Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ανακοίνωσε σήμερα ότι ανοίγει το δρόμο για την έναρξη διαδικασίας περί υπερβολικού ελλείμματος κατά επτά κρατών-μελών, συμπεριλαμβανομένων της Γαλλίας και της Ιταλίας.

Σύμφωνα με το Bloomberg, στη νέα της έκθεση, η Κομισιόν υποστηρίζει ότι δικαιολογείται η έναρξη της διαδικασίας περί υπερβολικού ελλείμματος για τη Γαλλία, την Ιταλία, το Βέλγιο, τη Σλοβακία, τη Μάλτα, την Ουγγαρία και την Πολωνία. Η απόφαση αυτή ενεργοποιεί μια διαδικασία που μπορεί να οδηγήσει σε επιβολή προστίμων και να περιπλέξει τις προτεραιότητες της προεκλογικής εκστρατείας της δεύτερης μεγαλύτερης οικονομίας της Ευρωζώνης λιγότερο από δύο εβδομάδες πριν από την έναρξη του α’ γύρου των εκλογών.

Σύμφωνα με την Επιτροπή, η Γαλλία, η Ιταλία, το Βέλγιο, η Σλοβακία, η Μάλτα, η Ουγγαρία, η Πολωνία, η Εσθονία, η Ισπανία και η Τσεχία υπερέβησαν πέρυσι το όριο, ενώ το 2024 αναμένεται υπέρβαση του ορίου από τη Φινλανδία και τη Σλοβενία.

Εκτός κάδρου η Ελλάδα

Από τη διαδικασία υπερβολικού ελλείμματος που ξεκινά για τα 7 κράτη λείπει η Ελλάδα, καθώς στην έκθεση μεταπρογραμματικής εποπτείας η Κομισιόν κρίνει ότι η χώρα μας είναι ικανή να αποπληρώσει το χρέος της.

Όπως αναφέρει στην έκθεσή της με την οποία αξιολογεί την οικονομική, δημοσιονομική και χρηματοοικονομική κατάσταση των κρατών μελών που έχουν μπει στο παρελθόν σε Μνημόνια, εστιάζοντας στην ικανότητα αποπληρωμής των χρεών, Ιρλανδία, Ελλάδα, Ισπανία, Κύπρος και Πορτογαλία έχουν τα εχέγγυα για να το πράξουν.

Συγκεκριμένα, προβλέπει πως ο δείκτης χρέους της γενικής κυβέρνησης αναμένεται να συνεχίσει να μειώνεται το 2024 και να παραμείνει σε πτωτική τροχιά. Το συνολικό δημοσιονομικό έλλειμμα αναμένεται να βελτιωθεί περαιτέρω στο 1,2% του ΑΕΠ το 2024 και στο 0,8% το 2025.

Ωστόσο, επισημαίνεται πως η Ελλάδα και η Ιταλία διαπιστώνεται ότι παρουσιάζουν ανισορροπίες, αν και στο παρελθόν παρουσίαζαν υπερβολικές ανισορροπίες μέχρι πέρυσι, καθώς τα τρωτά σημεία έχουν μειωθεί αλλά εξακολουθούν να αποτελούν ανησυχία. Σημειώνεται ακόμα πως οι κίνδυνοι δημοσιονομικής βιωσιμότητας στο πλαίσιο των νέων δημοσιονομικών κανόνων.

Επισημαίνεται πως οι εκτιμήσεις της Κομισιόν θα αποτελέσουν βάση συζήτησης για την εθνική πρόταση που θα καταθέσει η Ελλάδα στις Βρυξέλλες για τα όρια δαπανών και τα επίπεδα μείωσης του χρέους, ως στόχους της επόμενης τετραετίας, η οποία και αναμένεται τον Σεπτέμβριο.

Βάσει των επικαιροποιημένων στοιχείων της Επιτροπής, το έλλειμμα σε αναλογία με το ΑΕΠ της Ιταλίας κυμάνθηκε στο 7,4%, της Γαλλίας στο 5,5%, της Σλοβακίας και της Μάλτας στο 4,9% και του Βελγίου στο 4,4% .

Οι νέοι κανόνες του Συμφώνου Σταθερότητας απαιτούν από τις χώρες με υπερβολικά ελλείμματα να μειώνουν το έλλειμμα κατά τουλάχιστον 0,5 μονάδα ετησίως. Οι νέοι κανόνες προβλέπουν οικονομικές κυρώσεις της τάξης του 0,1% του ΑΕΠ ετησίως για χώρες που δεν συμμορφώνονται με τις συστάσεις για διορθώσεις του δημοσιονομικού τους ελλείμματος.

