Η Γη θερμαίνεται, οι πάγοι λιώνουν και οι ωκεανοί φουσκώνουν. Οι επιστήμονες κρούουν ξανά τον κώδωνα του κινδύνου: η στάθμη της θάλασσας ανεβαίνει με ρυθμούς που δεν έχουν καταγραφεί εδώ και χιλιετίες, σηματοδοτώντας μια παγκόσμια κρίση που πλησιάζει πιο γρήγορα απ’ όσο νομίζαμε.
Μια νέα διεθνής έρευνα του Πανεπιστημίου Rutgers, που δημοσιεύθηκε στο Nature, αποκαλύπτει ότι ο πλανήτης βρίσκεται αντιμέτωπος με τη μεγαλύτερη επιτάχυνση της ανόδου της στάθμης των θαλασσών των τελευταίων 4.000 ετών. Η αύξηση δεν είναι ομοιόμορφη, αλλά ο συνδυασμός της θερμικής διαστολής των ωκεανών και του λιωσίματος των παγετώνων επιβαρύνει ήδη δεκάδες παράκτιες πόλεις, από τη Σαγκάη μέχρι τη Νέα Υόρκη.
Η θάλασσα ανεβαίνει – και γρήγορα
Οι επιστήμονες ανασύνθεσαν την ιστορική πορεία της στάθμης της θάλασσας τα τελευταία 12.000 χρόνια, χρησιμοποιώντας γεωλογικά δεδομένα από κοραλλιογενείς υφάλους και μαγκρόβια φυτά, τα οποία λειτουργούν ως φυσικά «αρχεία» του παρελθόντος.
Τα αποτελέσματα είναι ανησυχητικά: από το 1900 και μετά, η στάθμη αυξάνεται κατά 1,5 χιλιοστό το χρόνο, ρυθμός που ξεπερνά κάθε προηγούμενη περίοδο της ανθρώπινης ιστορίας.
Η Γη θερμαίνεται, οι πάγοι λιώνουν και οι ωκεανοί φουσκώνουν. Οι επιστήμονες κρούουν ξανά τον κώδωνα του κινδύνου: η στάθμη της θάλασσας ανεβαίνει με ρυθμούς που δεν έχουν καταγραφεί εδώ και χιλιετίες, σηματοδοτώντας μια παγκόσμια κρίση που πλησιάζει πιο γρήγορα απ’ όσο νομίζαμε.
Μια νέα διεθνής έρευνα του Πανεπιστημίου Rutgers, που δημοσιεύθηκε στο Nature, αποκαλύπτει ότι ο πλανήτης βρίσκεται αντιμέτωπος με τη μεγαλύτερη επιτάχυνση της ανόδου της στάθμης των θαλασσών των τελευταίων 4.000 ετών. Η αύξηση δεν είναι ομοιόμορφη, αλλά ο συνδυασμός της θερμικής διαστολής των ωκεανών και του λιωσίματος των παγετώνων επιβαρύνει ήδη δεκάδες παράκτιες πόλεις, από τη Σαγκάη μέχρι τη Νέα Υόρκη.
Η θάλασσα ανεβαίνει – και γρήγορα
Οι επιστήμονες ανασύνθεσαν την ιστορική πορεία της στάθμης της θάλασσας τα τελευταία 12.000 χρόνια, χρησιμοποιώντας γεωλογικά δεδομένα από κοραλλιογενείς υφάλους και μαγκρόβια φυτά, τα οποία λειτουργούν ως φυσικά «αρχεία» του παρελθόντος.
Τα αποτελέσματα είναι ανησυχητικά: από το 1900 και μετά, η στάθμη αυξάνεται κατά 1,5 χιλιοστό το χρόνο, ρυθμός που ξεπερνά κάθε προηγούμενη περίοδο της ανθρώπινης ιστορίας.
Ο επικεφαλής ερευνητής Γιουτσένγκ Λιν τονίζει ότι αυτή η ταχύτητα δεν έχει προηγούμενο. «Η Γροιλανδία λιώνει με ρυθμό που δεν είχαμε ποτέ καταγράψει», είπε.
Οι δύο κινητήριες δυνάμεις της ανόδου
Η μελέτη αναγνωρίζει δύο βασικούς μηχανισμούς που ευθύνονται για τη συνεχή άνοδο:
Τη θερμική διαστολή, δηλαδή τη διόγκωση των υδάτων λόγω της αυξημένης θερμοκρασίας.
Το λιώσιμο των παγετώνων, που απελευθερώνει τεράστιες ποσότητες νερού στους ωκεανούς.
«Όσο η Γη θερμαίνεται, οι ωκεανοί απορροφούν περισσότερη ενέργεια και παίρνουν όγκο. Ταυτόχρονα, οι πάγοι –ιδίως στη Γροιλανδία και την Ανταρκτική– λιώνουν με πρωτοφανείς ρυθμούς», εξηγεί ο Λιν.
Το στρώμα πάγου της Γροιλανδίας, που περιέχει αρκετό νερό για να αυξήσει τη στάθμη της θάλασσας κατά 7,4 μέτρα, έχασε μόνο την περσινή χρονιά 80 δισεκατομμύρια τόνους πάγου.
Για κάθε εκατοστό ανόδου της θάλασσας, περίπου έξι εκατομμύρια άνθρωποι εκτίθενται σε κίνδυνο παράκτιας πλημμύρας. Τα δέλτα των ποταμών, που αποτελούν γόνιμες και πυκνοκατοικημένες περιοχές, κινδυνεύουν περισσότερο.
«Ακόμη και μικρές αυξήσεις της στάθμης μπορούν να μετατρέψουν εύφορες εκτάσεις σε ακατάλληλες για καλλιέργεια και να διακόψουν κρίσιμες αλυσίδες εφοδιασμού», προειδοποιεί η μελέτη.
Η Κίνα αντιμετωπίζει, σύμφωνα με τους ερευνητές, μια «διπλή απειλή»: οι πιο σημαντικές και οικονομικά ισχυρές πόλεις της –όπως η Σαγκάη και η Τιαντζίν– είναι χτισμένες σε εδάφη που βυθίζονται, γεγονός που επιδεινώνει τις συνέπειες της ανόδου της θάλασσας.
Αν και η μελέτη επικεντρώνεται στην Κίνα, οι επιστήμονες επισημαίνουν ότι οι ίδιοι κίνδυνοι απειλούν όλες τις μεγάλες παράκτιες μητροπόλεις: τη Νέα Υόρκη, τη Μανίλα, τη Τζακάρτα, το Ρότερνταμ.
Οι πόλεις αυτές βρίσκονται σε χαμηλά εδάφη, με μεγάλο πληθυσμό και κρίσιμες υποδομές, γεγονός που καθιστά κάθε εκατοστό ανόδου πολλαπλασιαστή κινδύνου.
Η επείγουσα ανάγκη για δράση
Οι επιστήμονες ζητούν συντονισμένη παγκόσμια και τοπική δράση, καθώς η άνοδος της θάλασσας δεν είναι πια θεωρητική απειλή αλλά πραγματικότητα που εξελίσσεται μπροστά μας.
Χωρίς δραστική μείωση των εκπομπών και σχεδιασμό για προσαρμογή, η επόμενη γενιά θα κληρονομήσει έναν κόσμο όπου τα παράκτια δέλτα, τα νησιά και οι πόλεις θα παλεύουν καθημερινά με τη θάλασσα.
