Η κρίση του COVID-19, οι αυξήσεις στην τιμή της ενέργειας και τα μεταφορικά κόστη και τώρα η κρίση στην Ουκρανία έχουν οδηγήσει τον κλάδο σε καταστάσεις που δυσκολεύεται να ανταποκριθεί. Σύμφωνα με τα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ, ο πληθωρισμός στο διάστημα Φεβρουαρίου 2021 – Φεβρουαρίου 2022 έχει ξεπεράσει το 7% για πρώτη φορά μετά από 26 χρόνια!

Οι δε τάσεις είναι δυστυχώς ανοδικές. Στον κλάδο των κατασκευών και ιδιαίτερα στα οικοδομικά υλικά η κατάσταση είναι ακόμα χειρότερη. Χαρακτηριστικά η τιμή του οικοδομικού σιδήρου έχει αυξηθεί κατά 100 %, και της ασφάλτου κατά 200%, με αποτέλεσμα τα έργα με τις παρούσες τιμές και μετά τις εκπτώσεις που έχουν δοθεί είναι αδύνατο να εκτελεστούν από τους Αναδόχους. Σύμφωνα δε με στοιχεία από κατασκευαστικές εταιρείες, μέσα σε μία εβδομάδα από την έναρξη των επιχειρήσεων στην Ουκρανία οι τιμές εκτοξεύθηκαν κατά 10% στο σίδερο, 20% στον χαλκό και 25% στα καύσιμα.

Η όλως αιφνίδια και απρόβλεπτη ανατίμηση των υλικών, που ενσωματώνονται στις εργολαβίες και οι παρούσες συνθήκες αποτελούν ανωτέρας βίας και ως τέτοιες θα πρέπει να αντιμετωπισθούν. Η οικονομική ισορροπία των μεταξύ των Αναδοχών και του Δημοσίου συμβάσεων έχει πλέον ανατραπεί, με συνέπεια να τίθεται σε διακινδύνευση η επαγγελματική επιβίωση των Αναδόχων αλλά και η ομαλή ολοκλήρωση των έργων.

Στα παραπάνω μάλιστα δεν περιλαμβάνονται οι παρατηρούμενες αυξήσεις στα εργατικά οι οποίες πρόκειται να ενταθούν το επόμενο διάστημα καθώς παρατηρείται σοβαρότατη έλλειψη ιδιαίτερα σε τεχνίτες και χειριστές μηχανημάτων που αναμένεται να ενταθεί με την ταυτόχρονη έναρξη πολλών μεγάλων έργων. Ήδη λοιπόν σήμερα το κόστος κατασκευής έχει αυξηθεί σημαντικότατα σε σχέση με τις πρόσφατα περιορισμένα αναθεωρημένες τιμές μονάδων στα Δημόσια Έργα, με αποτέλεσμα να προκαλείται κίνδυνος για την ολοκλήρωση των έργων, τη βιωσιμότητα των εργοληπτικών επιχειρήσεων (ειδικά των μικρών και μεσαίων που έχουν αντιμετωπίσει και μία υπερδεκαετή κρίση), τη σταθερότητα του κλάδου γενικότερα, την απώλεια κονδυλίων και τη διακοπή υλοποίησης των έργων.

Οι επιπτώσεις

Η κατάσταση αυτή επιφέρει σημαντικές επιπτώσεις στην ανεργία, την απορρόφηση χρημάτων από προγράμματα του ΕΣΠΑ και του Tαμείου Ανάκαμψης και γενικότερα στην οικονομία.

Ειδικά οι δήμοι όλης της χώρας αντιμετωπίζουν οξύτατο πρόβλημα, αφού πολλά έργα έχουν παγώσει, δεδομένης της αδυναμίας των εργοληπτών να ανταπεξέλθουν στις υπέρογκες αυξήσεις.

Επιπλέον, λόγω των παραπάνω αυξήσεων, το τιμολόγιο υπολογισμού της δαπάνης των εργασιών επισκευής για την αποκατάσταση των ζημιών σε κτίρια που έχουν πληγεί από φυσικές καταστροφές (σεισμό, πυρκαγιά, πλημμύρα, κατολίσθηση) δεν ανταποκρίνονται κατ’ ελάχιστον στις σημερινές πραγματικές τιμές των δομικών και λοιπών υλικών της επισκευής κτιρίου και η Στεγαστική Συνδρομή για την επισκευή κτιρίων είναι περίπου στο 1/3 του πραγματικού κόστους.

Οι υφιστάμενες τιμές έχουν καθοριστεί το 2011 (ΦΕΚ 3201/Β/30.12.2011) και έχουν αναπροσαρμοστεί μερικώς το 2018 (ΦΕΚ 4776/Β/25-10- 2018). Από τότε όμως μέχρι σήμερα δεν έχουν αναπροσαρμοστεί.

Απαιτείται λοιπόν, το Υπουργείο Υποδομών και Μεταφορών, να προβεί σε γενναία αναπροσαρμογή του τιμολογίου υπολογισμού της δαπάνης των υλικών και εργασιών επισκευής για την αποκατάσταση των ζημιών σε κτίρια που έχουν πληγεί από φυσικές καταστροφές (σεισμό, πυρκαγιά, πλημμύρα, κατολίσθηση) έτσι ώστε η αντίστοιχη Στεγαστική Συνδρομή, που καθορίζει η Διεύθυνση Αποκατάστασης
Επιπτώσεων Φυσικών Καταστροφών (ΔΑΕΦΚ) να ανταποκρίνεται στις πραγματικές σημερινές τιμές.

Για την αντιμετώπιση αυτών η Αντιπροσωπεία του ΤΕΕ ζητάει από το Υπουργείο Υποδομών και Μεταφορών και την Κυβέρνηση:

• Να αναγνωριστεί ότι βρισκόμαστε υπό καθεστώς ανωτέρας βίας.
• Να προχωρήσει στην αναθεώρηση τιμών για όλες τις εργασίες, με όποιον τρόπο κρίνεται καταλληλότερος και ταχύτερος.
• Να εκδώσει συντελεστές αναθεώρησης που να ανταποκρίνονται στις πραγματικές αυξήσεις του κόστους κατασκευής Δημοσίων Έργων καθώς και συμπληρωματική έκδοση συντελεστών που αφορούν σε εργασίες που δεν είχαν συμπεριληφθεί στην πρόσφατα εκδοθείσα υπουργική Απόφαση.
• Να εκδίδει άμεσα αναθεωρήσεις τιμών χωρίς καθυστέρηση, ακόμα και ανά μήνα.
• Να προχωρήσει στην απολογιστική αποζημίωση της αξίας της ασφάλτου.
• Να δοθεί παράταση, με νομοθετική ρύθμιση, των προθεσμιών, τμηματικών και συνολικών, όλων των συμβάσεων δημοσίων έργων.
• Να αναπροσαρμόσει το τιμολόγιο υπολογισμού δαπάνης των υλικών και εργασιών επισκευής για την αποκατάσταση των ζημιών σε κτίρια που έχουν πληγεί από φυσικές καταστροφές.
• Να παρέμβει ουσιαστικά στην αγορά για την αποφυγή φαινομένων κερδοσκοπίας.
• Να προχωρήσει στην ανακατανομή των κονδυλίων του ΠΔΕ, με διοχέτευση επιπλέον πόρων στον κλάδο των κατασκευών.
• Να αναπροσαρμόσει τους προϋπολογισμούς των υπό δημοπράτηση έργων.
• Να αναζητηθεί τρόπος αναπροσαρμογής του εργολαβικού ανταλλάγματος λόγω απρόοπτης μεταβολής συνθηκών.