Ένα βήμα πριν τις κρίσιμες ανακοινώσεις για το μέλλον της Hellenic Train και τον ρόλο των Ιταλών στις ελληνικές σιδηροδρομικές μεταφορές βρίσκεται η ελληνική κυβέρνηση, με το βλέμμα στραμμένο στη συνάντηση του Κυριάκου Μητσοτάκη με την Ιταλίδα Πρωθυπουργό Τζόρτζια Μελόνι τη Δευτέρα 12 Μαΐου. Οι επαφές αυτές αναμένεται να ξεκαθαρίσουν το τοπίο γύρω από την επαναδιαπραγμάτευση της σύμβασης ύψους 750 εκατ. ευρώ, που έχει δεχτεί έντονη πολιτική και κοινωνική κριτική.

Hellenic Train: Η παλιά συμφωνία και τα νέα δεδομένα

Η σύμβαση παραχώρησης, η οποία υπεγράφη το 2022 επί πρώτης θητείας Μητσοτάκη, προέβλεπε επιδότηση 50 εκατ. ευρώ ετησίως για 15 χρόνια στην Hellenic Train, θυγατρική της ιταλικής Ferrovie dello Stato. Στόχος ήταν η ενίσχυση των σιδηροδρομικών «υπηρεσιών δημόσιας ωφέλειας». Όμως το κείμενο δεν περιλάμβανε ρητές υποχρεώσεις για αγορά νέων τρένων, ούτε αυστηρούς δείκτες ποιότητας, με αποτέλεσμα να προκαλέσει προβληματισμό για την αποτελεσματικότητα και την ανταποδοτικότητα της συμφωνίας.

Η κατάσταση έγινε πιο σύνθετη μετά την τραγωδία των Τεμπών και τις καταστροφές από τις πλημμύρες Daniel και Elias, που κατέδειξαν σοβαρά κενά στη σιδηροδρομική ασφάλεια και υποδομή. Η κυβέρνηση εκτιμά πλέον ότι η αρχική σύμβαση δεν ανταποκρίνεται στις νέες ανάγκες, ενώ υπάρχει βούληση για επαναδιαπραγμάτευση με νέους, πιο συγκεκριμένους όρους.

Οι ελληνικές διεκδικήσεις: νέα τρένα και επενδύσεις

Όπως τόνισε ο Πρωθυπουργός σε παλαιότερη τοποθέτησή του, η Ελλάδα επιθυμεί την εισαγωγή νέου, σύγχρονου τροχαίου υλικού, και όχι την ανακύκλωση απαρχαιωμένων συρμών από την Ιταλία. Στο ίδιο πλαίσιο κινείται και ο αναπληρωτής υπουργός Μεταφορών Κωνσταντίνος Κυρανάκης, ο οποίος συναντήθηκε στη Ρώμη με τον Ιταλό ομόλογό του Ματέο Σαλβίνι και στελέχη της FS Italiane. Παρότι δεν έγιναν δηλώσεις, οι πληροφορίες συγκλίνουν στην ελληνική επιδίωξη επενδύσεων άνω των 300 εκατ. ευρώ για νέα τρένα, με έμφαση στη γραμμή Αθήνα–Θεσσαλονίκη.

Ταυτόχρονα, η κυβέρνηση δεν αποκλείει το άνοιγμα της αγοράς και σε άλλους παρόχους, χωρίς αποκλειστικότητα για τη Hellenic Train, υπό την προϋπόθεση ότι θα έχει δημιουργηθεί ένα σύγχρονο και λειτουργικό σιδηροδρομικό δίκτυο, κάτι που αναμένεται να επιτευχθεί μετά το 2027, όταν θα έχουν ολοκληρωθεί τα έργα αποκατάστασης και αναβάθμισης.

Η επόμενη ημέρα της Hellenic Train: Οι ιταλικές επιφυλάξεις και η ανάγκη συμβιβασμού

Από την πλευρά τους, οι Ιταλοί εμφανίζονται επιφυλακτικοί, επισημαίνοντας τα σημαντικά λειτουργικά και υποδομικά προβλήματα του ελληνικού σιδηροδρόμου ως βασικό εμπόδιο για την αναβάθμιση του τροχαίου υλικού. Επιμένουν σε μια αμοιβαία επωφελή συνεργασία, ωστόσο δεν δείχνουν πρόθυμοι να επενδύσουν άμεσα χωρίς τη βελτίωση των συνθηκών.

Η απομάκρυνση από το αρχικό μνημόνιο του 2019, που προέβλεπε επενδύσεις 600 εκατ. ευρώ, υπέρ ενός πιο περιορισμένου πλάνου 163,5 εκατ. έως το 2029, είχε ήδη εγείρει ερωτήματα για τη στάση της εταιρείας. Πλέον, η επαναδιαπραγμάτευση θεωρείται μονόδρομος και για τις δύο πλευρές.

Ο στόχος της κυβέρνησης: ασφαλής, αξιόπιστος σιδηρόδρομος

Η ελληνική πλευρά επιδιώκει να μετατρέψει το τρένο σε σύγχρονο, φιλικό μέσο μεταφοράς, αλλά και σε μοχλό ανάπτυξης, ιδιαίτερα σε μεγάλους άξονες. Αυτό περνά από τη δημιουργία ενιαίου πλαισίου κανόνων και υποχρεώσεων για όλους τους παρόχους, την ενίσχυση των υποδομών (σήμανση, τηλεδιοίκηση, σταθμοί) και τη συμμετοχή της Hellenic Train με συγκεκριμένα επενδυτικά ανταλλάγματα.

Η νέα συμφωνία, αν επιτευχθεί, θα περιλαμβάνει σαφέστερους όρους για τις υποχρεώσεις του αναδόχου, επαναξιολόγηση των επιδοτήσεων και πιθανές ρήτρες ποιότητας.

Το πολιτικό πλαίσιο: από το Τέμπη στη Ρώμη

Η σιδηροδρομική πολιτική παραμένει στο μικροσκόπιο μετά το Τέμπη, με την κυβέρνηση να επιδιώκει επανεκκίνηση υπό όρους διαφάνειας και αξιοπιστίας. Ο Κυριάκος Μητσοτάκης είχε δηλώσει χαρακτηριστικά:
«Δεν με ενδιαφέρει να αποκτήσει το κράτος μερίδιο στη Hellenic Train. Με ενδιαφέρει να φέρει τα καλύτερα τρένα – όχι ό,τι έχει αποσυρθεί από την Ιταλία.»

Οι επόμενες ημέρες θα κρίνουν αν το νέο πλαίσιο συνεργασίας με την Ιταλία μπορεί να δώσει ώθηση στην αναγέννηση του ελληνικού σιδηροδρόμου ή αν θα παραμείνει εγκλωβισμένο στις αδυναμίες του παρελθόντος.

Διαβάστε ακόμη: