Κρυπτο-φρενίτιδα που θυμίζει Χρηματιστήριο 1999: Ηχηρά ονόματα του επιχειρηματικού κόσμου, θεσμικοί επενδυτές και απλοί άνθρωποι μας προσκαλούν να αγοράσουμε Bitcoin… μήπως είναι σινιάλο να κάνουμε το αντίθετο;

Γράφει ο Γιάννης Τσιρογιάννης

Παρακολουθώ τον αναπτυσσόμενο και πολλά υποσχόμενο χώρο των κρυπτονομισμάτων πέντε χρόνια τώρα. Τα τέσσερα από αυτά ως εξαιρετικά ενεργός παίχτης. Έχω ξενυχτήσει αμέτρητα βράδια πάνω από οθόνες, χάνοντας ύπνο, ψυχική υγεία (και χρήματα φυσικά) μέχρι να «μάθω» την αγορά. Το «μάθω» σε εισαγωγικά διότι ποτέ δε μαθαίνεις ακριβώς το trading. Δε γίνεται να πάρεις διδακτορικό, δεν «τερματίζεται» αυτό το παιχνίδι. Απλώς γίνεσαι καλύτερος, μέσα από εξάσκηση, μελέτη και λάθη.

Μια βιωματική προσέγγιση σε μια ταραχώδη αγορά

Βίωσα την ιστορική bull market του Bitcoin το 2017 από πολύ νωρίς, όχι όταν πλέον είχε γίνει πρωτοσέλιδο στα διεθνή μέσα. Ένιωσα στο πετσί μου και την τρομαχτική bear market που ακολούθησε, φτάνοντας στη σημερινή νέα bull market που διανύουμε, το νέο κύκλο. Είδα τα κρυπτονομίσματα να σνομπάρονται επιδεικτικά, να χλευάζονται, να αποκαλούνται «απάτη» και στην πορεία να υιοθετούνται από το ίδιο το σύστημα που τα πολεμούσε. Τα μίντια παίζουν το δικό τους ρόλο σε αυτήν την ιστορία, άλλοτε με απαξιωτικούς τίτλους όταν βρισκόμαστε στα χαμηλά, κι άλλοτε μοιάζουν να προσκαλούν τον κόσμο όταν υπάρχει κλίμα ευφορίας. Το έξυπνο χρήμα πάντα είναι ήδη τοποθετημένο νωρίς, και η μάζα ακολουθεί ως ουρά.

Ο λόγος που κάνω αυτήν την εισαγωγή, είναι για να σας μεταφέρω μέσα από τη δική μου σκοπιά, από τη λίγη εμπειρία που έχω αυτά τα χρόνια, πως βλέπω την αγορά αυτή τη στιγμή, και τι αίσθημα και παλμό αφουγκράζομαι, σε σχέση με όσα έχω δει ως τώρα.

Αυτή τη στιγμή λοιπόν, προσωπικά αρχίζω να αναβιώνω εποχές Χρηματιστηρίου 1999. Τονίζω το «αρχίζω», δεν είμαστε ακόμη στο μέγιστο της αγοραστικής φρενίτιδας. Αυτό τον παλμό δεν τον πιάνω μόνο από τις επικεφαλίδες των ειδησεογραφικών μέσων, στα οποία άλλοτε θα έβρισκες θαμμένο κανά υποτυπώδες αρθράκι για εκείνα τα μυστηριώδη «Μπιτκόινς» και που πλέον δεσπόζουν με δικές τους ξεχωριστές κι αρκετά δημοφιλείς στήλες στα μεγαλύτερα οικονομικά μίντια του πλανήτη. Δεν το νιώθω καν από τις αλλεπάλληλες (και οι οποίες μόνο εντονότερες θα γίνονται) ανακοινώσεις θεσμικών επενδυτών κι εταιριών πως υιοθετούν επιτέλους το Bitcoin.

Ο καλύτερος δείκτης είμαστε εμείς

Για μένα ο καλύτερος δείκτης ήταν και θα είναι πάντα η πιάτσα. Η κουβεντούλα του απλού πολίτη, από όπου κι αν προέρχεται. Κι όταν παρακολουθείς ανελλιπώς την αγορά πέντε χρόνια, και συζητάς ασταμάτητα για αυτήν όπου σταθείς κι όπου βρεθείς (σε βαθμό αηδίας – έχουμε τα πάθη μας τι να κάνουμε), σου είναι πανεύκολο να αισθανθείς την παραμικρή αλλαγή στην ατμόσφαιρα. Σαν ευαίσθητος αισθητήρας που πιάνει μια μικρή άνοδο της θερμοκρασίας.

Αυτήν την αλλαγή λοιπόν το τελευταίο εξάμηνο την έχω νιώσει για τα καλά. Τον τελευταίο μήνα δε, η θερμοκρασία έχει σκαρφαλώσει πολλούς βαθμούς. Πλέον δεν είμαι εγώ αυτός που συζητά, αλλά αυτός που ακούει συζητήσεις. Όχι από ανθρώπους της αγοράς, αλλά της διπλανής πόρτας. Από άτομα που μέχρι χθες αγνοούσαν παντελώς την ύπαρξη των κρυπτονομισμάτων, αδιαφορούσαν τόσο που ακόμη κι αν τους μιλούσες γι’ αυτά, στα αυτιά τους έφτανε μόνο θόρυβος. Την επόμενη μέρα τα είχαν ξεχάσει.

Κάποιοι θα πουν πως εγώ δεν είμαι αντιπροσωπευτικός δείκτης για κάτι τέτοιο, διότι όντας χρόνια στην αγορά και έχοντας… ζαλίσει πολύ κόσμο γι’ αυτά, λογικό είναι να φτάνουν στα δικά μου αυτιά συζητήσεις ή μηνύματα από φίλους που με θυμήθηκαν και θέλουν να μάθουν πώς να μπουν στα κρύπτο. Ωστόσο δε μιλάω καν γι’ αυτά τα δείγματα (που είναι σαφώς διογκωμένα). Πλέον μαθαίνω από τρίτους, από ανθρώπους άσχετους με τον χώρο, πως για παράδειγμα φίλοι (εξίσου άσχετοι) συζητάνε μαζί τους για κρυπτονομίσματα και πώς να επενδύσουν σε αυτά. Ακούω συζητήσεις σε βενζινάδικα και περίπτερα (πλέον από τους λίγους εναπομείναντες χώρους όπου κοινωνικοποιούμαστε άλλωστε).

Διαδικτυακοί επενδυτές-γκουρού

Στα ιντερνετικά κοινωνικά δίκτυα δε, το έλα να δεις. Εκρηκτική αύξηση διαδικτυακών γκρουπ, στο Facebook, Discord, Telegram, Reddit. Ομάδες με τίτλους «επενδύσεις-κρυπτονομίσματα Ελλάδα» και «χρηματιστηριακά νέα» (τα οποία ωστόσο φιλοξενούν σε τεράστιο βαθμό νέα και συζητήσεις πάνω στα κρύπτο) ξεπηδούν καθημερινά. Μάλιστα χαρακτηριστικό είναι πως πολλές από αυτές τις ομάδες είναι εξαιρετικά πρόχειρα φτιαγμένες, και παρ’ όλα αυτά δε δυσκολεύονται καθόλου να μαζέψουν κόσμο, και χωρίς καν ουσιαστικό πρωτογενές υλικό, ενώ φυσιολογικά μια ομάδα στο Facebook θέλει πολλή δουλειά για να στηθεί σωστά και να συγκεντρώσει κόσμο. Τούτο αποτελεί δείγμα αγοράς που βιώνει απότομη ζήτηση, την οποία η προσφορά καλύπτει πανεύκολα, με γρήγορη προχειροδουλειά.

Η συντριπτική πλειοψηφία του κόσμου σε αυτές τις ομάδες ρωτάνε πώς να επενδύσεις σε κρυπτονομίσματα, ή «αν το Χ νόμισμα είναι καλό». «Πως το βλέπετε το ADA, πάει καλά ε;», είναι η πιο κλασσική ερώτηση που βλέπω καθημερινά τον τελευταίο μήνα. Και το κυριότερο: θα δεις τους ίδιους ανθρώπους που πριν ένα μήνα ψάχνονταν καλά-καλά πως αγοράζεις κρυπτονομίσματα, να προσφέρουν τις ΣΥΜΒΟΥΛΕΣ τους μερικές εβδομάδες μετά, λέγοντας στην επόμενη φουρνιά νεοσύλλεκτων που σε ποιο νόμισμα να επενδύσουν! Φυσικά μαζί τους κάνουν την εμφάνιση τους και οι διάφοροι γνωστοί γκουρού-τσαρλατάνοι…

Έλληνας, ο VIX των κρύπτο!

Σας θυμίζει κάτι όλο αυτό; Βέβαια και σας θυμίζει… Γίνεται να ξεχάσει κανείς τις αλησμόνητες ένδοξες μέρες του 99’ όπου σχεδόν σε κάθε παρέα ένα από τα θέματα συζήτησης ήταν το Χρηματιστήριο; Όπου ρωτούσες το μπακάλη ποια είναι η τιμή της ζάχαρης και σου έλεγε τη μετοχή της ΕΒΖ;! Δεν είμαστε ακόμη σε εκείνο ακριβώς το σημείο, αλλά βρισκόμαστε πολύ κοντά… Παρατηρώ με τρομερό ενδιαφέρον αυτό που εκτυλίσσεται, το οποίο για μένα είναι ο καλύτερος «δείκτης», και βάζει κάτω θεμελιώδη και Τεχνικές Αναλύσεις.

