκοπό να αναλύσουν την κατάσταση του πολέμου στην Ουκρανία, τις οικονομικές και κοινωνικές συνέπειές του, την ασφάλεια και την άμυνα της ΕΕ, καθώς και ενεργειακά θέματα.
Η Ισπανία ζήτησε να συμπεριληφθούν στην ημερήσια διάταξη αυτής της έκτακτης συνόδου κορυφής τα θέματα της επισιτιστικής ασφάλειας και της ανάγκης παραγωγής περισσότερων λιπασμάτων στην ΕΕ.
Εκτός από την επιμονή στη σημασία της συνέχισης της διατήρησης της ενότητας για την υποστήριξη της Ουκρανίας, η ισπανική κυβέρνηση θα επιμείνει ότι η ΕΕ πρέπει να λάβει περισσότερα μέτρα στον τομέα της ενέργειας για τη μείωση του λογαριασμού του ηλεκτρικού ρεύματος.
Τι θα γίνει με το Ρωσικό πετρέλαιο;
Κυρίαρχο θέμα της ενεργειακής συζήτησης θα είναι το σταδιακό εμπάργκο στο ρωσικό πετρέλαιο.
Εδώ το αδιέξοδο έχει διαφανεί ημέρες τώρα.
Οι εσωτερικές διαφορές των κρατών στην προσέγγιση του κεφαλαίου της ενέργειας, σε συνδυασμό με τα διαφορετικά συμφέροντα δυσκολεύουν την ομοφωνία, κάτι που δεν αποκλείεται να μεταφέρει τις απαραίτητες αποφάσεις σε επόμενη Σύνοδο, χωρίς φυσικά είναι βέβαιο ότι και πάλι θα ληφθεί απόφαση.
Το «μαύρο πρόβατο» παραμένει η Ουγγαρία.
Ο Βίκτορ Όρμπαν δηλώνει απρόθυμος να ακολουθήσει μια σκληρή γραμμή απέναντι στην Ρωσία.
Η πάγια θέση του ότι είναι απέναντι σε κάθε μορφή επιβολής εμπάργκο στο ρωσικό φυσικό αέριο και πετρέλαιο λειτουργεί διαλυτικά στο εσωτερικό της ΕΕ.
Παρά την προσπάθεια της προέδρου της Επιτροπής να επιταχύνει τις σχετικές διαδικασίες, η Ουγγαρία παραμένει απέναντι.
Εξέφρασε μάλιστα και την αντίρρηση της ακόμα και στο να γίνει η σχετική συζήτηση περί εμπάργκο στην συγκεκριμένη Σύνοδο.
Η πρόταση που βρίσκεται στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων αφορά ένα ολικό εμπάργκο στις εισαγωγές ρωσικού πετρελαίου μέσω θαλάσσης, κάτι το οποίο θα τεθεί σε ισχύ ως το τέλος του χρόνου και μια εξαίρεση, επί του παρόντος, για τις εισαγωγές ρωσικού πετρελαίου μέσω αγωγών.
Ειδικότερα μέσω του «Druzhba» που τροφοδοτεί την Ουγγαρία, τη Σλοβακία και την Τσεχία.
Αποφάσεις δεν αναμένονται καθώς το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο θα ενημερωθεί σχετικά με αυτές τις συνομιλίες, ωστόσο η όποια συμφωνία σε επίπεδο πρεσβευτών αναμένεται την επόμενη εβδομάδα.
Η πρόταση της Κομισιόν έφτασε και στην Ελλάδα
Οπως μεταδίδει το Bloomberg η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, ο εκτελεστικός βραχίονας της ΕΕ, έστειλε μια αναθεωρημένη πρόταση στις εθνικές κυβερνήσεις το Σάββατο που εξαιρεί το πετρέλαιο που μεταφέρεται μέσω του γιγαντιαίου αγωγού Druzhba και είναι η κύρια πηγή εισαγωγών αργού στην Ουγγαρία.
Τα κράτη μέλη θα καταργήσουν σταδιακά τις εισαγωγές τους μέσω θαλάσσης σε έξι μήνες και διυλισμένων προϊόντων πετρελαίου σε οκτώ μήνες, είπαν πηγές.
Η πρόταση θα δώσει περισσότερο χρόνο στην Ουγγαρία, η οποία έχει αντιταχθεί στη συμφωνία, να βρει μια τεχνική λύση που να ικανοποιεί τις ενεργειακές της ανάγκες.
Θα αντιμετωπίσει επίσης τις ανησυχίες άλλων χωρών, συμπεριλαμβανομένης της Σλοβακίας και της Τσεχικής Δημοκρατίας.
Σύμφωνα με το αναθεωρημένο προσχέδιο, η Βουλγαρία θα λάβει μεταβατική περίοδο έως τον Ιούνιο ή τον Δεκέμβριο του 2024 και η Κροατία θα μπορούσε να λάβει εξαίρεση για συγκεκριμένα προϊόντα.
Η Επιτροπή πρότεινε επίσης τον περιορισμό των επανεξαγωγών ρωσικού πετρελαίου που διακινείται μέσω αγωγών σε άλλα κράτη μέλη ή τρίτες χώρες.
Η Επιτροπή φαίνεται επίσης να έχει περιορίσει το πεδίο εφαρμογής μιας διάταξης που θα επηρεάσει τις υπηρεσίες που συνδέονται με την αποστολή πετρελαίου σε τρίτες χώρες.
Το προσχέδιο απαγορεύει επί του παρόντος την παροχή τεχνικής βοήθειας, μεσιτείας ή χρηματοδότησης ή οικονομικής βοήθειας εντός έξι μηνών από την έγκρισή του.
Η προηγούμενη πρόταση περιελάμβανε επίσης «οποιεσδήποτε άλλες υπηρεσίες», η οποία εκτιμήθηκε ως αναφορά στην παροχή ασφάλισης στα πλοία.
Οι πρεσβευτές της ΕΕ έχει προγραμματιστεί να συναντηθούν και να συζητήσουν το πακέτο. Ορισμένα κράτη μέλη πιέζουν να υπάρξει συμφωνία πριν οι ηγέτες της ΕΕ συναντηθούν στις Βρυξέλλες τη Δευτέρα για να συζητήσουν τον πόλεμο στην Ουκρανία.
Το πακέτο κυρώσεων απαιτεί την υποστήριξη όλων των κρατών μελών.
Αρκετά κράτη είχαν προηγουμένως αντιταχθεί στη διάκριση μεταξύ παραδόσεων μέσω θαλάσσης και αγωγών λόγω ανησυχιών ότι ένας τέτοιος διαχωρισμός ήταν άδικος καθώς θα έπληττε δυσανάλογα τις προμήθειες τους.
Η ΕΕ είχε προηγουμένως προτείνει τη σταδιακή κατάργηση όλων των εισαγωγών ρωσικού πετρελαίου μέχρι τις αρχές του επόμενου έτους. Η Ουγγαρία και η Σλοβακία θα έπαιρναν προθεσμία μέχρι το τέλος του 2024 για να συμμορφωθούν, ενώ η Τσεχική Δημοκρατία θα είχε εξαίρεση μέχρι τον Ιούνιο του 2024.
Οι χώρες αυτές εξαρτώνται σε μεγάλο βαθμό από το ρωσικό πετρέλαιο, αλλά αντιπροσωπεύουν ένα σχετικά μικρό μέρος της ποσότητας που εισάγει η ΕΕ.
Η εξαίρεση του πετρελαίου που διακινείται μέσω αγωγών -την οποία η Ουγγαρία είχε ζητήσει προηγουμένως ως προϋπόθεση για να στηρίξει το πακέτο, μαζί με περισσότερο χρόνο και επενδύσεις υποδομής- θα μειώσει τον αντίκτυπο των κυρώσεων.
Η Ρωσία έστελνε περίπου 720.000 βαρέλια αργού την ημέρα στα ευρωπαϊκά διυλιστήρια μέσω του κύριου αγωγού της στην περιοχή πέρυσι.
Αυτό συγκρίνεται με όγκους 1,57 εκατομμυρίων βαρελιών την ημέρα από τα λιμάνια της Βαλτικής, της Μαύρης Θάλασσας και της Αρκτικής.
Ωστόσο, το μεγαλύτερο μέρος των παραδόσεων των αγωγών είναι στη Γερμανία και την Πολωνία, οι οποίες έχουν δηλώσει ότι θα απογαλακτιστούν από τις ρωσικές προμήθειες ανεξάρτητα από οποιαδήποτε ενέργεια της ΕΕ.
Μπορέλ: Αισιόδοξος, αλλά…
Οι χώρες μέλη της ΕΕ θα καταφέρουν να συμφωνήσουν σε ένα νέο πακέτο κυρώσεων εναντίον της Ρωσίας, στο οποίο θα περιλαμβάνονται περιορισμοί στις εισαγωγές ρωσικού πετρελαίου, στη διάρκεια των συζητήσεων που διεξάγονται, δήλωσε ο επικεφαλής της ευρωπαϊκής διπλωματίας Ζοζέπ Μπορέλ.
“Πρέπει να αποφασίσουμε ομόφωνα. Πραγματοποιήθηκαν συζητήσεις χθες το απόγευμα και θα πραγματοποιηθούν σήμερα το πρωί και όλο το απόγευμα”, επισήμανε ο Μπορέλ μιλώντας στο δίκτυο France Info.
“Πιστεύω ότι σήμερα το απόγευμα θα καταφέρουμε να παρουσιάσουμε στους ηγέτες των κρατών μελών μια συμφωνία”, πρόσθεσε.
Όταν ρωτήθηκε αν τα σχέδια της ΕΕ να απαγορεύσει τις εισαγωγές ρωσικού πετρελαίου ενδέχεται να αποτύχουν λόγω της αντίστασης που προβάλλουν η Ουγγαρία και άλλες χώρες της ανατολικής Ευρώπης, ο Μπορέλ απάντησε: “Όχι, δεν το πιστεύω τελικά θα υπάρξει συμφωνία”.
