Τη δημιουργία ευρωπαϊκού μηχανισμού στήριξης των ευάλωτων νοικοκυριών και των μικρομεσαίων επιχειρήσεων από τις επιπτώσεις της διεθνούς ενεργειακής κρίσης ζήτησε για μία ακόμη φορά η ελληνική κυβέρνηση δια στόματος του Υπουργού Περιβάλλοντος και Ενέργειας, κ. Κώστα Σκρέκα που συμμετείχε στη συνεδρίαση του Συμβουλίου Υπουργών Περιβάλλοντος της Ε.Ε. στις Βρυξέλλες.

Όπως είπε χαρακτηριστικά ο ΥΠΕΝ «εάν επαληθευθούν οι προβλέψεις των αγορών, οι Ευρωπαίοι πολίτες θα κληθούν να πληρώσουν επιπλέον πάνω από 350 δισεκατομμύρια ευρώ το 2022 εξαιτίας των αυξήσεων στις τιμές ηλεκτρικής ενέργειας και φυσικού αερίου. Απέναντι σε αυτή την εξαιρετική κατάσταση δεν μπορούμε να μείνουμε αμέτοχοι. Θα πρέπει να δημιουργηθεί ένας ευρωπαϊκός μηχανισμός σε κεντρικό επίπεδο, ώστε να στηρίξουμε τα ευάλωτα νοικοκυριά και τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις απέναντι σε αυτές τις μεγάλες ανατιμήσεις στο κόστος ενέργειας».

Επίσης ο Έλληνας Υπουργός ανέφερε στους ομολόγους του ότι η χώρα μας στηρίζει πλήρως τη δέσμη μέτρων Fit for 55, για τη μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου κατά τουλάχιστον 55% έως το 2030. Για την επίτευξη των κλιματικών στόχων, η Ελλάδα έχει θέσει σε δημόσιο διαβούλευση τον πρώτο Εθνικό Κλιματικό Νόμο με συγκεκριμένα μέτρα, όπως η απαγόρευση ταξινόμησης νέων οχημάτων με κινητήρες εσωτερικής καύσης και η απαγόρευση χρήσης καυστήρων πετρελαίου θέρμανσης από το 2030.

Η μείωση ρύπων στη ναυτιλία

Σε ό,τι αφορά τη μείωση του ανθρακικού αποτυπώματος της ναυτιλίας, ο Υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας επισήμανε ότι αποτελεί βασική προτεραιότητα για την Ελλάδα. Πρόσθεσε ότι έχει εξασφαλιστεί χρηματοδότηση 250 εκατ. ευρώ για τη μείωση των εκπομπών των πλοίων που αντιστοιχεί σε επενδύσεις ύψους 625 εκατ. ευρώ, στο πλαίσιο ολοκληρωμένου σχεδίου για την απανθρακοποίηση των ελληνικών νησιών, το οποίο θα κατατεθεί το επόμενο διάστημα στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή και την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων.

Για την υπαγωγή της ναυτιλίας στο σύστημα πλειστηριασμών εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου (ETS), ο κ. Σκρέκας υπογράμμισε ότι η Ελλάδα προτείνει τα εξής:

Σε εφαρμογή της αρχής «ο ρυπαίνων πληρώνει», το κόστος άνθρακα θα πρέπει να επιβαρύνει τον ναυλωτή και όχι την πλοιοκτήτρια εταιρεία. Η κατανομή των δικαιωμάτων εκπομπών στη ναυτιλία να γίνεται στα κράτη – μέλη αναλογικά, λαμβάνοντας υπόψη το σύνολο των εκπομπών που αφορούν στη ναυτιλία. Το σύνολο των εσόδων από τα δικαιώματα εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου να επιστρέφεται στον ναυτιλιακό κλάδο για τη χρηματοδότηση δράσεων απανθρακοποίησης. Για τη στήριξη καινοτόμων λύσεων σε όλο το φάσμα των δραστηριοτήτων της ναυτιλίας, η Ελλάδα υποστηρίζει τη δημιουργία Ευρωπαϊκού Ερευνητικού Κέντρου Εναλλακτικών Ναυτιλιακών Καυσίμων και Τεχνολογιών.

Ο Έλληνας Υπουργός αναφέρθηκε και στην ανάγκη προστασίας της ανταγωνιστικότητας των ευρωπαϊκών εξαγωγικών βιομηχανικών προϊόντων που εντάσσονται στο μηχανισμό Διασυνοριακής Προσαρμογής Εκπομπών Διοξειδίου του Άνθρακα (Carbon Border Adjust Mechanism).