Το διογκωμένο χρέος θα περιορίσει τη δυνατότητα της επόμενης κυβέρνησης να εφαρμόσει μια σειρά από υποσχέσεις που μπορεί να περιλαμβάνουν μείωση των φορολογικών εσόδων ή αναίρεση των φιλικών προς την αγορά συνταξιοδοτικών μεταρρυθμίσεων. Ο Εμανουέλ Μακρόν – όπως και η Μαρίν Λεπέν του ακροδεξιού Εθνικού Συναγερμού – θα είναι επίσης επιφυλακτικοί να κάνουν οτιδήποτε που θα τρομάξει περαιτέρω τις αγορές, οι οποίες παραγμένουν ταραγμένες από τότε που ο Γάλλος πρόεδρος προκήρυξε πρόωρες εκλογές πριν από μία εβδομάδα.

Πίεση στη Γαλλία

Για τη Γαλλία, η ανακοίνωση δεν θα μπορούσε να λάβει χώρα σε χειρότερη στιγμή. Ο Μακρόν προκήρυξε την περασμένη εβδομάδα πρόωρες εκλογές, μια κίνηση που τρόμαξε τις αγορές, καθώς ανοίγει την πόρτα σε μια ακροδεξιά κυβέρνηση ή τουλάχιστον σε ένα κατακερματισμένο κοινοβούλιο που θα μπορούσε να δυσκολευτεί να περάσει την οικονομική και δημοσιονομική νομοθεσία.

Η επίπληξη της Ε.Ε. λαμβάνει χώρα τη στιγμή που η γαλλική προεκλογική εκστρατεία εισέρχεται σε μια κρίσιμη στιγμή, με τον Εθνικό Συναγερμό να αναμένεται να λάβει το 32,7% των ψήφων, σύμφωνα με πρόσφατη δημοσκόπηση του Bloomberg. Το αριστερό Νέο Λαϊκό Μέτωπο, το οποίο περιλαμβάνει Σοσιαλιστές, Κομμουνιστές, Πράσινους και την ακροαριστερή «Ανυπότακτη Γαλλία», αναμένεται να λάβει 26,3%. Αυτό τοποθετεί το κόμμα Αναγέννηση του Μακρόν και τους συμμάχους του στην τρίτη θέση.

Οι δύο ομάδες που είναι σε καλύτερη θέση να σχηματίσουν κυβέρνηση μετά τις πρόωρες εκλογές – δηλαδή το Νέο Λαϊκό Μέτωπο και ο Εθνικός Συναγερμός – έχουν σηματοδοτήσει μια πιο εχθρική προσέγγιση τόσο για τις δαπάνες όσο και για την αντιμετώπιση των Βρυξελλών σε σχέση με τον Μακρόν.

Μια γενικευμένη διαμάχη θα προκαλέσει ανησυχητικούς παραλληλισμούς με την κρίση χρέους της Ευρωζώνης, όταν το νόμισμα έφτασε στο χείλος του γκρεμού καθώς οι επενδυτές πανικοβλήθηκαν από τις αντιπαραθέσεις μεταξύ των θεσμικών οργάνων της Ε.Ε. και των υπερχρεωμένων κυβερνήσεων.

Έκτοτε, η Ε.Ε. ενίσχυσε την εργαλειοθήκη της για την καταπολέμηση της κρίσης, με το ταμείο διάσωσης του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Σταθερότητας και την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα να επισημοποιεί τους όρους υπό τους οποίους θα μπορούσε να παρέμβει για να ηρεμήσει τις αγορές με την αγορά ομολόγων. Παρόλα αυτά, η κεντρική τράπεζα θα ενεργοποιούσε τέτοιες αγορές περιουσιακών στοιχείων μόνο για χώρες με «υγιείς και βιώσιμες δημοσιονομικές και μακροοικονομικές πολιτικές».

Μιλώντας την παραμονή της απόφασης της Ε.Ε., ο διοικητής της Τράπεζας της Γαλλίας Φρανσουά Βιλερουά ντε Γκαλό επανέλαβε την έκκλησή του να αποφευχθεί η εμβάθυνση των δημοσιονομικών ελλειμμάτων.

