Εξαιρετικά σημαντική ήταν και η «ενεργειακή διάσταση» της επίσκεψης του Αμερικανού ΥΠΕΞ Άντονι Μπλίνκεν στην Αθήνα.
Τα αντικείμενα συζήτησης πολλά και πολύ ενδιαφέροντα: έρευνες της Exxon Mobil νότια της Κρήτης, μετατροπή της Αλεξανδρούπολης σε κόμβο αερίου, ισραηλινό ενδιαφέρον για τον αγωγό East Med , το καλώδιο ηλεκτρισμού που θα συνδέσει την Αίγυπτο και το Ισραήλ με την Ευρώπη, μέσω Ελλάδας, «βροχή έργων και σχεδίων».
Οι ΗΠΑ και ο κος Μπλίνκεν ξεκάθαροι ως …Αμερικανοί: η Ελλάδα συμβάλλει ενεργά στην απεξάρτηση της Ευρώπης από τη ρωσική επιρροή, άρα στηρίζουμε αναφανδόν την Ελλάδα.
Η μετατροπή της Αλεξανδρούπολης σε κόμβο αποτελεί το πιο χαρακτηριστικό παράδειγμα αυτής της πολιτικής. Σε 8-10 μήνες θα ξεκινήσει η λειτουργία στα ανοικτά του λιμανιού, της πρώτης από τις σχεδιαζόμενες πλωτές μονάδες αποθήκευσης LNG στην Ελλάδα. Πέρυσι η Ελλάδα κατέστη για πρώτη φορά εξαγωγέας ενέργειας στα Βαλκάνια, καλύπτοντας μέσω της Ρεβυθούσας, πάνω από το 35% των αναγκών της Βουλγαρίας σε φυσικό αέριο.
Αναβιώνει και ο σχεδιασμός για τον πετρελαιαγωγός Μπουργκάς-Αλεξανδρούπολης, αλλά με αντίθετη ροή.
Το 2028, το σιδηροδρομικό δίκτυο θα μπορεί να συνδέει τα λιμάνια της Αλεξανδρούπολης, της Θεσσαλονίκης και της Καβάλας, με αντίστοιχα μεγάλα λιμάνια της Μαύρης Θάλασσας, για τη μεταφορά χύδην ξηρού φορτίου, παρακάμπτοντας τα Στενά του Βοσπόρου, με μεγάλο χαμένο την Τουρκία.
Η Αλεξανδρούπολη εξελίσσεται σε γεωπολιτικό-οικονομικο-στρατιωτικό κόμβο, σε ένα σημείο αναφοράς για την άμυνα, την ενεργειακή ασφάλεια, το επιχειρείν και το εμπόριο στα Βαλκάνια και την Αν.Ευρώπη, τηρουμένων πάντα των αναλογιών.
Τα …ηλεκτρικά καλώδια της ανατολικής Μεσογείου
Στο ευρύτερο μέλλον, δύο πλέγματα ηλεκτρικών καλωδιακών διασυνδέσεων θα μπορούν να μεταφέρουν σε 5-7 χρόνια, τη ηλιακή ενέργεια της Αιγύπτου και του Ισραήλ στην Ελλάδα και την ΕΕ.
Το ένα είναι το καλώδιο Ελλάδα (Κρήτη) – Κύπρος – Ισραήλ, της EuroAsia Interconnector, κόστους 2,5 δισ ευρώ και μήκους 1.200 χλμ, τα εγκαίνια για το οποίο έγιναν τον Οκτώβριο στη Λευκωσία.
Πιο ώριμο κομμάτι, το σκέλος Κρήτη – Κύπρος, 898 χλμ, όπου έχουν επιλεγεί ως κατασκευαστές οι Siemens και Nexans, για τη μεταφορά ρεύματος και προς τις δύο κατευθύνσεις, με ισχύ 1 GW.
Έπεται, το Κύπρος-Ισράηλ, με ορίζοντα υλοποίησης ως το 2029. Μέτοχοι, κυπριακές εταιρείες και ο ΑΔΜΗΕ.
Το άλλο είναι το καλώδιο Ελλάδα-Αιγυπτος, μήκους 950 χλμ, αφού φιλοδοξεί να μεταφέρει στην Ευρώπη καθαρή ενέργεια από τη βορειοαφρικανική χώρα. Το τελικό κόστος ενός έργου με μέγιστα βάθη τα 2,7 χιλιόμετρα αποτιμάται σε πάνω από 4 δισ ευρώ, με στόχο να μεταφέρει 3,5 Γιγαβάτ από ενέργεια που θα παράγεται από φωτοβολταϊκά και αιολικά πάρκα, ισχύος 9,5 γιγαβατ (8 δισ κατ’ εκτίμηση), που θα κατασκευάσει ο όμιλος Κοπελούζου στην Αίγυπτο από κοινού με επενδυτές, με τους οποίους και συζητά.
Οι Αμερικανοί κυριαρχούν και στα πετρέλαια της Ανατ. Μεσογείου – Τι γίνεται με τον Εast Μed
Οι σεισμικές έρευνες της ExxonMobil στα νερά της Κρήτης συνεχίζονται.
Σε περίπου ένα μήνα η εταιρεία ολοκληρώνει τις έρευνες και υψηλόβαθμα στελέχη της δεν αποκλείεται να συναντηθούν με τον Πρωθυπουργό, προκειμένου να τον ενημερώσουν για τα μέχρι τώρα ευρήματα.
Αν όλα πάνε καλά, οι πρώτες γεωτρήσεις τοποθετούνται στις αρχές του 2025. Ακόμη μια αμερικανική πετρελαϊκή, η Chevron, ενδιαφέρεται ενεργά για το ελληνικό πρόγραμμα ερευνών.
Αναφορικά με τον East Med, είναι μεν ξεκάθαρο πως οι ΗΠΑ ενδιαφέρονται πάρα πολύ αφού ένα τέτοιο κολοσσιαίο και μεγαλεπήβολο έργο, «ξεδοντιάζει» τη ρωσική υπεροχή στο αέριο των Βαλκανίων και της Ανατολικής Μεσογείου, αλλά υπάρχουν στη μέση τα μεγάλα ανοικτά θέματα της Ουάσιγκτον με την Άγκυρα.
Όπως είναι γνωστό, όλοι οι σχεδιασμοί για τον East Med παρακάμπτουν την Τουρκία, κάτι που έχει εξοργίσει την Άγκυρα.
Στη σημερινή φάση, με την Τουρκία «βαριά λαβωμένη» μετά τους σεισμούς και ενόψει εκλογών, η Ουάσιγκτον θέλει ξεκάθαρα να αποφύγει τις αναφορές ή τις δεσμεύσεις που θα κρατήσουν ανοιχτές πληγές με το καθεστώς Ερντογάν.
Για το λόγο αυτό, για τον East Med, υπάρχει η σχετικά αναιμική αναφορά ότι «η Ελλάδα επανέλαβε την στήριξη της σε πιο παραδοσιακά έργα ενεργειακής υποδομής στην Ανατολική Μεσόγειο».
Όπως μάθαμε χρειάστηκε πολλές φορές η ευγενική συνδρομή του Τζόρτζ Τσούνη για να γίνει αυτή η αναφορά στο ανακοινωθέν.
Γενικότερα πάντως να θυμηθούμε πως «οι ΗΠΑ ποτέ δεν ήθελαν ένα σταθερό και μόνιμο έργο που θα απέκλειε την Τουρκία, παρακάμπτοντας την επί δεκαετίες στενή τους σύμμαχο» όπως παρατηρεί έγκυρος αναλυτής στην Αθήνα.
Σε σχέση με τα πετρελαϊκά κοιτάσματα της Αν.Μεσογείου, ισχύουν πάνω κάτω τα ίδια, για να μην ενοχληθεί η Τουρκία.
Η Άγκυρα κατηγορεί Ελλάδα-Κύπρο-Ισραήλ ότι την έχουν αποκλείσει από την αξιοποίηση των κοιτασμάτων της Αν.Μεσογείου, πιέζοντας για να συμμετάσχει και αυτή στον διαμοιρασμό του θαλάσσιου πλούτου.
Γι αυτό και όσον αφορά στις ανακαλύψεις κοιτασμάτων από Ισραήλ, Κύπρο και Αίγυπτο στην Αν.Μεσόγειο, η επισήμανση της σημασίας τους αποδίδεται μόνο στη χώρα μας και όχι και στις ΗΠΑ.
«Η Ελλάδα επεσήμανε τη σημασία των ανακαλύψεων φυσικού αερίου από το Ισραήλ, την Κύπρο και την Αίγυπτο ως δυνητικά πολύτιμες πηγές για τη διαφοροποίηση του ενεργειακού μείγματος της περιοχής και ανέδειξε τη σημασία των δικών της προγραμμάτων εξερεύνησης φυσικού αερίου στα ανοικτά των ακτών της Κρήτης για την πλήρη αξιοποίηση του δυναμικού της Ανατολικής Μεσογείου», αναφέρεται χαρακτηριστικά.
Να θυμίσουμε πως για τον αγωγό φυσικού αερίου East Med, ένα χρόνο πριν η Ουάσινγκτον είχε αποσύρει το ενδιαφέρον της, εν μέρει και λόγω των σφοδρών τουρκικών αντιδράσεων.
Η νέα ισραηλινή κυβέρνηση Νετανιάχου εμφανίστηκε έτοιμη να δώσει νέα «πνοή» στον αγωγό, δείχνοντας ενδιαφέρον και ούσα πρόθυμη να ξαναβάλει στο παιχνίδι το απαιτητικό και μήκους 2.000 χιλιομέτρων, υποθαλάσσιο σχέδιο.