Τέλος, για την υπαγωγή των μεταφορών και των κτιρίων στο ETS, o κ. Σκρέκας τόνισε ότι θα πρέπει να ληφθεί μέριμνα προκειμένου να μην υπάρξουν απρόβλεπτες κοινωνικές επιπτώσεις οι οποίες δεν θα μπορούν να καλυφθούν από το Κοινωνικό Κλιματικό Ταμείο.

Έξι φορές επάνω το κόστος ενέργειας για τα νοικοκυριά

Μιλώντας σε τηλεοπτικό σταθμό ο κ. Σκρέκας είπε ότι αυτό που συμβαίνει γίνεται σε ευρωπαϊκό επίπεδο και συμπλήρωσε πως εάν επαληθευτούν οι προβλέψεις των αγορών, οι Ευρωπαίοι πολίτες θα κληθούν να πληρώσουν έως και 350 δισεκατομμύρια ευρώ παραπάνω εξαιτίας των αυξήσεων σε ηλεκτρικό ρεύμα και φυσικό αέριο. Για να αποτυπώσει καλύτερα το μέγεθος των ανατιμήσεων, έδωσε το εξής παράδειγμα. «Είναι σαν να πήγαινε κάποιος να πάρει ένα λίτρο γάλα και αντί για 1,5 ευρώ να πλήρωνε 10 ευρώ!». Εν ολίγοις έξι φορές πάνω το κόστος.

Στην Ελλάδα, εξήγησε ο κ. Σκρέκας, επιδοτούμε τους λογαριασμούς για να καλύψουν ένα μεγάλο μέρος αυτών των ανατιμήσεων. Επεσήμανε ότι καλύπτεται ένα 80% της ανατίμησης στην κατανάλωση ενός μέσου νοικοκυριού. Ο κ. Σκρέκας σημείωσε, επίσης, ότι ο ΦΠΑ στην Ελλάδα είναι 6% στην ενέργεια, που είναι από τους χαμηλότερους στην Ευρώπη.

Με τα μέτρα που ανακοίνωσε ο πρωθυπουργός για την αντιμετώπιση της ενεργειακής κρίσης, όπως είπε ο ΥΠΕΝ «θα δείτε ότι απορροφάται το μεγαλύτερο μέρος των ανατιμήσεων», διαβεβαίωσε. Το μεγαλύτερο πρόβλημα εντοπίζεται στις μικρομεσαίες επιχειρήσεις και στις ενεργοβόρες βιομηχανίες, συμπλήρωσε, εξηγώντας πως «ζητήσαμε από την Ευρώπη να ενεργοποιηθούν μηχανισμοί προστασίας».

Αφού δεσμεύτηκε πως η κυβέρνηση δεν θα αφήσει απροστάτευτα τα νοικοκυριά τους επόμενους μήνες, ο κ. Σκρέκας υπογράμμισε την ανάγκη στροφής στις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, μιας και η παραγωγή ηλεκτρικού ρεύματος από αυτές είναι 7 φορές φθηνότερη.

Απαντώντας στις αιτιάσεις ότι η Ελλάδα έχει την πιο ακριβή ηλεκτρική ενέργεια στην Ευρώπη, είπε: «Εχθές και σήμερα η χώρα μας είχε τη φθηνότερη ηλεκτρική ενέργεια από όλα τα κράτη-μέλη της Ευρώπης. Οφείλω να πω βέβαια ότι ακόμα κι αυτά τα 200 ευρώ ανά ηλεκτρική μεγαβατώρα είναι τέσσερις φορές πιο υψηλή τιμή από την αρχή του έτους. Καταλαβαίνουμε λοιπόν πόσο ψηλά έχουν εκτιναχθεί οι τιμές ηλεκτρικής ενέργειας» κατέληξε ο κ. Σκρέκας προσθέτοντας πως σίγουρα η λύση για να θωρακίσουμε τη χώρα μας απέναντι σε αυτές απειλές δεν είναι αυτή που έχει προτείνει ο ΣΥΡΙΖΑ, που έχει προκρίνει την κατάργηση του ειδικού φόρου κατανάλωσης ως πρώτιστο και βασικό όπλο αντιμετώπισης αυτών των εξαιρετικών τιμών στην ενέργεια.

Αντιστοίχως, στο φυσικό αέριο ο ειδικός φόρος κατανάλωσης είναι μόλις 1 ευρώ ανά θερμική μεγαβατώρα, όταν οι παρεμβάσεις της κυβέρνησης έχουν οδηγήσει σε ωφέλεια κατά 30 ευρώ, 30 φορές δηλαδή μεγαλύτερη ωφέλεια ανά θερμική μεγαβατώρα φυσικού αερίου. «Και βέβαια έπονται και νέα μέτρα στήριξης όπως αυτά θα εξειδικευτούν το επόμενο διάστημα» προσέθεσε και επικαλέστηκε πρόσφατη δήλωση του πρωθυπουργού, σύμφωνα με την οποία «θα αυξήσουμε τον Δεκέμβριο σημαντικά την έκπτωση την οποία θα απολαμβάνουν οι καταναλωτές σε συνεργασία της ΔΕΠΑ Εμπορίας με τους υπόλοιπους ιδιώτες παρόχους».

