Η πρόσφατη πρόταση των ΗΠΑ για καθολικούς δασμούς 30% σε ευρύ φάσμα εισαγόμενων προϊόντων από τις χώρες της περιοχής ΕΜΕΑ που αναμένεται να τεθεί σε ισχύ από την 1η Αυγούστου 2025, προκαλεί νέα αβεβαιότητα στις εμπορικές ροές.

Η UBS, στην έκθεσή της της 15ης Ιουλίου, αξιολογεί τις άμεσες και έμμεσες συνέπειες για τις χώρες της ΕΜΕΑ, με ιδιαίτερη έμφαση στην Ελλάδα, η οποία εμφανίζει υψηλή εξαγωγική έκθεση σε δασμολογούμενα προϊόντα, αλλά και περιορισμένη δυνατότητα για υποκατάσταση ή εμπορική αναδιάταξη βραχυπρόθεσμα.

Με βάση τη UBS, η Ελλάδα συγκαταλέγεται στις τρεις χώρες με τη μεγαλύτερη ποσοστιαία έκθεση εξαγωγών προς τις ΗΠΑ σε προϊόντα που εμπίπτουν στο νέο πλαίσιο δασμών, με ποσοστό περίπου 60%, έναντι 75% περίπου της Ουγγαρίας και 65% περίπου των ΗΑΕ. Πρόκειται για κατηγορίες προϊόντων όπου η Ελλάδα εμφανίζει συγκριτικό πλεονέκτημα (χημικά, φαρμακευτικά, αγροτικά προϊόντα, μεταποιημένα βιομηχανικά αγαθά), αλλά δεν προβλέπονται εξαιρέσεις ή διαφοροποιημένοι δασμολογικοί συντελεστές.

Σε αντίθεση με πιο διαφοροποιημένες οικονομίες (π.χ. Τουρκία, Σαουδική Αραβία), η Ελλάδα δεν διαθέτει επαρκή εμπορική ελαστικότητα, ενώ η εξάρτηση των μικρομεσαίων μεταποιητικών επιχειρήσεων από τις ΗΠΑ καθιστά δυσχερή την άμεση γεωγραφική αναδιάρθρωση των εξαγωγών.

Οριακή η μακροοικονομική επίπτωση το 2025, εντονότερη το 2026

Η UBS υπολογίζει το σωρευτικό αρνητικό impact στο ελληνικό ΑΕΠ για το 2026 σε -0,15 ποσοστιαίες μονάδες, τοποθετώντας τη χώρα στην ενδιάμεση ζώνη ευπάθειας μεταξύ των αναδυόμενων χωρών ΕΜΕΑ. Η εκτιμώμενη επίπτωση για το 2025 είναι μικρότερη (-0,1%), καθώς δεν αναμένονται άμεσες διαταραχές στις υπάρχουσες εμπορικές συμφωνίες εντός του έτους.

Ο μηχανισμός επιδείνωσης είναι πρωτίστως έμμεσος, με την επίδραση να διαχέεται από τη μεταποιητική παραγωγή και τις εξαγωγές προς την εσωτερική ζήτηση και τις επιχειρηματικές επενδύσεις. Ενδεχόμενη μείωση των εξαγωγικών εσόδων ενδέχεται να περιορίσει και την κερδοφορία των εισηγμένων βιομηχανιών με έκθεση στις ΗΠΑ.

Διαρθρωτικές αδυναμίες και περιορισμένη διαπραγματευτική ισχύς

Η Ελλάδα, ως μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης, δεν διαθέτει ανεξάρτητη εμπορική πολιτική, άρα οι δυνατότητες διμερών εξαιρέσεων ή αποκλιμάκωσης δασμών είναι περιορισμένες. Επιπλέον, η μικρή κλίμακα των ελληνικών εξαγωγικών επιχειρήσεων καθιστά δύσκολη την ταχεία αναπροσαρμογή logistics ή προσανατολισμού πωλήσεων. Την ίδια στιγμή, η υψηλή συγκέντρωση σε συγκεκριμένα κλάδους (τρόφιμα, χημικά, φάρμακα) αυξάνει την ευπάθεια σε οριζόντια μέτρα. Επίσης, οι ΗΠΑ δεν συγκαταλέγονται στους πρώτους εμπορικούς εταίρους της Ελλάδας συνολικά, αλλά αποτελούν σημαντική αγορά σε επιλεγμένες εξειδικευμένες κατηγορίες.

Η UBS σημειώνει ότι η προσαρμογή θα εξαρτηθεί από:

  • την ικανότητα της Ε.Ε. να διαπραγματευτεί στοχευμένες εξαιρέσεις,
  • την ταχύτητα με την οποία οι ελληνικές επιχειρήσεις θα στραφούν σε νέες αγορές (Ασία, Μέση Ανατολή),
  • και τη δυνατότητα να αυξηθεί η προστιθέμενη αξία των εξαγόμενων προϊόντων, ώστε να υπαχθούν σε μικρότερη δασμολογική επιβάρυνση ή να αποκτήσουν στρατηγικό χαρακτήρα.

Η τρέχουσα εκτίμηση του ελληνικού ΑΕΠ για την περίοδο 2025-2027 από την UBS, σύμφωνα με τις τελευταίες προβλέψεις της, τοποθετεί την ανάπτυξη της ελληνικής οικονομίας στο 2,6% το 2025 και στο 2,3% το 2026, αντανακλώντας τη μερική επιβράδυνση λόγω των εξωτερικών πιέσεων, με την ανάπτυξη του 2027 να μειώνεται σε κάτω από 2% σε 1,9%. Σε ονομαστικούς όρους, το ΑΕΠ σε δολάρια ΗΠΑ αναμένεται να διαμορφωθεί στα $286 δισ. το 2025 (249 δισ. σε ευρώ) και $311 δισ. το 2026 (259 δισ. σε ευρώ), με το κατά κεφαλήν ΑΕΠ να αγγίζει τα $30.038 το 2026, ενισχύοντας την εικόνα σύγκλισης με τον μέσο όρο της Ευρωζώνης.

Συνολικά, η νέα εμπορική πολιτική των ΗΠΑ δημιουργεί ένα πιο σύνθετο και λιγότερο προβλέψιμο εξωτερικό περιβάλλον για την ελληνική οικονομία. Παρά τη σχετικά μικρή απόλυτη έκθεση, η υψηλή σχετική εξάρτηση συγκεκριμένων κλάδων, σε συνδυασμό με τον περιορισμένο βαθμό εμπορικής ευελιξίας, ενδέχεται να αναδείξουν τη χώρα ως “ο μεγάλος χαμένος” σε μεσοπρόθεσμο ορίζοντα. Το βασικό διακύβευμα για την οικονομική πολιτική είναι εάν θα υπάρξει έγκαιρη στρατηγική γεωοικονομική αναπροσαρμογή, ή εάν η πίεση θα συσσωρευτεί μέσω της οδού της δημοσιονομικής και εξωτερικής ανισορροπίας.

Διαβάστε ακόμη: