Όποιον γονέα και να ρωτήσετε, θα σας πει με σιγουριά ότι ο μεσημεριανός ύπνος έχει πολλαπλά οφέλη για το παιδί, ιδιαίτερα όσον αφορά στη διάθεση, την ενέργεια, αλλά και την απόδοσή του στο σχολείο. Νέα έρευνα από το Πανεπιστήμιο της Πενσυλβανία και της Καλιφόρνια, Irvine, που δημοσιεύθηκε στο Sleep, έρχεται να υποστηρίξει με τα ευρήματά της αυτή τη θεώρηση των γονιών.
Η μελέτη των σχεδόν 3.000 παιδιών τετάρτης, πέμπτης και έκτης δημοτικού (ηλικίας 10-12 ετών) αποκάλυψε μια σύνδεση ανάμεσα στο μεσημεριανό ύπνο και τη μεγαλύτερη ευτυχία, τον αυτοέλεγχο και τη δυναμικότητα του παιδιού. Αποκάλυψε, επίσης, ότι αυτά τα παιδιά έχουν λιγότερα προβλήματα συμπεριφοράς και υψηλότερο IQ, με το τελευταίο να παρατηρείται ιδιαίτερα στα παιδιά της έκτης τάξης. Μάλιστα, τα πιο ισχυρά ευρήματα συσχετίστηκαν εκτενως με ακαδημαϊκά επιτεύγματα.
Η ανεπάρκεια ύπνου
Η ανεπάρκεια ύπνου και η νωθρότητα κατά τη διάρκεια της ημέρας είναι ευρέως διαδεδομένα χαρακτηριστικά, με την υπνηλία να αγγίζει το 20% των παιδιών, δηλώνει ο επικεφαλής συγγραφέας της μελέτης Jianghong Liu, αναπληρωτής καθηγητής νοσηλευτικής και δημόσιας υγείας του Πανεπιστημίου της Πενσυλβανία. Επιπλέον, οι αρνητικές γνωστικές, συναισθηματικές και σωματικές επιπτώσεις των κακών συνηθειών ύπνου είναι πλέον δεδομένες, και παρόλα αυτά η πλειοψηφία των προηγούμενων ερευνών επικεντρώθηκε στην προσχολική ηλικία και νωρίτερα.
Αυτό οφείλεται εν μέρει στο γεγονός ότι σε χώρες όπως οι ΗΠΑ, ο μεσημεριανός ύπνος σταματά εντελώς, καθώς τα παιδιά μεγαλώνουν. Στην Κίνα, ωστόσο, η συνήθεια αυτή είναι ενσωματωμένη στην καθημερινή ζωή, συνεχίζοντας από το δημοτικό και το γυμνάσιο, μέχρι και την ενηλικίωση. Για το λόγο αυτό, η ερευνητική ομάδα της μελέτης στράφηκε στη μελέτη κοόρτης Jintan της Κίνας, η οποία δημιουργήθηκε το 2004 για να παρακολουθήσει τους συμμετέχοντες από την παιδική ηλικία μέχρι την εφηβεία.
Οι ερευνητές συγκέντρωσαν δεδομένα από καθένα από τα 2.928 παιδιά σχετικά με τη συχνότητα και τη διάρκεια του ύπνου, όταν τα παιδιά φοιτούσαν στην τετάρτη έως και την έκτη δημοτικού. Συνέλεξαν επίσης τα δεδομένα των αποτελεσμάτων όταν αυτά έφτασαν στην έκτη δημοτικού, δεδομένα που περιελάμβαναν τόσο ψυχολογικούς παράγοντες όπως η δυναμικότητα και η ευτυχία, όσο και σωματικούς παράγοντες όπως ο δείκτης μάζας σώματος και τα επίπεδα γλυκόζης. Ζήτησαν επιπλέον από τους δασκάλους να τους παράσχουν πληροφορίες για τη συμπεριφορά και τις ακαδημαϊκές γνώσεις κάθε μαθητή. Στη συνέχεια ανέλυσαν τους συσχετισμούς μεταξύ κάθε αποτελέσματος και του ύπνου, προσαρμόζοντάς τους στο φύλο, την τάξη, την τοποθεσία του σχολείου, την εκπαίδευση των γονέων και τις ώρες του νυχτερινού ύπνου.
Ο ύπνος σε συνάρτηση με το σχολείο
«Τα παιδιά που κοιμόντουσαν τρία ή και περισσότερα μεσημέρια μέσα στην εβδομάδα επωφελούνταν από μια αύξηση της τάξης του 7,6% στις ακαδημαϊκές επιδόσεις της έκτης δημοτικού. Πόσα παιδιά στο σχολείο δεν θα ήθελαν τους βαθμούς τους καλύτερους κατά ένα τέτοιο ποσοστό;», σχολιάζει χαρακτηριστικά ο νευροκοινωνιολόγος του Πανεπιστημίου της Πενσυλβανία και ένας εκ των συγγραφέων της μελέτης, Adrian Raine.
Αν και τα ευρήματα είναι συσχετιστικά, οι ερευνητές λένε ότι μπορεί να προσφέρουν μια εναλλακτική λύση στους ισχυρισμούς των παιδιάτρων και των υπαλλήλων δημόσιας υγείας για την ανάγκη μεταγενέστερης ώρας εκκίνησης του σχολείου. «Ο μεσημεριανόε ύπνος πραγματοποιείται εύκολα και δεν κοστίζει τίποτα, ιδιαίτερα αν συνοδεύεται από έναν ελαφρώς καθυστερημένο βραδινό ύπνο, με στόχο να αποφευχθεί ο περιορισμός του χρόνου εκπαίδευσης. Αυτό όχι μόνο θα βοηθήσει τα παιδιά, αλλά θα μειώσει και το χρόνο που αφιερώνουν μπροστά σε μια οθόνη, πράγμα το οποίο σχετίζεται με διάφορα μεικτά αποτελέσματα», δηλώνει ο Δρ. Liu.
Η μελέτη
Η μελέτη αυτή είναι η πρώτη ολοκληρωμένη μελέτη του είδους της, σύμφωνα με την ερευνήτρια ύπνου του Irvine, Δρ. Sara Mednick, η οποία τονίζει: «Πολλές εργαστηριακές μελέτες σε όλο το φάσμα των ηλικιών έχουν δείξει ότι ο μεσημεριανό ύπνος μπορεί να παρουσιάσει τα ίδια βελτιωτικά αποτελέσματα με μια νύχτα σωστού ύπνου σε διάφορες γνωστικές εργασίες. Εδώ είχαμε την ευκαιρία να κάνουμε ερωτήσεις σε πραγματικό κόσμο, σε εφήβους μαθητές με ένα ευρύ φάσμα συμπεριφορικών ακαδημαϊκών, κοινωνικών και σωματικών παραγόντων. Προβλέπουμε, λοιπόν, ότι όσο περισσότερο κοιμούνται κατά τη διάρκεια της ημέρας οι μαθητές, τόσο μεγαλύτερο θα είναι το όφελός τους σε αυτούς τους παράγοντες».
Οι μελλοντικές έρευνες θα μπορούσαν να εξετάσουν το γιατί, για παράδειγμα, τα παιδιά με πιο μορφωμένους γονείς κοιμούνται περισσότερο σε σχέση με τα παιδιά με λιγότερο μορφωμένους γονείς ή ακόμα και το εάν, με τη διερεύνηση των επιρροών του πολιτισμού και της προσωπικότητας, οι επεμβάσεις του ύπνου θα μπορούσαν να προωθηθούν σε παγκόσμια κλίμακα. Ιδανικά, μια τυχαιοποιημένη δοκιμή ελέγχου θα μπορούσε να αντιμετωπίσει ζητήματα αιτιώδους συνάφειας, όπως το αν ο μεσημεριανός ύπνος οδηγεί σε καλύτερα ακαδημαϊκά επιτεύγματα ή αν αυτά τα δύο συνδέονται με κάποιο άλλο τρόπο. Ωστόσο, τίποτα από αυτά δεν είναι ακόμη στα άμεσα σχέδια των επιστημόνων, οι οποίοι προς το παρόν ελπίζουν ότι τα αποτελέσματα αυτής της μελέτης θα ενημερώσουν το μελλοντικό παρεμβατικό έργο που στοχεύει στην εφηβική υπνηλία.
