Σε διωγμούς και διακρίσεις σε βάρος ατόμων με αλπνινισμό οδήγησαν δεισιδαιμονίες και προλήψεις πολλών ανθρώπων, έκρινε αφρικανικό δικαστήριο.
Τα άτομα με αλμπινισμό αντιμετωπίζουν ευρέως διαδεδομένες διακρίσεις σε πολλές χώρες της υποσαχάριας Αφρικής. Στην Τανζανία, η μειονότητα αυτή έχει υποστεί ακραίες μορφές βίας.
Η αποτυχία της τανζανικής κυβέρνησης να προστατεύσει τα δικαιώματά τους οδήγησε στην κατάθεση μιας αγωγής στο Αφρικανικό Δικαστήριο για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου και των Λαών. Η αγωγή ασκήθηκε από τανζανικές και διεθνείς ομάδες πολιτικών δικαιωμάτων κατά της κυβέρνησης της Τανζανίας, ζητώντας μια πιο ισχυρή νομική προστασία από το κράτος για τα άτομα με αλμπινισμό.
Πριν μερικές εβδομάδες, το δικαστήριο εξέδωσε μια απόφαση-ορόσημο, καθιστώντας την Τανζανία υπεύθυνη για παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων σε βάρος ατόμων με αλμπινισμό. Η Charlotte Baker, η οποία έχει ερευνήσει τις κοινωνικοπολιτισμικές πτυχές του αλμπινισμού στην υποσαχάρια Αφρική, εξηγεί The Conversation το ιστορικό, αλλά και τη σημασία της απόφασης.
Ποιο είναι το ιστορικό της υπόθεσης;
Ο αλμπινισμός είναι μια σχετικά σπάνια γενετικά κληρονομική πάθηση. Εμφανίζεται σε όλες τις χώρες του κόσμου. Στην υποσαχάρια Αφρική, εκτιμάται ότι 1 στους 4.000 ανθρώπους έχει αλμπινισμό.
Η πάθηση έχει ως αποτέλεσμα την έλλειψη χρωστικής στα μαλλιά, το δέρμα και τα μάτια, προκαλώντας ευπάθεια στον καρκίνο του δέρματος και σε προβλήματα όρασης.
Οι παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και οι καταχρήσεις κατά των ατόμων με αλμπινισμό στην Τανζανία είναι συχνές. Περιλαμβάνουν διακρίσεις, λεκτική κακοποίηση και εκφοβισμό. Τα άτομα με αλμπινισμό αντιμετωπίζουν επίσης αποκλεισμό από τις δημόσιες υπηρεσίες, συμπεριλαμβανομένης της εκπαίδευσης και της υγείας.
Επιπλέον, υπόκεινται σε ακραίες μορφές βίας που περιλαμβάνουν δολοφονίες, απαγωγές, ακρωτηριασμούς και παιδοκτονίες. Ακόμα και μετά το θάνατο ενός ατόμου με αλμπινισμό, οι τάφοι τους κινδυνεύουν με εκταφή για την απόκτηση μελών του σώματος προς πώληση.
Προκαταλήψεις και δεισιδαιμονίες
Μερικές κοινωνίες αποδέχονται περισσότερο τον αλμπινισμό και τιμούν τα άτομα με την πάθηση, όπως οι Bamiléké στο Καμερούν. Ωστόσο, η πλειονότητα των αλμπίνων της Αφρικής βιώνει διακρίσεις.
Μια σειρά από παραδοσιακές αλλά και πιο σύγχρονες προκαταλήψεις και δεισιδαιμονίες οδηγούν στην καταπίεση των ατόμων με αλμπινισμό.
Οι πρώτες αναφορές των μέσων ενημέρωσης για επιθέσεις σε άτομα με αλμπινισμό στην Τανζανία εμφανίστηκαν το 2007. Από τότε, πάνω από 700 επιθέσεις και δολοφονίες σε 28 χώρες έχουν αναφερθεί στην καναδική ΜΚΟ Under the Same Sun, αν και πολλές άλλες δεν έχουν καταγραφεί.
Στην Τανζανία, έχουν αναφερθεί 209 επιθέσεις από το 2007. Πιο πρόσφατα, στις 25 Ιουνίου του 2024, ένα δίχρονο κορίτσι με αλμπινισμό απήχθη και σκοτώθηκε στην περιοχή Kagera, περίπου 1.500 χιλιόμετρα από την πρωτεύουσα Dar es Salaam.
Τι σημαίνει η δικαστική απόφαση για τα άτομα με αλμπινισμό;
Σύμφωνα με το διεθνές δίκαιο των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, τα θεμελιώδη ανθρώπινα δικαιώματα των ατόμων με αλμπινισμό πρέπει να προστατεύονται σύμφωνα με την Οικουμενική Διακήρυξη των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων του ΟΗΕ.