Η Λεπέν, η οποία κάποτε έκανε προεκλογική εκστρατεία για την έξοδο της Γαλλίας από το ευρώ, δεν έχει ακόμη περιγράψει λεπτομερώς το πρόγραμμά της. Ο ηγέτης του κόμματος Ζορντάν Μπαρντελά έχει μιλήσει για μέτρα που θα επιβαρύνουν περαιτέρω το έλλειμμα, χωρίς πολλές λεπτομέρειες σχετικά με τα έσοδα που αναμένει ο Εθνικός Συναγερμός από τις περιορισμένες δαπάνες για τη μεταναστευτική πολιτική, την καταπολέμηση της φορολογικής απάτης και τη μείωση των μεταβιβάσεων προς την Ε.Ε.

Εν τω μεταξύ, τα κόμματα του Νέου Λαϊκού Μετώπου έχουν ενωθεί γύρω από ένα προεκλογικό μανιφέστο που περιλαμβάνει το πάγωμα των τιμών των βασικών καταναλωτικών αγαθών, την αύξηση του κατώτατου μισθού και την απόρριψη των περιορισμών λιτότητας των δημοσιονομικών κανόνων της Ε.Ε.

Παρ’ όλα αυτά, όταν βρεθούν στην εξουσία, τα κόμματα θα πρέπει πιθανότατα να μετριάσουν τη ρητορική τους και να αποφύγουν πολιτικές που θα επιδεινώσουν τις σχέσεις με την Ε.Ε., κατά τρόπο παρόμοιο με την αντιμεταναστευτική πρωθυπουργό της Ιταλίας, Τζόρτζια Μελόνι.

Η Γαλλία αντιμετώπιζε ήδη δυσκολίες στον έλεγχο του δημοσιονομικού της ελλείμματος μετά τα περιορισμένα φορολογικά έσοδα. Πριν ο Μακρόν προκηρύξει τις εκλογές, η κυβέρνησή του επεξεργαζόταν έκτακτες περικοπές δαπανών ύψους περίπου 20 δισεκατομμυρίων ευρώ  για φέτος και περισσότερες από αυτές το 2025.

Ο Μακρόν κατάφερε να μειώσει για λίγο το δημοσιονομικό έλλειμμα κάτω από το όριο της Ε.Ε. λίγο μετά την πρώτη εκλογή του ως πρόεδρος το 2017, αλλά οι μαζικές δαπάνες κατά τη διάρκεια της πανδημίας και της ενεργειακής κρίσης το οδήγησαν αισθητά υψηλότερα. Η κυβέρνησή του εξακολουθεί να υπόσχεται να επιστρέψει κάτω από το όριο του 3% έως το 2027.

Το χρέος της χώρας, σύμφωνα με τα μακροπρόθεσμα σχέδια της κυβέρνησης, θα κορυφωθεί στο 113,1% του ΑΕΠ το επόμενο έτος πριν μειωθεί στο 112% το 2027.

Δεν υπάρχουν εύκολες πολιτικές λύσεις για την αποκατάσταση του ελλείμματος. Ο Μακρόν είχε περιορίσει τις επιλογές του επιμένοντας σε ένα μάντρα μη αύξησης των φόρων για να διατηρήσει τις επενδύσεις και τη δημιουργία θέσεων εργασίας αυξημένες, αλλά η οικονομική ανάπτυξη είναι υποτονική μετά την έξαρση του πληθωρισμού.

Οι περικοπές δαπανών έχουν επίσης αποδειχθεί ακανθώδες ζήτημα, με τον Εθνικό Συναγερμό και την Αριστερά να ηγούνται σθεναρής αντίδρασης ενάντια στα σχέδια για την κατάργηση των δαπανηρών ενεργειακών επιδοτήσεων που εφαρμόστηκαν κατά τη διάρκεια της κρίσης.

Τον περασμένο μήνα, η S&P Global Ratings υποβάθμισε τη Γαλλία. Αφού ο Μακρόν προκήρυξε πρόωρες εκλογές, η Moody’s δήλωσε ότι η πιθανή πολιτική αστάθεια αποτελεί πιστωτικό κίνδυνο και θα μπορούσε να επηρεάσει τις προσπάθειες για τον περιορισμό του ελλείμματος.

Η κυβέρνηση Μακρόν έχει επικεντρωθεί στις οικονομικές ανησυχίες ως θέμα της προεκλογικής της εκστρατείας, προειδοποιώντας για τις συνέπειες σε περίπτωση που οι αντίπαλοί της έρθουν στην εξουσία. Ο Γάλλος υπουργός Οικονομικών Μπρούνο Λε Μερ προειδοποίησε την περασμένη εβδομάδα ότι μια νίκη της αριστερής συμμαχίας θα οδηγούσε σε οικονομική κατάρρευση και έξοδο της χώρας από την Ε.Ε.

Διαβάστε ακόμη