Ειδικά ο Έλληνας, στατιστικά βγαίνει πανευρωπαϊκά πρωταθλητής (αλλά και παγκόσμια) σε νέες τεχνολογίες και ακολουθεί πάντα ως ουρά τις όποιες εξελίξεις και μόδες (trends). Αυτό φάνηκε και πρόσφατα με τον πανικό της GameStop. Στο 10ημερο όπου η μετοχή εκτοξευόταν και μοίραζε κέρδη στο λαό, ήταν το πιο συνωστισμένο trade, σύμφωνα με τη δημοφιλή χρηματιστηριακή πλατφόρμα Degiro, σε όλες τις χώρες της Ευρώπης, εκτός από μία! Την Ελλάδα, όπου εδώ παίζαμε… Alpha Bank. Φυσικά δεν προσπαθώ να πω ότι η GameStop (που είναι μια φούσκα) «αξίζει» περισσότερο από μια τράπεζα και θα έπρεπε να παίζεται περισσότερο (καλά και αυτό συζητήσιμο είναι βέβαια).

Η ουσία είναι πως όταν προέκυψε μια ευκαιρία, όλοι ήταν εκεί, εκτός από τους Έλληνες. Και μη σκεφτείτε «καλά κάναμε, σιγά μην παίξουμε τη φούσκα», διότι μακάρι να ήταν κι έτσι! Αμ δε. Μόλις ολοκληρώθηκε το 10ημερο πάρτι κερδών της GameStop, ΤΟΤΕ ξύπνησε ο Έλληνας (που μέχρι τότε συζητούσε στα γκρουπ) και αποφάσισε να μπει. Και μόλις μπήκε, ακολούθησε η αναμενόμενη πανωλεθρία και κατάρρευση της μετοχής.

Όταν όλοι μπαίνουν, εσύ βγες

Γιατί τα λέω όμως αυτά; Διότι δυστυχώς για εμάς, σα λαός έχουμε αργά αντανακλαστικά. Σε όλα πλέον… Όταν επομένως ο μέσος Έλληνας συζητά τόσο ένθερμα για τα κρυπτονομίσματα, αυτό αποτελεί σημαντικό σινιάλο… πώλησης φυσικά. Είναι ένας μικρός VIX (ο δείκτης φόβου της Wall Street). Διότι πολύ απλά, το χρήμα δεν γεννάται (παρότι τυπώνεται) ούτε καταστρέφεται, παρά μόνο κυκλοφορεί. Και οι αγορές κάνουν κύκλους, την άνοδο πάντα θα διαδεχθεί η πτώση προκειμένου να πάρουν κέρδη όσοι μπήκαν νωρίς (και τα αξίζουν).

Γνωρίζουμε πως το έξυπνο χρήμα τοποθετείται σε ένα asset πολύ πριν το πάρουμε χαμπάρι εμείς. Πόσο μάλλον άτομα που δεν ασχολούνται ενεργά με τις αγορές. Όταν λοιπόν ο άνθρωπος της διπλανής πόρτας μπαίνει στο παιχνίδι, αυτό μαθηματικά σημαίνει πως όλο το υπόλοιπο (έξυπνο και χαζό μαζί) χρήμα έχει ήδη μπει. Δε μένει άλλο χρήμα να μπει (στην παρούσα φάση του κύκλου), η αγορά γίνεται overbought (υπεραγορασμένη), και «σκάει». Είναι ο πιο απλός και άχαστος κανόνας των αγορών που και οι πιο φτασμένοι επενδυτές χρησιμοποιούν καθημερινά.

Είμαστε στο σημείο «overbought»;

Είναι απλό, «μπαίνουν» πολλοί σε κάτι; Εσύ βγες. Αν δεν έχεις ήδη μπει, καλύτερα μη μπεις καθόλου. Αν μπεις, πρόσεχε. Το κόλπο φυσικά είναι να διαισθανθείς αν πράγματι βρισκόμαστε στο στάδιο όπου «έχουν μπει πολλοί». Αυτό είναι κάτι που μπορείς να νιώσεις μόνο αν ασχολείσαι χρόνια με μια συγκεκριμένη αγορά, και έγκειται στη δική σου εκτίμηση.

Προσωπικά πιστεύω πως όσον αφορά το Bitcoin, δε βρισκόμαστε ακόμη στο σημείο «βρασμού». Ο αγαπημένος μου δείκτης «Έλληνας» προς το παρόν ψάχνεται, συζητά, ίσως και να έχει ρίξει ένα 100αρικο, αλλά μέχρι εκεί. Όταν εναποθέσει και το χιλιάρικο, σημαίνει ότι περάσαμε προ πολλού το greed phase (στάδιο απληστίας) και μια ισχυρή διόρθωση περιμένει στη γωνία. Και επειδή μιλάμε για κρυπτονομίσματα, οι ισχυρές διορθώσεις δεν είναι 10-20% αλλά 50 και 70% (δηλαδή bear market).

Πόσο αργά είναι να επενδύσει κανείς στο Bitcoin στο τωρινό market cycle? Διαβάστε εδώ