Εξήγησε πως ο ειδικός φόρος κατανάλωσης στην ηλεκτρική ενέργεια δεν ξεπερνάει τα 5 ευρώ ανά ηλεκτρική μεγαβατώρα, όταν οι παρεμβάσεις που έχει κάνει η κυβέρνηση ξεπερνούν ως επιδότηση τα 130 ευρώ ανά ηλεκτρική μεγαβατώρα, δηλαδή «είναι 20 και 25 φορές μεγαλύτερη η ενίσχυση, η στήριξη που παρέχει σήμερα η κυβέρνησή μας από την πρόταση του ΣΥΡΙΖΑ».

Μόνιμη βάση αντιμετώπισης των αυξήσεων των τιμών 

«Η δική μας απάντηση στην προσπάθεια να δημιουργήσουμε μόνιμες βάσεις αντιμετώπισης φαινομένων μεταβλητότητας των τιμών της ηλεκτρικής ενέργειας ή του φυσικού αερίου, των ορυκτών καυσίμων στο μέλλον, είναι μια φιλόδοξη συνεκτική και σύγχρονη πολιτική πράσινης μετάβασης. Μία πολιτική η οποία περιλαμβάνει όλους τους συμπολίτες μας σε κάθε στάδιο της μετάβασης και σε όλο το φάσμα της», ανέφερε ο υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας και υπογράμμισε πως η κυβέρνηση υλοποιεί καθημερινά μία πολυεπίπεδη και αναπτυξιακή πολιτική, με ισχυρή διεθνή διάσταση, με κοινωνική ευαισθησία, αλλά και προσήλωση στο περιβάλλον: Από τη διαρκή απλοποίηση του θεσμικού πλαισίου για τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, έως τη δίκαιη προσαρμογή των προγραμμάτων εξοικονόμησης, από τον πράσινο μετασχηματισμό της βιομηχανίας και των νησιών μας, έως τη μετάβασή μας στην κλιματική ουδετερότητα, που είναι και το ευρωπαϊκό όραμα.

«Ενδυναμώνουμε συνεχώς τη συμμετοχή των πολιτών μας στην πράσινη ενέργεια, ακόμη και των πιο ευάλωτων, όπως επίσης και τη συμμετοχή των επιχειρήσεων. Γιατί οι πράσινες επενδύσεις, η κινητοποίηση άνω των 44 δισεκατομμυρίων ευρώ μέχρι το 2030 είναι αυτά τα οποία θα δημιουργήσουν πάνω από 150 χιλιάδες νέες θέσεις εργασίας. Θέσεις με υψηλή τεχνογνωσία και αξιοπρεπείς αμοιβές, έτσι όπως αρμόζει στους νέους μας, από την κυκλική οικονομία, έως το υδρογόνο.

Αλλάζουμε λοιπόν δομικά τον ενεργειακό τομέα σε όλες τις διαστάσεις του και προωθούμε χρηματοδοτικά εργαλεία για να επιταχύνουμε κάθε μετασχηματισμό. Κι αυτό δεν είναι μία εξαγγελία, είναι μία πραγματικότητα που οι άνθρωποι που ασχολούνται με τους κλάδους αυτούς το νοιώθουν κάθε μέρα. Παρά τις προκλήσεις της πανδημίας, παρά την παγκόσμια ενεργειακή κρίση, εργαζόμαστε μεθοδικά σε 11 κρίσιμους άξονες που μετασχηματίζουν τη χώρα μας σε κόμβο πράσινης ενέργειας και επανακαθορίζουν το μέλλον των πολιτών μας. Ένα βιώσιμο μέλλον, με κοινωνική ανθεκτικότητα, αλλά και ποιότητα στην καθημερινότητά μας» τόνισε ο ΥΠΕΝ.

Τα 11 μέτρα – άξονες προστασίας των νοικοκυριών 

Τα στοχευμένα μέτρα το πρώτο τρίμηνο του 2022 για την περαιτέρω προστασία των ευάλωτων νοικοκυριών από τις μεγάλες ανατιμήσεις στην ενέργεια, όπως ακριβώς περιγράφτηκαν στη Βουλή από τον κ. Σκρέκα είναι τα εξής:

1) Πρασινίζουμε το ενεργειακό μας μείγμα ταχύτερα από κάθε άλλη ευρωπαϊκή χώρα. Το μερίδιο των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας σήμερα ξεπερνάει το 32% στην ηλεκτροπαραγωγή, στη ζήτηση ηλεκτρικής ενέργειας, ενώ το 2030 θα ξεπεράσει το 70%.