Το Αφρικανικό Δικαστήριο για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου και των Λαών διαπίστωσε ότι, αν και έχουν γίνει κάποια βήματα προς τη σωστή κατεύθυνση, η Τανζανία παραβίασε το δικαίωμα στη ζωή των ατόμων με αλμπινισμό, καθώς δεν τα προστάτευσε όπως απαιτεί το άρθρο 4 του Αφρικανικού Χάρτη.
Διαπίστωσε επίσης ότι το κράτος παραβίασε το δικαίωμα στην απαγόρευση των διακρίσεων, καθώς δεν θέσπισε επαρκή μέτρα για την καταπολέμηση των μύθων και των στερεοτύπων σχετικά με τον αλμπινισμό.
Η απόφαση αυτή είναι σημαντική γιατί δημιουργεί νομικό προηγούμενο σε ολόκληρη την Αφρική. Είναι ένα μήνυμα προς άλλα κράτη για τις υποχρεώσεις τους βάσει του Αφρικανικού Χάρτη για τα ανθρώπινα δικαιώματα και την ευημερία των παιδιών.
Τι πρέπει να κάνει η κυβέρνηση της Τανζανίας;
Το δικαστήριο διαπίστωσε ότι δεισιδαιμονίες και επιβλαβείς πεποιθήσεις οδήγησαν σε διακρίσεις και στοχευμένες δολοφονίες ατόμων με αλμπινισμό. Διέταξε την κυβέρνηση της Τανζανίας να προβεί σε πανεθνικές εκστρατείες ευαισθητοποίησης για τουλάχιστον δύο χρόνια για την καταπολέμηση των μύθων και των δεισιδαιμονιών σχετικά με τον αλμπινισμό.
Το δικαστήριο απαιτεί από την κυβέρνηση της Τανζανίας να τροποποιήσει τον νόμο περί μαγείας του 1928 ώστε να ποινικοποιήσει τις επιθέσεις κατά ατόμων με αλμπινισμό.
Η κυβέρνηση της Τανζανίας καλείται επίσης να εφαρμόσει το εθνικό σχέδιο δράσης της για την προστασία των ατόμων με αλμπινισμό. Αυτό είναι σύμφωνο με το σχέδιο δράσης της Αφρικανικής Ένωσης για τον τερματισμό των επιθέσεων και άλλων παραβιάσεων των ανθρωπίνων δικαιωμάτων κατά των ατόμων με αλμπινισμό.
Η κυβέρνηση πρέπει επίσης να διασφαλίσει το δικαίωμα στην προστασία της υγείας. Αυτό περιλαμβάνει την πρόσβαση σε υπηρεσίες υγείας του δέρματος και των ματιών. Η παροχή προστατευτικού ρουχισμού και αντηλιακών μπορεί να αποβεί σωτήρια.
Η ίση και δίκαιη πρόσβαση των παιδιών με αλμπινισμό στα εκπαιδευτικά πλαίσια πρέπει να αποτελέσει προτεραιότητα για την κυβέρνηση της Τανζανίας. Αυτό μπορεί να σημαίνει μικρές προσαρμογές στη διαρρύθμιση της τάξης και την πρόσβαση σε οπτικά βοηθήματα. Το πιο σημαντικό είναι ότι απαιτεί μια αλλαγή της στάσης του διδακτικού προσωπικού και των άλλων μαθητών απέναντι στα παιδιά αυτά.
Η Τανζανία έχει επίσης διαταχθεί να δημιουργήσει ένα ταμείο και να αποζημιώσει τα άτομα με αλμπινισμό που έχουν πέσει θύματα βίαιων επιθέσεων.
Το Αφρικανικό Δικαστήριο Ανθρωπίνων και Λαϊκών Δικαιωμάτων έδωσε εντολή στην Τανζανία να δημοσιεύσει την ανωτέρω απόφαση στους κυβερνητικούς ιστότοπους εντός τριών μηνών.
Η κυβέρνηση πρέπει επίσης να υποβάλει έκθεση σχετικά με την εφαρμογή της απόφασης εντός δύο ετών. Εάν δεν έχει συμμορφωθεί πλήρως εντός τριών ετών, θα πραγματοποιηθεί επανεξέταση.
Το Ινστιτούτο για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα και την Ανάπτυξη στην Αφρικήκάλεσε τις οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών, τους φορείς χάραξης πολιτικής και τους υπερασπιστές των ανθρωπίνων δικαιωμάτων να υποστηρίξουν τις προσπάθειες για την προστασία των δικαιωμάτων των ατόμων με αλμπινισμό στην Τανζανία και πέραν αυτής.
