Με τις συγκρούσεις στην Ουκρανία και τη Μέση Ανατολή να συνεχίζονται, οι Ελληνικές Ένοπλες Δυνάμεις έχουν αντλήσει πολύτιμα μαθήματα, ένα από τα οποία είναι η ανάγκη για αναβάθμιση του αεράμυνας της χώρας, ώστε να ανταποκρίνεται στις σύγχρονες απειλές, τεχνολογίες και τακτικές. Η προσαρμογή αυτή είναι αναγκαία, ιδιαίτερα σε συνδυασμό με τα νέα συστήματα που εισάγονται, όπως οι φρεγάτες και τα νέα αεροσκάφη. Οι συγκρούσεις στα μέτωπα έχουν δείξει ότι οι εναέριες απειλές είναι πιο συχνές και πιο πολύπλοκες από ποτέ. Η ανακοίνωση του υπουργού Εθνικής Άμυνας, Νίκου Δένδια, για τη δημιουργία ενός ελληνικού «θόλου» στα πρότυπα του Ισραήλ (Iron Dome) αποτελεί ένα κρίσιμο βήμα προς την κατεύθυνση της δημιουργίας μιας σύγχρονης αεράμυνας που θα μπορεί να αντιμετωπίσει κάθε εναέρια απειλή. Ο όρος «θόλος» αναφέρεται σε ένα πολυεπίπεδο σύστημα με διαλειτουργικά οπλικά συστήματα και ένα κεντρικό σύστημα πληροφοριών και διοίκησης.
Σε αυτό το σύστημα θα ενσωματωθούν και θα συνεργάζονται όλα τα διαθέσιμα μέσα των τριών κλάδων των Ενόπλων Δυνάμεων, από όπλα και ραντάρ μέχρι πληροφοριακά συστήματα, όλα ενοποιημένα κάτω από ένα κέντρο διοίκησης. Το παράδειγμα των Ισραηλινών, που έχουν καταφέρει να λειτουργούν τα συστήματά τους αυτόματα και ενιαία σε περίπτωση επίθεσης, αποτελεί το πρότυπο για την ελληνική αεράμυνα.
Ζητήθηκαν προσφορές για το ελληνικό Iron Dome
Το Γενικό Επιτελείο Εθνικής Άμυνας (ΓΕΕΘΑ) ζήτησε πρόσφατα από τη SIBAT, τη διεύθυνση Αμυντικής Συνεργασίας του Υπουργείου Άμυνας του Ισραήλ, να υποβάλει προσφορές για την αγορά συστημάτων αντιαεροπορικής και αντιπυραυλικής άμυνας μέσω διακρατικής συμφωνίας. Η ελληνική πλευρά φαίνεται να προτιμά συστήματα από τις ισραηλινές εταιρείες IAI (Israel Aerospace Industries) και Rafael, με το συνολικό κόστος να εκτιμάται στα 2 δισ. ευρώ. Η απάντηση από την ισραηλινή πλευρά αναμένεται σύντομα, ενώ ο Ν. Δένδιας ετοιμάζεται να ανακοινώσει ένα μεγάλο εξοπλιστικό πρόγραμμα για τις Ένοπλες Δυνάμεις, το οποίο θα καλύπτει την περίοδο μέχρι το 2030.
Εδώ και αρκετό καιρό, η IAI, η οποία εξαγόρασε την Intracom Defense το 2023, είχε ήδη καταθέσει μια συνολική πρόταση για την αντιαεροπορική προστασία της χώρας.
Το υπάρχον σύστημα αεράμυνας
Η Ελλάδα διαθέτει ήδη ένα σύστημα αεράμυνας, που αποσκοπεί στην προστασία από αεροπλάνα, πυραύλους Cruise, βαλιστικούς πυραύλους και πυραύλους αέρος-εδάφους. Η Πολεμική Αεροπορία, ενισχυμένη με τα νέα Rafale και τα αναβαθμισμένα F-16V, καθώς και με τα επερχόμενα F-35, αποτελεί κεντρικό πυλώνα του συστήματος. Επιπλέον, υπάρχουν και αντιαεροπορικά συστήματα του Στρατού Ξηράς, του Πολεμικού Ναυτικού και της Αεροπορίας, τα οποία χρήζουν αναβάθμισης, συμπεριλαμβανομένων των συστημάτων PATRIOT. Ταυτόχρονα, έχουν αναπτυχθεί συστήματα για την αντιμετώπιση drones σε διάφορες περιοχές της χώρας.
