Πάνω από 15 εκατ. ευρώ χάθηκαν το 2024 από τις τσέπες 4.500 ιδιοκτητών ακινήτων λόγω ανείσπρακτων ενοικίων, χωρίς να λάβουν ούτε ένα ευρώ αποζημίωσης από το κράτος. Ενα οξύ πρόβλημα που χρόνο με τον χρόνο γίνεται χειρότερο, αφήνοντας χιλιάδες πολίτες να παλεύουν με ένα βαρύ οικονομικό φορτίο και ακίνητα που μετατρέπονται σε παγίδες ζημιών.

Η κατάσταση αυτή επηρεάζει άμεσα και την εφαρμοστικότητα του νέου μέτρου για την επιστροφή ενοικίου τον Νοέμβριο. Μάλιστα, η Πανελλήνια Ομοσπονδία Ιδιοκτητών Ακινήτων (ΠΟΜΙΔΑ) επισημαίνει στους ιδιοκτήτες ακινήτων την ανάγκη να είναι ιδιαίτερα προσεκτικοί στις δηλώσεις λύσης μίσθωσης.

Η λύση μιας μίσθωσης θα πρέπει να δηλώνεται στην ΑΑΔΕ μόνον αφού παραλάβουν ελεύθερη χρήση του ακινήτου τους και τα κλειδιά («με το κλειδί στο χέρι»). Επιπλέον, σε περιπτώσεις συνιδιοκτησίας, τις δηλώσεις θα πρέπει να υποβάλλει ένας μόνο συνιδιοκτήτης, με τους λοιπούς συνιδιοκτήτες να έχουν προθεσμία 30 ημερών για να δηλώσουν τυχόν άρνηση, αλλιώς θεωρείται ότι την αποδέχονται.

Μεγαλώνει το πρόβλημα

Τα τελευταία επίσημα στοιχεία προκαλούν ανησυχία, καθώς δείχνουν σταθερή αύξηση του προβλήματος χωρίς καμία ουσιαστική κρατική στήριξη. Το 2024 οι απώλειες από ανείσπρακτα ενοίκια ανήλθαν σε 15 εκατ. ευρώ, με περισσότερους από 4.500 ιδιοκτήτες να υποβάλλουν σχετικές δηλώσεις στην ΑΑΔΕ. Το 2023 το αντίστοιχο ποσό ήταν 12,2 εκατ. ευρώ από 3.888 ιδιοκτήτες, ενώ το 2022 καταγράφηκαν 12,5 εκατ. ευρώ σε απώλειες από πάνω από 4.000 ιδιοκτήτες.

Η ΑΑΔΕ αναγνωρίζει ως ανείσπρακτο το ενοίκιο που δεν έχει εισπραχθεί και δηλώνεται επίσημα μόνο με την προσκόμιση εξώδικης δήλωσης, αγωγής ή διαταγής πληρωμής κατά του ενοικιαστή.

Το ποσό αυτό δεν φορολογείται, ωστόσο ούτε αποζημιώνεται από το κράτος, αφήνοντας τον ιδιοκτήτη να πληρώνει κανονικά τον ΕΝΦΙΑ, κοινόχρηστα και λοιπά έξοδα, χωρίς κανένα εισόδημα να αντισταθμίζει τη ζημιά.

Για παράδειγμα, ενοικιαστής με συμφωνημένο ενοίκιο 600 ευρώ μηνιαίως πλήρωσε μόνο για το πρώτο εξάμηνο του 2024 (€3.600). Επειτα σταμάτησε, ο ιδιοκτήτης προσέφυγε στη Δικαιοσύνη και ο ενοικιαστής αποχώρησε στο τέλος του έτους χωρίς να εξοφλήσει τα υπόλοιπα 6 ενοίκια.

Στη δήλωση του 2025 ο ιδιοκτήτης δηλώνει μόνο τα εισπραχθέντα και καταβάλλει φόρο 540 έως 1.620 ευρώ (ανάλογα με την κλίμακα), ενώ για τα υπόλοιπα μισθώματα υποβάλλει αίτημα αναβολής φορολόγησης στην ΑΑΔΕ, καθώς δεν εισπράχθηκαν. Στην πράξη όμως η είσπραξη δεν θα συμβεί ποτέ. Ετσι, υπάρχουν δύο ζημιωμένοι: ο ιδιοκτήτης που χάνει τα 3.600 ευρώ και το Δημόσιο που δεν θα εισπράξει ποτέ τον αναλογούντα φόρο.

Το ζήτημα γίνεται ακόμη πιο σύνθετο από τις πρακτικές δυσκολίες που συνεπάγεται η διεκδίκηση των οφειλομένων ενοικίων. Οι νομικές διαδικασίες είναι συχνά χρονοβόρες και πολυδάπανες, με αποτέλεσμα πολλοί ιδιοκτήτες να αποθαρρύνονται και να μην προβαίνουν στις απαραίτητες ενέργειες για την επίσημη καταγραφή των ανείσπρακτων ποσών. Η αδράνεια αυτή εντείνει το πρόβλημα, καθώς όχι μόνο χάνεται η δυνατότητα επιστροφής ενοικίου, αλλά ενισχύεται και η τάση για εγκατάλειψη της κλασικής, μακροχρόνιας μίσθωσης, προς όφελος της βραχυχρόνιας ενοικίασης τύπου Airbnb.

Τι πρέπει να κάνουν

Για να αντιμετωπιστεί το πρόβλημα και να εξασφαλιστεί η επιστροφή μέρους του ενοικίου τον ερχόμενο Νοέμβριο, οι ιδιοκτήτες και οι ενοικιαστές πρέπει να προβούν άμεσα στις εξής ενέργειες:

■ Οι ιδιοκτήτες πρέπει να διασφαλίσουν πως όλα τα ενοίκια δηλώνονται σωστά στις φορολογικές τους δηλώσεις, ακόμα και τα ανείσπρακτα, μέσω των απαιτούμενων νομικών εγγράφων (εξώδικο, αγωγή, διαταγή πληρωμής).
■ Οι ενοικιαστές πρέπει να είναι συνεπείς στην καταβολή των ενοικίων και σε περίπτωση δυσκολιών να επικοινωνούν άμεσα με τους ιδιοκτήτες ώστε να συμφωνηθούν ρυθμίσεις ή διακανονισμοί.
■ Ιδιοκτήτες και ενοικιαστές μπορούν να επαναδιαπραγματευτούν τους όρους των συμβολαίων τους, προβλέποντας ρήτρες που να προστατεύουν και τις δύο πλευρές από ενδεχόμενη οικονομική ζημιά.
■ Οι ιδιοκτήτες να καταθέτουν εγκαίρως τις αγωγές για ανείσπρακτα ενοίκια προκειμένου να συμπεριληφθούν εγκαίρως στη διαδικασία επιστροφής τον Νοέμβριο.

Η ΠΟΜΙΔΑ ζητά να υπάρξει αυστηρότερος έλεγχος στην καταβολή του μπόνους ενοικίου και την αυτόματη διασταύρωση από τη φορολογική δήλωση του ιδιοκτήτη ότι δεν έχει αναβληθεί η φορολόγηση των ενοικίων ως ανείσπρακτων. Αυτό θα περιορίσει τη δυνατότητα των «μπαταχτσήδων» να επωφελούνται λαμβάνοντας κρατικά επιδόματα ακόμη και όταν δεν καταβάλλουν ενοίκιο.

Διαβάστε ακόμη: