Μέτρα για τη στέγαση, τις φυσικές καταστροφές, το δημογραφικό και το διαθέσιμο εισόδημα αναμένεται να κυριαρχήσουν στις εξαγγελίες του πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη την ερχόμενη εβδομάδα στη ΔΕΘ, σ’ ένα πλαίσιο που θα είναι –κατά τις πηγές– πλούσιο σε διαρθρωτικές κυρίως παρεμβάσεις.
O σχεδιασμός γίνεται με άξονα μια αύξηση δαπανών του προϋπολογισμού του 2025 της τάξης των 3,5 δισ. ευρώ σε σύγκριση με φέτος, περίπου 500 εκατ. ευρώ πάνω από την αρχική πρόβλεψη και την πρόταση της Κομισιόν, η οποία κάλυπτε οριακά τις αυξήσεις παγίων δαπανών του κράτους, συντάξεων και αμυντικών εξοπλισμών.
Το ακριβές ποσό αναμένεται να οριστικοποιηθεί στα μέσα Σεπτεμβρίου, στο πλαίσιο των διαπραγματεύσεων με την Κομισιόν.
Ενα από τα νέα μέτρα που «ζυγίζονται» είναι η μείωση των ασφαλιστικών εισφορών κατά μία ποσοστιαία μονάδα, αντί του 0,5 της ποσοστιαίας μονάδας που έχει προαναγγελθεί. Είναι ένα σαφώς διαρθρωτικό μέτρο για τη μείωση του κόστους εργασίας, με επιπλέον κόστος περίπου 215 εκατ. ευρώ (συνολικά 430 εκατ. ευρώ).
Οι πηγές αναφέρουν ότι το ποσό θα επιδιωχθεί να εξοικονομηθεί από τη συνολική αναμόρφωση της επιδοματικής πολιτικής. Όπως είναι γνωστό, σχεδιάζονται αλλαγές για τον εξορθολογισμό και την καλύτερη στόχευση των επιδομάτων.
Μεταξύ άλλων, το επίδομα ανεργίας θα ξεκινάει πλέον από υψηλότερο ποσό, βάσει του μισθού του ανέργου, αλλά θα μειώνεται σταδιακά. Επίσης, σχεδιάζεται η δημιουργία ενός μητρώου επιδομάτων, ώστε να διασταυρώνονται οι πληροφορίες μεταξύ των διαφόρων φορέων που τα χορηγούν, αλλά και με την ΑΑΔΕ, για να τηρούνται τα εισοδηματικά κριτήρια. Επιπλέον, προγραμματίζονται τα εξής:
1. Η νέα φάση του προγράμματος «Σπίτι μου», που θα προβλέπει τη χρηματοδότηση σχεδόν του μισού επιτοκίου από το στεγαστικό των τραπεζών για την απόκτηση κατοικίας από άτομα ηλικίας έως 49 ετών (διευρύνοντας το όριο από τα 39 έτη που ίσχυε για την πρώτη φάση του προγράμματος). Το πρόγραμμα, συνολικού ύψους 2 δισ. ευρώ, θα χρηματοδοτηθεί κατά 1 δισ. από το Ταμείο Ανάκαμψης.
2. Το πρόγραμμα κοινωνικής στέγης. Μέσα στο 2024 ή το αργότερο στις αρχές του επομένου έτους αναμένεται να προκηρυχθεί διαγωνισμός για την ανέγερση 3.000 κατοικιών σε οικόπεδα του Δημοσίου, αλλά και την αξιοποίηση κενών κατοικιών, ώστε να στεγαστούν σχεδόν 5.000 νοικοκυριά με χαμηλό αντίτιμο.
3. Η ενίσχυση του προγράμματος «Ανακαινίζω – Ενοικιάζω», ώστε να αυξηθεί η προσφορά στέγης. Η επιδότηση εξετάζεται να αυξηθεί από 4.000 σε 6.000 ευρώ, καλύπτοντας το 60% ενός συνολικού κόστους ως 10.000 ευρώ, ώστε να φτάσει ο αριθμός των κατοικιών προς ανακαίνιση και ενοικίαση τις 12.500.
4. Η χορήγηση κινήτρων (φορολογικών ή άλλων) σε ιδιοκτήτες, κυρίως μικρών και μεσαίων διαμερισμάτων, για να τα βγάλουν στην αγορά αυξάνοντας την προσφορά στέγης.
Για το δημογραφικό τα σχέδια της κυβέρνησης περιλαμβάνουν εξίσωση γονεϊκών αδειών μητέρας και πατέρα, υποχρέωση επιλογής τηλεργασίας, εφόσον το επιτρέπει η φύση της δουλειάς, μεγαλύτερη ευελιξία στις γονεϊκές άδειες, δημιουργία περισσότερων βρεφονηπιακών σταθμών σε μεγάλες επιχειρήσεις.
Για την κλιματική αλλαγή προβλέπεται επέκταση της υποχρεωτικής ασφάλισης σε μικρότερες επιχειρήσεις.
Για την ενίσχυση του διαθέσιμου εισοδήματος, ήδη έχει εξαγγελθεί:
1. Αύξηση των συντάξεων, με βάση την υφιστάμενη νομοθεσία, κόστους 400 εκατ. ευρώ.
2. Πλήρης κατάργηση τέλους επιτηδεύματος, με κόστος 120 εκατ. ευρώ.
3. Μόνιμη επιστροφή του ΕΦΚ στους αγρότες – κόστος 100 εκατ. ευρώ.
4. Αύξηση του στεγαστικού επιδόματος – κόστος 15 εκατ. ευρώ.
Επίδομα στους ευάλωτους φέτος
Η Κομισιόν είχε προτείνει τον Ιούνιο, κατ’ εφαρμογήν των νέων κανόνων του Συμφώνου Σταθερότητας, αύξηση δαπανών περίπου 3 δισ. ευρώ για το 2025. Το πρόγραμμα είναι υπό διαπραγμάτευση και η κυβέρνηση επιδιώκει πρόσθετη αύξηση για το 2025, της τάξης των 500 εκατ. ευρώ. Ισχυρό επιχείρημα σ’ αυτή την κατεύθυνση της δίνει η πολύ καλή πορεία εκτέλεσης του φετινού προϋπολογισμού.
Το 7μηνο η υπέρβαση των φορολογικών εσόδων έναντι του στόχου έφτασε το 1,5 δισ. ευρώ, ενώ αν αφαιρεθούν οι επιπλέον προβλέψεις του Προγράμματος Σταθερότητας, πάλι «περισσεύουν» 305 εκατ. ευρώ. Στο πλαίσιο αυτό, εκτιμά ότι η Κομισιόν θα δείξει ευελιξία.
Σε κάθε περίπτωση, πάντως, πρώτιστος στόχος του οικονομικού επιτελείου της κυβέρνησης είναι η τήρηση των κανόνων και η σταθερή μείωση του δημοσίου χρέους, ώστε να παραμείνει αξιόπιστη έναντι των αγορών και να συνεχιστεί η αναβάθμιση της πιστοληπτικής ικανότητας της χώρας.
Πάντως, όσο μεγάλο κι αν φαίνεται το ποσό της αύξησης των 3 ή 3,5 δισ. ευρώ, σε μεγάλο βαθμό έχει ήδη προεξοφληθεί.
Πέραν της εκτιμώμενης αύξησης των παγίων δαπανών κατά 1 δισ. ευρώ, οι συντάξεις και οι αμυντικές δαπάνες θα απορροφήσουν το μεγάλο μέρος της αύξησης αυτής.
Συγκεκριμένα, περίπου 1 δισ. ευρώ επιπλέον του 2023 θα δοθούν για συντάξεις: 400 εκατ. ευρώ για την αύξησή τους και άλλα 600 εκατ. λόγω αύξησης του αριθμού των συνταξιούχων. Επίσης, 850 εκατ. ευρώ επιπλέον θα δοθούν για παραλαβή αμυντικού εξοπλισμού, βασικά της φρεγάτας Belharra.
Οσον αφορά τη φετινή χρονιά, οι πρόσθετες παροχές θα είναι περιορισμένες και θα χρηματοδοτηθούν κυρίως από τον έκτακτο φόρο που επεβλήθη στα διυλιστήρια, συνολικού εκτιμώμενου ύψους 300 εκατ. ευρώ.
Συγκεκριμένα, για φέτος προβλέπεται:
– Χορήγηση επιδόματος στους συνταξιούχους που εξακολουθούν να έχουν προσωπική διαφορά.
– Επίδομα και στους κοινωνικά ευάλωτους. Το μέτρο δεν έχει ακόμη εξαγγελθεί, αλλά εξετάζεται θετικά.
– Αύξηση του ΠΔΕ κατά περισσότερο από 360 εκατ. ευρώ, που είχε προβλεφθεί στο Πρόγραμμα Σταθερότητας, για την αντιμετώπιση των συνεπειών των καταστροφικών πλημμυρών στη Θεσσαλία τον περασμένο Σεπτέμβριο.
