Τρικλοποδιές εταιρειών πληροφορικής στην εφορία

Στην αδυναμία (το οικονομικό επιτελείο υποψιάζεται ακόμη και απροθυμία) εταιρειών πληροφορικής, ταμειακών μηχανών και POS κινδυνεύουν να κολλήσουν εμβληματικά μέτρα για την αντιμετώπιση της φοροδιαφυγής, όπως αυτό της διασύνδεσης των ταμειακών μηχανών με τα POS και την ΑΑΔΕ. Καθώς πλησίαζε η εκπνοή μιας ακόμη προθεσμίας για να τεθεί το μέτρο σε ισχύ, το υπουργείο Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών διαπίστωσε ότι οι αναγκαίες τεχνικές αναβαθμίσεις των πληροφοριακών συστημάτων σε ένα μεγάλο κομμάτι της αγοράς δεν είχαν ολοκληρωθεί, γεγονός που θα οδηγούσε αναπόφευκτα σε μια ακόμη παράταση.

Aυτή τη φορά, ωστόσο, η πολιτική ηγεσία του υπουργείου αποφάσισε να αλλάξει τακτική. Αφενός μεν γιατί πρόκειται για ουσιαστικά μέτρα που έχουν και ισχυρό πολιτικό συμβολισμό, αφετέρου δε γιατί η εφαρμογή τους είναι προαπαιτούμενο για την εκταμίευση δόσης από το Ταμείο Ανάκαμψης. Εξ ου και η απόφαση του Κωστή Χατζηδάκη να προχωρήσει σε νομοθετική ρύθμιση που θα προβλέπει αυστηρές κυρώσεις και πρόστιμα στις εταιρείες που δεν έχουν αναβαθμίσει το λογισμικό το οποίο παρέχουν στους πελάτες τους, ώστε να καταστεί εφικτή η διασύνδεση ταμειακών, POS και ΑΑΔΕ.

Το παράδοξο στην υπόθεση είναι πως ανεπαρκείς να ανταποκριθούν στην ψηφιοποίηση των φορολογικών διαδικασιών και μηχανισμών δεν είναι μόνο –ή τόσο– οι ελληνικές μικρομεσαίες εταιρείες πληροφορικής, αλλά και πολυεθνικοί κολοσσοί, οι οποίοι σε συνεργασία με επίσης μεγάλες πολυεθνικές ελεγκτικές εταιρείες διεκδικούν έργα ψηφιοποίησης του Δημοσίου, τα οποία χρηματοδοτούνται με κονδύλια από το Ταμείο Ανάκαμψης. Αυτά ακριβώς τα κονδύλια, που εξαιτίας της αβελτηρίας τους στη διασύνδεση ταμειακών και POS, κινδυνεύει να χάσει η χώρα.

Είναι ενδεικτικό πως πολυεθνική πληροφορικής από τις μεγαλύτερες και πιο γνωστές στον κόσμο, έχει αφήσει εκτεθειμένους Ελληνες πελάτες της γιατί δεν έχει προσαρμόσει ακόμη το λογισμικό της, ώστε να εκδίδει τιμολόγια με QR Code. Ακόμη χειρότερα, απαξιοί να τους δώσει ένα χρονοδιάγραμμα προσαρμογής σε κάτι που εν τέλει είναι νόμος του κράτους στο οποίο δραστηριοποιείται και από το οποίο διεκδικεί δημόσια έργα. «Eίναι ένα τεράστιο, αναμφίβολα εξαιρετικής ποιότητας καράβι, αλλά δεν στρίβει με τίποτα», λέει στέλεχος του οικονομικού επιτελείου.

Υπό το φως των παραπάνω, η κυβέρνηση προχωράει έως και στην αφαίρεση της άδειας στις εταιρείες εκείνες που μέχρι τις 29 Φεβρουαρίου δεν προχωρήσουν στις απαραίτητες κινήσεις. Σύμφωνα με πληροφορίες, η τροπολογία θα προβλέπει πρόστιμα, αναστολή άδειας λειτουργίας, έως και «έξωση» από την αγορά με την αφαίρεση της άδειας.

Η ηγεσία του υπουργείου Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών αμέσως μετά τις εθνικές εκλογές του Ιουνίου, σε συνεργασία με την ΑΑΔΕ και τους φορείς της αγοράς, όρισαν νέο χρονοδιάγραμμα για τη διασύνδεση των ταμειακών μηχανών με POS. Τα προβλήματα που είχαν ανακύψει, η καθυστέρηση αναβάθμισης των ταμειακών και διάφορα άλλα θέματα οδήγησαν στη μετάθεση του χρόνου της διασύνδεσης των ταμειακών με τα τερματικά POS.

Τον Μάρτιο του 2022 δόθηκε σε δημόσια διαβούλευση η απόφαση για τις τεχνικές προδιαγραφές διασύνδεσης των ταμειακών μηχανών με τα τερματικά POS. Λίγους μήνες αργότερα και συγκεκριμένα τον Ιούλιο του 2022 εκδόθηκε και η σχετική απόφαση που όριζε τους όρους και τις προϋποθέσεις προκειμένου να διασυνδεθούν τα POS με τους φορολογικούς μηχανισμούς. Μάλιστα, στην απόφαση τονιζόταν ότι η διασύνδεση είναι αναγκαία για τη διασφάλιση της έκδοσης των φορολογικών συναλλαγών μέσω της πληρωμής με κάρτα, για την αποτελεσματική φορολογική παρακολούθηση αυτών και την περιστολή της φοροδιαφυγής. Τον Μάρτιο του 2023 ανακοινώθηκε από το οικονομικό επιτελείο και την ΑΑΔΕ το χρονοδιάγραμμα για τη διασύνδεσή τους.

Σύμφωνα με αυτό, περισσότερες από 400.000 ταμειακές μηχανές θα έπρεπε από τα τέλη Ιουνίου 2023 να διασυνδεθούν με τα POS. Σημειώνεται ότι ο σχεδιασμός του Μαρτίου (2023) προέβλεπε ότι μέχρι τον Ιούνιο θα διασυνδεθούν υποχρεωτικά 400.000 φορολογικοί μηχανισμοί με τα POS για επιχειρήσεις με τζίρο μέχρι 100.000 ευρώ και μέχρι τον Ιούλιο του 2023 για επιχειρήσεις με τζίρο άνω των 100.000 ευρώ. Επίσης, περίπου 140.000 φορολογικοί μηχανισμοί θα πρέπει να αποσυρθούν μέχρι τον Οκτώβριο 2023 και να αντικατασταθούν από νέους μηχανισμούς οι οποίοι αποθηκεύουν όλα τα ποσά στη φορολογική τους μνήμη, εκδίδουν σχετικές αναφορές και διαβιβάζουν απευθείας, και όχι μέσω υπολογιστή, τις συναλλαγές στην ΑΑΔΕ.

Η διασύνδεση ταμειακών μηχανών με POS αποφασίσθηκε, καθώς από τους ελέγχους που διενεργήθηκαν διαπιστώθηκαν τα εξής:

1. Χρησιμοποιούνται μηχανισμοί που δεν καταγράφουν τραπέζια και παραγγελίες.

2. Καταγράφονται παραγγελίες σε αρχεία στον υπολογιστή και όχι στον φορολογικό μηχανισμό (ΦΗΜ).

3. Εκδίδονται δελτία παραγγελίας που στη συνέχεια είτε ακυρώνονται, χωρίς καταγραφή στη φορολογική μνήμη του μηχανισμού, είτε δεν εκδίδεται τελική απόδειξη.

4. Διαγράφεται τζίρος εκ των υστέρων.

5. Εκδίδεται απόδειξη από το POS, αλλά όχι από την ταμειακή μηχανή.

Γιατί είναι σημαντική η σύνδεση ταμειακών – POS

Aυτό που επιδιώκει η κυβέρνηση και η φορολογική διοίκηση είναι να εκδίδεται η απόδειξη λιανικής πώλησης ταυτόχρονα με την απόδειξη του POS (σύστημα EFTPOS). Κι αυτό, καθώς πολλές επιχειρήσεις στις συναλλαγές με πιστωτικές ή χρεωστικές κάρτες δεν εκδίδουν την απόδειξη λιανικής. Η υλοποίηση του νέου μέτρου αναμένεται να περιορίσει τις δυνατότητες φοροδιαφυγής και να φέρει στην επιφάνεια φορολογητέο εισόδημα. Ουσιαστικά με τη διασύνδεση, ταμειακές μηχανές και POS ενοποιούνται με πλήρη καταγραφή όλων των δεδομένων σε πραγματικό χρόνο και δυνατότητα άμεσης διασταύρωσης από τους ελεγκτικούς μηχανισμούς. Με το νέο σύστημα, οι ταμειακές και τα POS δεν θα λειτουργούν αυτόνομα για χρεωστικές συναλλαγές. Δηλαδή για πληρωμές με κάρτα, δεν θα επιτρέπεται να εισάγεται με πληκτρολόγηση στο POS το ποσό πληρωμής.

Οπως αναφέρουν από το υπουργείο Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών, το έργο της διασύνδεσης είναι εξαιρετικά σύνθετο, που προϋποθέτει τη συνεχή συνεργασία και συντονισμό δεκάδων εταιρειών για την αναβάθμιση λογισμικών και τη διασύνδεση συστημάτων 400.000 POS και ισόποσων ταμειακών μηχανών. Η πρόοδος που έχει ήδη γίνει είναι σημαντική, καθώς από πλευράς υπουργείου και ΑΑΔΕ ολοκληρώθηκαν εδώ και αρκετό διάστημα 11 νομοθετικές και διοικητικές διαδικασίες που απαιτούνταν προκειμένου το έργο να προχωρήσει. Συγκεκριμένα:

– Tον Σεπτέμβριο του 2023 θεσπίστηκε το μητρώο POS και ολοκληρώθηκε η πρώτη διαβίβαση στοιχείων από τους παρόχους.

– Τον Οκτώβριο του 2023 εκδόθηκαν όλες οι σχετικές αποφάσεις αναφορικά με το χρονοδιάγραμμα και τη διαδικασία διασύνδεσης.

– Τον Νοέμβριο έληξε η προθεσμία υποβολής δήλωσης στο μητρώο POS (1.032.000 POS είναι καταγεγραμμένα) και δημιουργήθηκε ειδική επιτροπή για τον συντονισμό και την καλύτερη οργάνωση της πορείας του έργου.

– Στο δίμηνο Δεκεμβρίου – Ιανουαρίου οι πάροχοι είχαν το χρονικό περιθώριο να συμμορφωθούν με τους κανόνες του νέου πλαισίου δήλωσης και λειτουργίας των POS.