2) Αποσύρουμε τις υφιστάμενες λιγνιτικές μονάδες έως το 2023 και προχωράμε σε ένα πολύ θαρραλέο και φιλόδοξο πρόγραμμα απολιγνιτοποίησης, ώστε το 2028 έχουμε ήδη ανακοινώσει ότι θα πρέπει να έχουν κλείσει όλες οι λιγνιτικές μονάδες, μάλιστα για κάποιες αυτό μπορεί να συμβεί και νωρίτερα το 2025, σύμφωνα με εξαγγελίες της ΔΕΗ.

3) Διευρύνουμε τη συμμετοχή όλων, χωρίς εξαιρέσεις και χωρίς διακρίσεις στην πράσινη ενέργεια. Διαθέτουμε 100 εκατομμύρια ευρώ για την εγκατάσταση φωτοβολταϊκών από τους Δήμους μας, με στόχο να εκμηδενίσουμε το ενεργειακό κόστος για ευάλωτους συμπολίτες μας, συμψηφίζοντας τα ρολόγια τους, τους μετρητές τους με αυτά τα φωτοβολταϊκά και παρέχοντάς τους σχεδόν δωρεάν ηλεκτρική ενέργεια.

4) Παράλληλα, επιταχύνουμε τον πράσινο μετασχηματισμό της βιομηχανίας μέσω της στήριξης των πράσινων διμερών συμβολαίων, αλλά και τη διευκόλυνση της πρόσβασης στα δίκτυα, αντιμετωπίζοντας φαινόμενα κορεσμού.

5) Εξειδικεύουμε στοχευμένες δράσεις και κίνητρα για κρίσιμους τομείς, όπως είναι τα διυλιστήρια και οι τσιμεντοβιομηχανίες, κλάδοι οι οποίοι εκ των πραγμάτων θα πρέπει να προσαρμοστούν πολύ γρήγορα και πολύ γρηγορότερα από ότι ίσως είχαν σχεδιάσει ή κάποιος μπορεί να είχε εκτιμήσει τα προηγούμενα χρόνια σε αυτήν την ενεργειακή μετάβαση, ώστε με αυτόν τον τρόπο να πετύχουμε σημαντική μείωση του ανθρακικού αποτυπώματος σε αυτούς τους κλάδους.

6) Απλοποιούμε καταλυτικά κι ακόμα περισσότερο την αδειοδοτική διαδικασία των ΑΠΕ. Πρόκειται το επόμενο διάστημα να φέρουμε τη δεύτερη φάση απλοποίησης της διαδικασίας για να αυξήσουμε την ταχύτητα εισόδου των ΑΠΕ στο μείγμα ηλεκτροπαραγωγής ενώ συνεχίζουμε τομές και σε επόμενα στάδια και προσδιορίζουμε έναν νέο χωροταξικό σχεδιασμό για τις ΑΠΕ, ώστε ο κάθε επενδυτής αλλά και οι πολίτες να γνωρίζουν τι επιτρέπεται να εγκατασταθεί και που.

7) Οι επενδύσεις σε υποδομές και μονάδες φυσικού αερίου θα υπερβούν τα 5 δισεκατομμύρια ευρώ έως το 2030, ενώ στα τέλη του έτους 600 χιλιάδες καταναλωτές θα έχουν πρόσβαση στο φυσικό αέριο με στοχο να ξεπεράσει το 1 εκατομμύριο τα επόμενα έτη.

8) Υλοποιούμε εμβληματικές υποδομές που αναβαθμίζουν περαιτέρω την ενεργειακή ασφάλεια και τη διαφοροποίηση των πηγών ενέργειας.

9) Ολοκληρώνεται η κατασκευή του διασυνδετήριου αγωγού IGB φυσικού αερίου μεταξύ Ελλάδος – Βουλγαρίας.

10) Επίσης μέχρι το 2023 θα έχει ολοκληρωθεί η κατασκευή του τερματικού σταθμού αεριοποίησης LNG στην Αλεξανδρούπολη.

11) Εδραιώνεται η συνεργασία μας με την Αίγυπτο καθώς συζητάμε για την κατασκευή μιας ηλεκτρικής διασύνδεσης μεταξύ Αιγύπτου και Ελλάδος, αλλά και διερεύνηση άλλων επιλογών όπως τη δημιουργία ενός εικονικού αγωγού μεταφοράς υγροποιημένου φυσικού αερίου LNG, αλλά και άλλα έργα.