Ταμείο Ανάκαμψης: Γιατί αποτελεί ευκαιρία για την Ελλάδα

Το Ελληνικό Σχέδιο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας καλείται όχι μόνο να θέσει τα θεμέλια για την επάνοδο της αναπτυξιακής δυναμικής της οικονομίας, αλλά και να ενισχύσει τις μακροπρόθεσμες προοπτικές της.

Γενικός στόχος του Σχεδίου, όπως αναφέρεται, είναι «να πυροδοτήσει μια αλλαγή προτύπου στην ελληνική οικονομία και τους θεσμούς, προς ένα πιο εξωστρεφές, ανταγωνιστικό και πράσινο οικονομικό́ μοντέλο, με αποτελεσματικότερο και ψηφιοποιημένο κράτος, λιγότερο γραφειοκρατικό́, με δραστικά μειωμένη παραοικονομία, με φορολογικό́ σύστημα φιλικό προς την ανάπτυξη και με ένα προσβάσιμο σε όλους, ποιοτικό και αποτελεσματικό δίκτυο κοινωνικής προστασίας».

Οι προτεραιότητες/πυλώνες του Σχεδίου είναι εναρμονισμένες με τις προτεραιότητες της Ε.Ε. για ταχύτερη ψηφιακή και πράσινη μετάβαση της οικονομίας, μέσα από την προώθηση δράσεων στους τομείς της περιβαλλοντικής ανάπτυξης, του ψηφιακού μετασχηματισμού, της ενεργειακής αυτονομίας, των σύγχρονων δεξιοτήτων και της διαμόρφωσης ενός νέου πλαισίου για τον τομέα της απασχόλησης και της κοινωνικής πολιτικής, με έμφαση στη υγεία και την εκπαίδευση.

Οι πόροι κατανέμονται κατα 38% (της συνολικής επιχορήγησης) στην Πράσινη Μετάβαση, κατά 13% στην Ψηφιακή Μετάβαση, κατά 25% στη διασφάλιση της Κοινωνικής Συνοχής και κατά 24% στην ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας των επιχειρήσεων μέσω ιδιωτικών επενδύσεων και οικονομικού και θεσμικού μετασχηματισμού.

Σύμφωνα με σχετική γνωμοδότηση της ΟΚΕ, οι Στρατηγικές Κατευθύνσεις του Ελληνικού Εθνικού Σχεδίου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας είναι προσανατολισμένες στην σωστή κατεύθυνση.

Ειδικότερα οι τέσσερις βασικοί Πυλώνες (Πράσινη μετάβαση, Ψηφιακός μετασχηματισμός, Απασχόληση – δεξιότητες και κοινωνική συνοχή και Ιδιωτικές επενδύσεις και ανασχηματισμός της οικονομίας και του Κράτους) απαντούν σε τέσσεριςμεγάλες προκλήσεις τόσο της χώρας μας, όσο και της εποχής μας.

Συγκεκριμένα οι πυλώνες είναι:

το European Green deal (όπως το ανακοίνωσε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή τον Ιανουάριο του 2020) και ημετάβαση έως το 2050 σε μια οικονομία και κοινωνία με μηδενικές εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου
η 4^η ψηφιακή επανάσταση
η διάσταση της απασχόλησης, την εποχή που η Ελλάδα συνεχίζει να έχει το υψηλότερο ποσοστόανεργίας (16,1%, Σεπτέμβριος 2020) στην Ευρωπαϊκή Ένωση
η διάσταση των επενδύσεων και του κράτους, καθώς η ελληνική οικονομία μας θα βρεθεί αντιμέτωπη με ένα από τα υψηλότερα ποσοστά ύφεσης (κοντά στο 10%) στην Ευρώπη

Σε κάθε περίπτωση, η Ο.Κ.Ε. επισημαίνει ότι το Εθνικό Σχέδιο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας οφείλει να αναγνωρίζει ιδίως τις ανάγκες των μικρών και μεγάλων επιχειρήσεων, των εργαζόμενων και των ευπαθών ομάδων (όπως τα άτομα με αναπηρία).

Θα πρέπει επίσης να στηρίζει:

την ανταγωνιστικότητα των επιχειρήσεων και των παραγωγικών κλάδων με συγκριτικά πλεονεκτήματα
να διασφαλίζει την βιώσιμη σχέση της ανθρώπινης δραστηριότητας με την τεχνολογία και τοπεριβάλλον,να συνδέει την εκπαίδευση και την κατάρτιση με τις ανάγκες της αγοράς εργασίας
να διασφαλίζει ταχύτητα στην απόδοση της δικαιοσύνης
να αναβαθμίζει την δημόσια υγεία και να διατηρεί την κοινωνική συνοχή

Υπό το πρίσμα αυτό, κατανοώντας την κρισιμότητα των καιρών (ιδίως των κοινωνικών επιπτώσεων τηςπανδημίας του COVID-19) και με στόχο την υπέρβαση παρωχημένων διλημμάτων για το ρόλο τουΚράτους, της αγοράς και της κοινωνίας των πολιτών σε περιόδους κρίσεων, η Ο.Κ.Ε. επισημαίνει την ανάγκη στόχευσης του Εθνικού Σχεδίου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας στην αντιμετώπιση τριών βασικών προκλήσεων:

την αλλαγή του παραγωγικού μοντέλου της οικονομίας με έμφαση στις ευρωπαϊκές κατευθύνσεις
την προώθηση ενός αναπτυξιακού υποδείγματος άσκησης κοινωνικής πολιτικής
την ανάσχεση της δημογραφικής γήρανσης της χώρας και την διαχείριση των επιπτώσεών της στην οικονομία και την κοινωνία

Ειδικά σε ότι αφορά το παραγωγικό μοντέλο της ελληνικής οικονομίας, οι πόροι του Ταμείου Ανάκαμψης αποτελούν μια μοναδική ευκαιρία για το σχεδιασμό ενός διαφορετικού και βιώσιμου παραγωγικού προτύπου, το οποίο πρέπει να έχει βάθος χρόνου, περισσότερη μεταποίηση και υπηρεσίες μεγάλης προστιθέμενης αξίας, εξαγωγικό χαρακτήρα, ισχυρή πρωτογενή παραγωγή που θα υποκαταστήσει τις εισαγωγές, και την απαραίτητη επενδυτική κινητοποίηση ώστε να δημιουργούμε πολλές και καλές θέσεις εργασίας, συμβάλλοντας στην αντίστροφή του braindrain.

Ένα παραγωγικό υπόδειγμα με λιγότερες αγκυλώσεις και βάρη που λειτουργούν ως εμπόδια στην παραγωγική μεγέθυνση και την στρατηγική ανάπτυξη των επιχειρήσεων, αλλά και στην αξιοποίηση του ανθρώπινου δυναμικού.