Iron Dome: Το πρότυπο του Ισραήλ και οι προκλήσεις
Οι απειλές από αέρος που θα αντιμετωπίσει ο «θόλος» αφορούν τρεις κύριες κατηγορίες: drones, εχθρικά μαχητικά και πυραύλους. Ο στόχος δεν είναι μόνο η αντικατάσταση παλαιών συστημάτων με ισραηλινά, όπως τα David’s Sling, Spyder και BARAK, αλλά και η εισαγωγή ενός σύγχρονου και αποδοτικού τρόπου διαχείρισης αυτών των απειλών. Το νέο σύστημα πρέπει να προστατεύει τα ζωτικά σημεία της χώρας για τα επόμενα 25 χρόνια, λαμβάνοντας υπόψη τα γεωγραφικά χαρακτηριστικά της Ελλάδας, τα νησιά της και τις απειλές από τον αντίπαλο, όπως την Τουρκία.
Το σύστημα πρέπει να συνδυάζει τέσσερα βασικά χαρακτηριστικά: μεγάλη αποθηκευτική ικανότητα βλημάτων, αξιοπιστία, χαμηλό κόστος και δυνατότητα εγχώριας παραγωγής. Το υπουργείο φαίνεται να κινείται προς την κατεύθυνση δημιουργίας ενός «ελληνικού θόλου» με συστήματα από τις δύο ισραηλινές εταιρείες. Ωστόσο, έμπειροι αξιωματικοί επισημαίνουν τη σημασία της ομοιοτυπίας στα οπλικά συστήματα, καθώς αυτό προσφέρει ευκολότερη διαχείριση και πλήρη επιχειρησιακή ευελιξία.
Το σύστημα BARAK MX της IAI
Η IAI έχει προτείνει το BARAK MX, ένα ολοκληρωμένο σύστημα αεράμυνας που ήδη χρησιμοποιείται από την ισραηλινή Αεροπορία και το Ναυτικό, καθώς και από άλλες χώρες. Το σύστημα καλύπτει μια μεγάλη γκάμα απειλών, από μικρές έως μεγάλες εμβέλειες (2 km έως 150 km), με κοινή τεχνολογία αναχαίτισης BARAK. Το σύστημα αυτό έχει τη δυνατότητα να γίνει ο κορμός της Ελληνικής Αεράμυνας και Πυραυλικής Άμυνας.
Το BARAK MX πληροί μια σειρά από βασικές απαιτήσεις, όπως υψηλή πιθανότητα αναχαίτισης, δοκιμασμένη τεχνολογία στο πεδίο της μάχης, ευελιξία, οικονομική αποδοτικότητα, διαλειτουργικότητα, δυνατότητα μελλοντικής ανάπτυξης και αυτοδυναμία στον εφοδιασμό.
Με την παρουσία της IAI στην Ελλάδα, μέσω της εξαγοράς της Intracom Defense, και με πιθανές συνεργασίες με άλλες ελληνικές αμυντικές εταιρείες, όπως η ΕΑΒ και η Miltech, υπάρχει δυνατότητα για εγχώρια παραγωγή και συναρμολόγηση του συστήματος. Αυτό θα μπορούσε να ενισχύσει τις αμυντικές δυνατότητες της Ελλάδας και να δώσει ώθηση στην ελληνική αμυντική βιομηχανία.
Το σύστημα BARAK MX συντονίζεται με τις στρατηγικές ανάγκες της Ελλάδας, παρέχοντας μια ολοκληρωμένη και ευέλικτη λύση για την αντιμετώπιση των τωρινών και μελλοντικών εναέριων και πυραυλικών απειλών. Με την ενσωμάτωσή του, μπορεί να αντικαταστήσει παλαιότερα συστήματα, όπως τα TOR, SA-8, Hawk και S-300, προσφέροντας σημαντικά πλεονεκτήματα μέσω μιας ενοποιημένης και προηγμένης αεράμυνας. Παράλληλα, η σημαντική συμμετοχή της εγχώριας βιομηχανίας θα έχει οικονομικά οφέλη και θα ενισχύσει την ανάπτυξη των ελληνικών αμυντικών εταιρειών.
