Στην τελική ευθεία εισέρχεται πλέον το μεγαλύτερο δημόσιο έργο στην Κρήτη και ένα από τα πιο εμβληματικά για ολόκληρη τη χώρα: η κατασκευή του βασικού τμήματος του Βόρειου Οδικού Άξονα Κρήτης (ΒΟΑΚ), από τα Χανιά μέχρι το Ηράκλειο, με ανάδοχο τη ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ.

Η υπογραφή της σύμβασης παραχώρησης έχει προγραμματιστεί – εκτός απροόπτου – για τα τέλη της επόμενης εβδομάδας, παρουσία του Πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη και της πολιτικής ηγεσίας του Υπουργείου Υποδομών και Μεταφορών. Στόχος είναι να σταλεί ένα ισχυρό μήνυμα πολιτικής βούλησης για την έναρξη ενός έργου που θα αλλάξει τις οδικές μεταφορές στο νησί και θα ενισχύσει καθοριστικά την οδική ασφάλεια, την τουριστική κινητικότητα και τη σύνδεση των μεγάλων αστικών κέντρων της Κρήτης.

ΒΟΑΚ: Τι προβλέπει το έργο

Το τμήμα που θα κατασκευαστεί αφορά μήκος 157,5 χλμ. με δικαίωμα προαίρεσης για άλλα 30,8 χλμ. από Κίσσαμο έως Χανιά, συνολικού προϋπολογισμού άνω των 2 δισ. ευρώ. Η περιοχή της Σητείας δεν περιλαμβάνεται στον παρόντα σχεδιασμό.

Το έργο εντάσσεται σε σύνθετο χρηματοδοτικό σχήμα, που περιλαμβάνει:

  • Εθνικούς πόρους
  • Πόρους του ΕΣΠΑ 2021–2027
  • Χρηματοδότηση από το Ταμείο Ανάκαμψης
  • Ιδιωτική συμμετοχή από τον παραχωρησιούχο

Ειδικά για το Ταμείο Ανάκαμψης, υπάρχει ασφυκτικό χρονοδιάγραμμα: έως τα μέσα του 2026 πρέπει να έχουν υλοποιηθεί επιλέξιμες δαπάνες ύψους περίπου 490 εκατ. ευρώ, εκ των οποίων τα 200 εκατ. ευρώ αφορούν αποκλειστικά το τμήμα Χανιά–Ηράκλειο. Από αυτά, τα 8 εκατ. ευρώ προορίζονται για απαλλοτριώσεις.

Η κατασκευαστική κατανομή και τα ποσοστά

Μετά από παρατεταμένες διαβουλεύσεις, οι μεγάλες τεχνικές εταιρείες συμφώνησαν στον καταμερισμό των εργασιών και της παραχώρησης, αποφεύγοντας μακροχρόνιες νομικές εμπλοκές. Σύμφωνα με τις μέχρι τώρα πληροφορίες:

  • Κατασκευαστικό αντικείμενο:
    • ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ: 40%
    • ΜΕΤΚΑ: 30%
    • AKTOR: 30%
  • Παραχώρηση (αναμένεται τελική επιβεβαίωση):
    • ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ: 40%
    • ΜΕΤΚΑ: 24%
    • ΕΛΛΑΚΤΩΡ: 24%
    • AKTOR: 12%

Με την υπογραφή της σύμβασης, ξεκινούν αμέσως τα πρώτα έργα, σε σημεία όπου δεν απαιτούνται απαλλοτριώσεις, δίνοντας το έναυσμα για την πραγματική εκκίνηση του έργου.

Διόδια με σύγχρονο σύστημα στον ΒΟΑΚ

Βάσει της σύμβασης παραχώρησης, προβλέπεται η εγκατάσταση αναλογικού συστήματος διοδίων, με ηλεκτρονική καταγραφή και δίκαιη χρέωση ανά χιλιόμετρο. Το κόστος για τα Ι.Χ. έχει προταθεί να διαμορφωθεί στα 0,063 ευρώ/χλμ, ποσό που κρίνεται ανταγωνιστικό για τα δεδομένα ενός νέου αυτοκινητοδρόμου.

Σημαντικό στοιχείο είναι η επιδότηση διοδίων μέσω του μηχανισμού του λεγόμενου “δικαιώματος απόρριψης σκιώδους διοδίου”, που προβλέπει ότι το 64,62% των διοδίων επιδοτείται από το Δημόσιο κατά την πρώτη περίοδο λειτουργίας.

Αυτό το διπλό σχήμα χρηματοδότησης και επιδότησης ήταν καθοριστικό για να κερδίσει τη σύμβαση η πρόταση της ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ.

Ορόσημο για την Κρήτη – πρόκληση για το κράτος

Ο ΒΟΑΚ δεν είναι απλώς ένα οδικό έργο. Είναι μια αναπτυξιακή υποδομή που αναμένεται να συμβάλει ουσιαστικά:

  • Στη βελτίωση της οδικής ασφάλειας
  • Στη σύνδεση του νησιού από άκρη σε άκρη
  • Στην αύξηση των επενδύσεων και της τουριστικής επισκεψιμότητας

Η πρόκληση για τη δημόσια διοίκηση τώρα είναι να τηρήσει τα χρονοδιαγράμματα, να διασφαλίσει τη διαφάνεια, και να ολοκληρώσει τις κρίσιμες απαλλοτριώσεις και εγκρίσεις εγκαίρως ώστε να μη χαθούν πόροι από την Ε.Ε.

Η Κρήτη αλλάζει σελίδα. Το ζητούμενο είναι να μην παραμείνει το έργο στις… μακέτες αλλά να ολοκληρωθεί μέσα στην επόμενη τριετία, όπως προβλέπει το χρονοδιάγραμμα του Ταμείου Ανάκαμψης.

Διαβάστε ακόμη: