Οι πωλήσεις στο εμπόριο αυξήθηκαν για έβδομο συνεχόμενο μήνα τον Οκτώβριο, από το τελευταίο lockdown του Μαρτίου, με μηνιαίο ρυθμό περίπου 9% και σε ετήσια βάση με άνω του 13% σε σύγκριση με το αντίστοιχο διάστημα πέρυσι. Τα τελευταία διαθέσιμα στοιχεία δείχνουν μεγαλύτερη ζήτηση στον ηλεκτρολογικό εξοπλισμό με 14%, τα βιομηχανικά είδη με 10%, τα φαρμακευτικά και καλλυντικά 8%, ενώ ακολουθούν τα είδη ένδυσης και υπόδησης με 7% τα πλαστικά και είδη ξύλου με 6%.

Αντίστοιχα όμως έχουμε μεγάλες μεταβολές τιμών σε αγαθά και υπηρεσίες από Οκτώβριο 2020 σε Οκτώβριο 2021, όπως είναι στο φυσικό αέριο 132%, στο πετρέλαιο θέρμανσης 46%, στα καύσιμα 22%, στον ηλεκτρισμό 19%, στα κρέατα 16%, στα λαχανικά 9%, στα πουλερικά 8,5%, στα ψάρια 8%, στα αυτοκίνητα 5%, στα έπιπλα 4%, στο ψωμί 4%, στα μη αλκοολούχα ποτά και στους χυμούς 3%, ενώ στα λοιπά τρόφιμα 2%. Οι αυξήσεις στα τρόφιμα αντισταθμίστηκαν εν μέρει από τη μείωση τιμών σε δημητριακά, χοιρινό, φρούτα και επεξεργασμένα λαχανικά. Στην ομάδα παροχής υπηρεσιών οι αυξήσεις ανέρχονται στα αεροπορικά εισιτήρια 30%, στη στέγαση 12%, στα ξενοδοχεία 10%, στις μεταφορές 9% και στις επικοινωνίες 2,5%. Ο μέσος όρος των αυξήσεων στα βιομηχανικά προϊόντα κυμαίνεται επί του παρόντος στο 10%, αλλά το «κύμα ακρίβειας» δεν έχει φτάσει στην κορύφωση του.

Ο πληθωρισμός κινείται με ρεκόρ δεκαετίας και από τον Απρίλιο του 2011, όταν είχε διαμορφωθεί στο 3,9%, έκλεισε τον φετινό Οκτώβριο στο 3,4%. Το ΥΠ.ΟΙΚ., εκτιμώντας την έκρηξη του πληθωρισμού, κάνει πρόβλεψη για αύξηση του ΔΤΚ στη χώρα μας, άνω του 4% εντός του έτους. Κοινή εκτίμηση είναι πως ο πληθωρισμός απειλεί την παγκόσμια μεταπανδημική ανάκαμψη και μάλιστα με τα χειρότερα από το μέτωπο της ακρίβειας να είναι μπροστά μας. Ο ΔΤΚ στις ΗΠΑ έκανε ρεκόρ 30ετίας με άνω του 6%, στη Γερμανία έφτασε το 4,5% που είναι ρεκόρ 28 ετών και στην Κίνα διπλασιάστηκε στο 1,5% με υψηλό 25ετίας. Στην Ευρωζώνη ο πληθωρισμός ξεπέρασε το 4,1%.

Οι εκτιμήσεις της ΕΚΤ και της Fed είναι πως η τάση του πληθωρισμού θα επιδεινωθεί πριν βελτιωθεί και ο ΔΤΚ θα ανέβει το 2022 πριν κατέβει αρχές του 2023 στα επίπεδα του 2%. Έντονος προβληματισμός υπάρχει για την πίεση που δέχεται το διαθέσιμο εισόδημα, αφού ήδη παρατηρείται μια κάμψη στην κατανάλωση με τις πωλήσεις στα σούπερ μάρκετ να υποχωρούν αισθητά τις τελευταίες εβδομάδες. Υπό αυτές τις συνθήκες θεωρείται αναγκαία μια επανεξέταση των φόρων που επιβαρύνουν προϊόντα και υπηρεσίες στην Ευρωζώνη. Μια μείωση, έστω για ένα εξάμηνο, μπορεί να συμβάλει στην αποκλιμάκωση των τιμών, προτού παγιωθούν οι ανατιμήσεις, ενώ θα λειτουργήσει ενισχυτικά στις επιχειρήσεις, αυξάνοντας τα περιθώρια να απορροφήσουν μέρος των κραδασμών της ακρίβειας.

Ποια προϊόντα στοκάρουν οι ελληνικές επιχειρήσεις

Αναφορικά με τα προϊόντα που επιλέγουν και προσπαθούν να στοκάρουν οι ελληνικές επιχειρήσεις, εν όψει της σημαντικής εορταστικής αγοράς, είναι τα είδη υπόδησης, ηλεκτρικά, ηλεκτρονικά, παιχνίδια, αξεσουάρ, χειμερινά ρούχα και εποχικά. Από Κίνα οι καθυστερήσεις παράδοσης ανέρχονται σε περισσότερες από 30 ημέρες, ενώ οι ανατιμήσεις οφείλονται από το γεγονός ότι οι τιμές δεν περιλαμβάνουν το κόστος της θαλάσσιας μεταφοράς, που από την αρχή του χρόνου έχει πενταπλασιαστεί. Τα ακριβά ναύλα των κοντέινερ έχουν αυξήσει το κόστος πολλών εισαγόμενων καταναλωτικών αγαθών κατά μ.ό. 30%.

Όμως, κατά γενική ομολογία βασικές ελλείψεις στην ελληνική αγορά δεν είναι ακόμα αισθητές στον καταναλωτή, αφού υπάρχει «εποχικό στοκ» από την αντίστοιχη περίοδο πέρυσι, όταν η αγορά βρισκόταν μεταξύ lockdown και click away. Οι προτιμήσεις για 9 στους 10 καταναλωτές τις τελευταίες εβδομάδες του έτους είναι κλασικά τα ρούχα και παπούτσια, τα καλλυντικά και αρώματα, τα είδη τεχνολογίας και κινητής τηλεφωνίας, οι μικροσυσκευές και τα gadgets, τα έπιπλα και οι λευκές οικιακές συσκευές, τα εποχικά στολίδια και βεβαίως τα παιδικά δώρα και παιχνίδια.

Mεγάλη αγωνία δημιουργεί φέτος στους εμπόρους περισσότερο η επάρκεια και οι ανατιμήσεις προϊόντων στα ράφια, λόγω των προβλημάτων στην εφοδιαστική αλυσίδα, παρά τα νέα μέτρα λειτουργίας των εμπορικών καταστημάτων για τον κορωνοϊό. Επίσης, παρά τις μεγάλες ανατιμήσεις στις διεθνείς αγορές και τις δυσκολίες έγκαιρης προμήθειας εμπορευμάτων, οι προετοιμασίες για την κατανάλωση των τελευταίων ημερών του έτους στην ελληνική αγορά έχουν ολοκληρωθεί, χωρίς να επισημαίνονται εμφανείς ελλείψεις. Οι φόβοι για «μισογεμάτα ράφια» φαίνεται να απομακρύνονται, αλλά η αγωνία παραμένει για να διαπιστωθεί στην πράξη, εάν τελικά τα αποθέματα θα αποδειχθούν επαρκή στη φετινή ζήτηση από τώρα μέχρι και τις γιορτές. Επίσης ανασφάλεια δημιουργεί η πληθωριστική έκρηξη στο 4%, καθώς προκαλεί ανατιμήσεις και δημιουργεί αβεβαιότητα στο «κόστος αντικατάστασης», κυρίως των εισαγόμενων εμπορευμάτων.

Αναφορικά με το εκπτωτικό τριήμερο της Black Friday και cyber Monday, στο λιανικό εμπόριο υπάρχουν φορές που δεν κερδίζουν όλοι, αλλά συμμετέχουν όλοι, γιατί σωστά οι ΜμΕ δεν θέλουν να αφήσουν τους μεγάλους της αγοράς και τις πολυεθνικές να μονοπωλήσουν το καταναλωτικό κοινό. Ο τρόπος πωλήσεων καθιερώνεται σε «Phygital» μορφή, δηλαδή υβριδικός με φυσικές και ηλεκτρονικές αγορές, ανάλογα με τις ηλικιακές αποκλίσεις, τις νέες γενιές καταναλωτών και την εξοικείωση με τις διαδικτυακές πληρωμές. Πρέπει, λοιπόν, να προτιμηθούν και πάλι στις γιορτές τα εγχώρια e-shops και τα τοπικά καταστήματα που παρέχουν μεγαλύτερη ασφάλεια.

Τονίζεται τέλος αναφορικά με τα πρόσθετα μέτρα προστασίας, πως είναι προτιμότερο να διαχειριστούμε μια ανοιχτή πόρτα καταστήματος με μια διαδικασία ελέγχου, παρά να δούμε μια κλειστή πόρτα. Ας μην ξεχνάνε πως πέρυσι τον Νοέμβριο και Δεκέμβριο, τα φυσικά εμπορικά καταστήματα ήταν κλειστά για όλους, λόγω του γενικευμένου lockdown και των οριζόντιων περιοριστικών μέτρων, ενώ φέτος είναι ανοιχτά σε όλους όσοι τηρούν τα μέτρα προστασίας της δημόσιας υγείας από το 4ο κύμα της πανδημίας.