Την περασμένη εβδομάδα 130 από τις 139 χώρες που είχαν δικαιοδοσία συμμετοχής στις συνομιλίες του ΟΟΣΑ για τη διεθνή φορολογία συμφώνησαν σε ένα διεθνές φορολογικό πλαίσιο – πακέτο. Αναφορικά με το νέο πλαίσιο, που θα αντιμετωπίσει τη διάβρωση της φορολογικής βάσης και τη μεταβολή κερδών «BEPS» (Base Erosion and Profit Shifting), οι χώρες που αντιπροσωπεύουν περισσότερο από το 90% του παγκόσμιου ΑΕΠ, εξέδωσαν κοινή δήλωση, πως το υφιστάμενο διεθνές φορολογικό σύστημα δεν θεωρείται πλέον κατάλληλο για την ψηφιακή εποχή.

Στο κείμενο που συμφωνήθηκε περιγράφονται τα κύρια στοιχεία του πακέτου, ενώ η συμφωνία ήταν αποτέλεσμα των συζητήσεων που ξεκίνησαν το 2015 μεταξύ των μελών του πλαισίου χωρίς αποκλεισμούς, όπως του ΟΟΣΑ και των G20 για τα «BEPS», σχετικά με τον τρόπο αντιμετώπισης των φορολογικών προκλήσεων της ψηφιακής οικονομίας. Στις διάφορες διαβουλεύσεις, σκιαγραφήθηκαν καθιερωμένες φορολογικές αρχές για δίκαιες, απλές, εκτελεστές, αναλογικές και διεθνείς πρακτικές. Οι παγκόσμιες συζητήσεις ήταν δύσκολες και η αυτοεπιβαλλόμενη προθεσμία για την εξεύρεση συμφωνίας έως το τέλος του 2020 αναβλήθηκε στα μέσα του 2021. Η νέα κυβέρνηση των ΗΠΑ σίγουρα οδήγησε σε μια πολύ πιο εποικοδομητική προσέγγιση για την επίτευξη της συμφωνίας.

Οι συζητήσεις κατέληξαν σε μια προσέγγιση δύο πυλώνων για τον εκσυγχρονισμό των παγκόσμιων φορολογικών κανόνων. Ο ένας πυλώνας αφορά στην ανακατανομή των φορολογικών δικαιωμάτων και ο άλλος στον παγκόσμιο μηχανισμό διάβρωσης κατά της φορολογικής βάσης. Ο πρώτος πυλώνας στοχεύει στη διασφάλιση μιας πιο δίκαιης κατανομής των κερδών και των φορολογικών δικαιωμάτων μεταξύ των χωρών σε σχέση με τις μεγαλύτερες πολυεθνικές επιχειρήσεις «MNEs» (Multinational Enterprises), συμπεριλαμβανομένων των ψηφιακών εταιριών.

Οι εταιρίες εντός αυτού του πεδίου είναι με παγκόσμιο κύκλο εργασιών άνω των 20 δισ. ευρώ και κερδοφορία άνω του 10%. Προβλέπεται η νέα συμφωνία να εκχωρήσει ορισμένα φορολογικά δικαιώματα έναντι των ΜΝΕs, από τις χώρες καταγωγής τους στις αγορές, όπου έχουν επιχειρηματικές δραστηριότητες και κέρδη, ανεξάρτητα από το αν οι επιχειρήσεις έχουν φυσική παρουσία εκεί. Σύμφωνα με τον πρώτο πυλώνα τα φορολογικά δικαιώματα για κέρδη άνω των 100 δισ. δολαρίων αναμένεται να ανακατανεμηθούν στις δικαιοδοσίες της αγοράς κάθε χρόνο.

Η δήλωση συνεπάγεται επίσης την κατάργηση όλων των φόρων ψηφιακών υπηρεσιών και άλλων σχετικών παρόμοιων μέτρων σε εταιρίες με αντάλλαγμα. Ο δεύτερος πυλώνας επιδιώκει να βάλει μια τάξη στον ανταγωνισμό μεταξύ των κρατών σχετικά με τον φόρο εταιριών, μέσω της καθιέρωσης ενός παγκόσμιου ελάχιστου συντελεστή φόρου εταιριών που οι χώρες μπορούν να χρησιμοποιήσουν για την προστασία των φορολογικών τους βάσεων.

Ο παγκόσμιος ελάχιστος φόρος εταιρικού εισοδήματος με ελάχιστο συντελεστή τουλάχιστον 15% εκτιμάται ότι δημιουργεί περίπου 150 δισ. δολάρια σε πρόσθετα παγκόσμια έσοδα φόρου ετησίως. Πρόσθετα οφέλη θα πρέπει επίσης να προκύψουν από τη σταθεροποίηση του διεθνούς φορολογικού συστήματος και την αυξημένη φορολογική βεβαιότητα για τους φορολογούμενους και τις φορολογικές διοικήσεις.

Τα επόμενα βήματα της κατ’ αρχήν συμφωνίας μεταξύ 130 χωρών αποτελεί σημαντικό ακρογωνιαίο λίθο εν όψει της αναθεώρησης του διεθνούς φορολογικού συστήματος. Ωστόσο, εννέα χώρες, συμπεριλαμβανομένης της Ιρλανδίας και της Ουγγαρίας στην Ευρώπη, δεν συμμετείχαν στη δήλωση, αντανακλώντας τη σημασία που έχουν για αυτές το χαμηλό φορολογικό καθεστώς των εταιριών τους στην προσέλκυση επιχειρηματικών επενδύσεων.

Όλες οι χώρες των G20, συμπεριλαμβανομένων των ΗΠΑ, της Κίνας και της Γαλλίας, υποστήριξαν τη συμφωνία και οι υπουργοί Οικονομικών τους ενέκριναν τη συμφωνία στη συνάντησή τους στη Βενετία στις 9 Ιουλίου. Ορισμένες λεπτομέρειες, συμπεριλαμβανομένου του σχεδίου εφαρμογής, καθώς και τα υπόλοιπα ζητήματα θα οριστικοποιηθούν έως τον Οκτώβριο του 2021. Το νομικό πλαίσιο και για τους δύο πυλώνες θα πρέπει να οριστικοποιηθεί το 2022, ακολουθούμενο από μια εφαρμογή το 2023.

Τέλος, η παρουσίαση της ευρωπαϊκής πρότασης για την εφαρμογή του ψηφιακού τέλους της Ε.Ε., που προγραμματίζεται να παρουσιαστεί στις 14 Ιουλίου, δεν έχει επιβεβαιωθεί, μετά την παρέμβαση της κυβέρνησης των ΗΠΑ που κάλεσε την Ε.Ε. να την αναβάλλει προκειμένου να μην επηρεάσει αρνητικά τις συνεχιζόμενες συζητήσεις για την υπό εξέλιξη παγκόσμια φορολογική μεταρρύθμιση.

Βασίλης Κορκίδης