Οι ερευνητές ανακάλυψαν ότι μόλις 12 άτομα είναι υπεύθυνα το μεγαλύτερο μέρος που αφορά στην παραπληροφόρηση για τα εμβόλια και των ψευδών ισχυρισμών και ειδήσεων σχετικά με τα εμβόλια COVID-19 που κυκλοφορούν (και στη συνέχεια πολλαπλασιάζονται με κοινοποιήσεις) σε Facebook, Instagram και Twitter. «Η «Δωδεκάδα της παραπληροφόρησης», όπως τους αποκαλούν χαρακτηριστικά, παράγει το 65% των ειδήσεων που παραπληροφορούν σχετικά με τα εμβόλια στις πλατφόρμες κοινωνικής δικτύωσης» ανέφερε ο Imran Ahmed, διευθύνων σύμβουλος του Κέντρου Αντιμετώπισης Ψηφιακού Μίσους, ο οποίος μάλιστα κατονόμασε τους συγκεκριμένους λογαριασμούς.
Η διάθεση του εμβολίου έχει πλέον φτάσει σε αρκετά προχωρημένο στάδιο στο οποίο οι περισσότεροι ενήλικες που έχουν ανάγκη ή θέλουν να κάνουν το εμβόλιο το έχουν ήδη κάνει. Υπάρχουν όμως πολλοί άλλοι που κρατούν στάση αναμονής και είναι ακόμη επιφυλακτικοί, με αποτέλεσμα αυτοί οι 12 συγκεκριμένοι χρήστες των σόσιαλ μίντια να είναι σε θέση να επηρεάσουν σε μεγάλο βαθμό την απόφαση τους.
Μετά την δημοσίευση αυτής της υπόθεσης από το NPR.com την προηγούμενη Πέμπτη, το Facebook ανακοίνωσε ότι έχει καταργήσει τους περισσότερους από τους λογαριασμούς που διαχειρίζονται αυτά τα 12 άτομα (καθώς δεν είχαν μόνο έναν λογαριασμό στην κατοχή τους).
Αυτά τα στοιχεία τους είναι γνωστά τόσο στους ερευνητές όσο και στους υπευθύνους των κοινωνικών δικτύων.
Περιλαμβάνουν ακτιβιστές κατά των εμβολίων, εναλλακτικούς επαγγελματίεςυγείας και γιατρούς. Μερικοί από αυτούς διαχειρίζονται πολλούς λογαριασμούς σε διάφορες πλατφόρμες και προωθούν συχνά τη «φυσική υγεία», ενώ μερικοί πωλούν ακόμη και συμπληρώματα διατροφής, όπως και βιβλία. Μπορεί να σας θυμίζουν εκλεγμένο αρχηγό κόμματος στο Ελληνικό Κοινοβούλιο αλλά αυτός δεν συμπεριλαμβάνεται στους λεγόμενους 12.
Πολλά από τα μηνύματα τους σχετικά με τα εμβόλια COVID-19 που διαδίδονται ευρέως στο διαδίκτυο αντικατοπτρίζουν όσα έχουν ειπωθεί στο παρελθόν και για άλλα εμβόλια από χρήστες υπεύθυνους για την συστηματική παραπληροφόρηση σε θέματα υγείας.
Τι ισχυρίζονται
«Είναι σχεδόν σαν τη θεωρία συνωμοσίας Mad Libs (είναι μια πλατφόρμα που επιτρέπει στον οποιονδήποτε να αναρτήσει οποιαδήποτε θεωρία συνομωσίας, όσο ακραία κι αν είναι) και μόλις εισήγαγαν τη νέα τρελή θεωρία τους», δήλωσε ο John Gregory, αναπληρωτής συντάκτης υγείας στο NewsGuard, ο οποίος αξιολογεί την αξιοπιστία των ειδησεογραφικών σαιτ και έχει δημιουργήσει την δική του πλατφόρμα για την παρακολούθηση του COVID-19 και της παραπληροφόρησης σχετικά με τα εμβόλια.
Οι ισχυρισμοί από τη «Δωδεκάδα της παραπληροφόρησης» κυμαίνονται από την άρνηση ότι υπάρχει COVID -19 μέχρι τους ισχυρισμούς ότι διάφορες θεραπείες της συμφοράς είναι στην πραγματικότητα ο τρόπος για τη θεραπεία του ιού και όχι ο εμβολιασμός. Επίσης υπάρχουν, φυσικά, και οι θεωρίες συνομωσίας για το τι περιέχουν τα εμβόλια, όπως ακριβώς τους έχουμε ακούσει και στην Ελλάδα.
Πολλοί από τους συγκεκριμένου 12 διαδίδουν επιστημονικά αποδεδειγμένα ψευδείς ιατρικούς ισχυρισμούς και συνωμοσίες εδώ και χρόνια. Οπότε, το ερώτημα είναι γιατί μόλις πρόσφατα οι πλατφόρμες κοινωνικών δικτύων και μέσων ενημέρωσης άρχισαν πρόσφατα να ξεμπροστιάζουν τα ψέματα τους;
Τόσο τα μέλη του Κογκρέσου όσο και οι γενικοί εισαγγελείς προέτρεψαν το Facebook και το Twitter να κάνουν διαγράψουν τη «Δωδεκάδα της παραπληροφόρησης».
«Ο εμβολιασμός των Αμερικανών είναι ζωτικής σημασίας για την αποφυγή της πανδημίας. Η παραπληροφόρηση κατά των εμβολίων που διαδίδεται στο διαδίκτυο έχει θανατηφόρες συνέπειες, γι ‘αυτό ζήτησα από τις πλατφόρμες κοινωνικών μέσων ενημέρωσης να αναλάβουν δράση εναντίον των λογαριασμών που διαδίδουν τα περισσότερα από αυτά τα ψέματα», δήλωσε χαρακτηριστικά η γερουσιαστής Amy Klobuchar.
Οι εταιρείες social media έχουν φτάσει ένα βήμα πριν να βγάλουν τους δώδεκα εντελώς «από την πρίζα» και έχουν εντείνει τον αγώνα τους: Έχουν επισημάνει τις παραπλανητικές δημοσιεύσεις. Έχουν διαγράψει τις ψευδείς αναρτήσεις που προωθούν την παραπληροφόρηση για τα εμβόλια και σε ορισμένες περιπτώσεις, έχουν κλείσει οριστικά λογαριασμούς ατόμων που μοιράζονται συστηματικά τέτοιες θεωρίες.
Παράλληλα, το Facebook ανακοίνωσε ότι έχει αναλάβει πρόσθετη δράση εναντίον ορισμένων χρηστών που εντοπίστηκαν από το Κέντρο Καταπολέμησης Ψηφιακού Μίσους, και πλέον έχεικαταργήσει 16 λογαριασμούς από το Facebook ή το Instagram, ενώ έχει θέσει περιορισμούς σε 22 άλλους, αποτρέποντας τους από το προτείνονται σε άλλους χρήστες, μειώνοντας την εμβέλεια των δημοσιεύσεών τους και απαγορεύοντας την προώθηση μέσω πληρωμένων διαφημίσεων.
Καθώς τα κοινωνικά δίκτυα τους έχουν περιορίσει αισθητά μερικοί από τους πιο διάσημους «διαμοιραστές» παραπληροφόρησης εμβολίων έχουν μειώσει τις αναρτήσεις τους, λέγοντας στους οπαδούς τους ότι λογοκρίνονται.
O πιο διάσημος από τους 12
Όπως για παράδειγμα ο αντιεμβολιαστής Ρόμπερτ Κ. Κένεντι, ένας από τους δώδεκα που εντοπίστηκαν από το κέντρο, ο οποίος πρωθεί συστηματικά την πλέον αναξιόπιστη ιδέα ότι τα εμβόλια σχετίζονται με τον αυτισμό. Κατά τη διάρκεια της πανδημίας, έχει μοιραστεί με τους followers του αβάσιμες θεωρίες συνωμοσίας που συνδέουν τα δίκτυα 5G με τον κορωνοϊό, ενώ δήλωσε, πάντα χωρίς αποδείξεις, ότι ο θάνατος του μεγάλου παίκτη του μπέιζμπολ Χανκ Άαρον ήταν «μέρος ενός κύματος ύποπτων θανάτων» που συνδέεται με εμβόλια.
Ο Κένεντι εκδιώχτηκε από το Instagram τον Φεβρουάριο, επειδή μοιράστηκε επανειλημμένα ψευδείς πληροφορίες. Ωστόσο, το Facebook δεν τον αφαίρεσε από την πλατφόρμα του, παρά το ότι είναι η μητρική εταιρία που κατέχει το Instagram. «Πρέπει να δημοσιεύω μονόκερους και γατάκια» δήλωσε ο ίδιος και συμπλήρωσε: «δεν θέλω να τους δώσω δικαιολογία για να με διαγράψουν και από το Facebook».
Γιατί; Επειδή χρησιμοποιεί το Facebook για να προωθήσει το σάιτ του, στο οποίο μπορεί να γράφει όλες τις θεωρίες του χωρίς να τον περιορίζει κανένας. Παράλληλα, ο Κένεντι δηλώνει ότι δεν έχει παραπληροφορήσει ποτέ και κατηγόρησε το Facebook για λογοκρισία, η οποία του έχει κοστίσει «εκατοντάδες χιλιάδες δολάρια» σε δωρεές που γίνονταν στον οργανισμό του.
Το Facebook δημοσίευσε αυτή την εβδομάδα δεδομένα μιας έρευνας που δείχνουν ότι η αποδοχή εμβολίων μεταξύ ενηλίκων στις Η.Π.Α. έχει αυξηθεί κατά 10% από τον Ιανουάριο. Ωστόσο, η έρευνά αυτή δείχνει επίσης ότι οι κορυφαίοι λόγοι που οι άνθρωποι δεν θέλουν να εμβολιαστούν είναι οι ανησυχίες για τις παρενέργειες των εμβολίων και έλλειψη εμπιστοσύνης στα εμβόλια ή την κυβέρνηση – ακριβώς το είδος των φόβων που προωθούν οι χρήστες των social media που είναι κατά του εμβολιασμού.
Το Facebook ανέφερε ότι η ενίσχυση αξιόπιστων πληροφοριών από έγκυρες πηγές, όπως τα Κέντρα Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων, είναι εξίσου σημαντική με τη μείωση της εξάπλωσης για την παραπληροφόρηση για τα εμβόλια. Τόσο το Facebook όσο και το Twitter συνεργάζονται με τέτοιους οργανισμούς που δίνουν πληροφορίες για τη δημόσια υγεία στις εφαρμογές τους αλλά «σημαδεύουν» πλέον με ιδιαίτερα εμφανή τρόπο τις παραπλανητικές δημοσιεύσεις και δίνουν μια δύσκολη μάχη για να πείσουν τους σκεπτικιστές.
