Την πόρτα εξόδου στην υποβάθμιση του περιβάλλοντος που απειλεί την ύπαρξη όχι μόνο της Ευρώπης αλλά και του κόσμου γενικότερα δείχνει η Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία. Μια Συμφωνία που σκοπό έχει να επανεκκινήσει την ευρωπαϊκή οικονομία μέσω της αποσύνδεσής της από την χρήση πόρων.

Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία: Γράφει η Καλομοίρα Γ. Νεράτζη – οικονομολόγος – συγγραφέας

Τι είναι η Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία

Η Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία  είναι μία κλιματική διπλωματική ενέργεια που διαπραγματεύεται την βελτίωση της ευημερίας και της υγείας των πολιτών, παρέχοντας καθαρό αέρα, καθαρό νερό, υγιές έδαφος, ενεργειακά αποδοτικά κτίρια, υγιεινά τρόφιμα, πράσινες δημόσιες μεταφορές, πρωτοποριακές τεχνολογικές καινοτομίες, πράσινη ενέργεια, επαναχρησιμοποιήσιμα προϊόντα, ανθεκτική βιο-μιμητική βιομηχανία αλλά και νέες θέσεις εργασίας.

Για να εφαρμοστεί, όμως, σε εθνικό επίπεδο η Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία, είναι απαραίτητο να επανεξεταστούν οι εθνικές πολιτικές για τον εφοδιασμό με καθαρή ενέργεια όλης της οικονομίας για τη βιομηχανία, την παραγωγή και την κατανάλωση, τις υποδομές μεγάλης κλίμακας, τις μεταφορές, τα τρόφιμα και τη γεωργία, τις κατασκευές, τη φορολογία όπως και τις κοινωνικές παροχές.

Για να επιτευχθούν αυτοί οι στόχοι, είναι απαραίτητο να αυξηθεί η αξία που αποδίδεται στην προστασία και την αποκατάσταση των φυσικών οικοσυστημάτων, στη βιώσιμη χρήση των πόρων και στη βελτίωση της ανθρώπινης υγείας.

«Ο εθνικός μετασχηματισμός πιο αναγκαίος από ποτέ»

Εκεί είναι που ο εθνικός μετασχηματισμός είναι πιο αναγκαίος από ποτέ και που μπορεί να προσφέρει μεγαλύτερα οφέλη για την οικονομία, την κοινωνία και το φυσικό περιβάλλον της Ελλάδας. Η Ελλάδα καλείται επίσης μέσα από την Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία να προωθήσει και να επενδύσει στον αναγκαίο ψηφιακό μετασχηματισμό και σε ψηφιακά εργαλεία, καθώς αποτελούν σημαντικούς μοχλούς αλλαγών.

Μολονότι οι τομείς δράσης είναι άρρηκτα συνδεδεμένοι και αλληλοενισχυόμενοι, θα πρέπει να δοθεί ιδιαίτερη έμφαση όπου υπάρχουν δυνητικοί συμψηφισμοί μεταξύ οικονομικών, περιβαλλοντικών και κοινωνικών στόχων. Η ελληνική κυβέρνηση θα κληθεί να κάνει συνεπή χρήση όλων των μοχλών πολιτικής: της ρύθμισης και της τυποποίησης, των επενδύσεων όπως και της καινοτομίας, των εθνικών μεταρρυθμίσεων, του διαλόγου με τους κοινωνικούς εταίρους και της διεθνούς συνεργασίας.

Η δράση θα καθοδηγείται από τον ευρωπαϊκό πυλώνα κοινωνικών δικαιωμάτων και θα εφαρμόζεται σε εθνικό επίπεδο, ώστε να διασφαλιστεί ότι κανείς δεν περιθωριοποιειται.

Ο εθνικός προϋπολογισμός, ωστόσο, θα διαδραματίσει κυρίαρχο ρόλο στη μετάβαση. Η μεγαλύτερη χρήση εργαλείων για «πράσινο» προϋπολογισμό θα συμβάλει στον αναπροσανατολισμό των δημοσίων επενδύσεων, της κατανάλωσης και της φορολογίας προς πράσινες προτεραιότητες, μακριά από επιζήμιες επιδοτήσεις.

Θα πρέπει επίσης να τονιστεί πως δυνάμει της Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας η Επιτροπή συνεργάζεται με την ελληνική κυβέρνηση για τον έλεγχο και τη συγκριτική αξιολόγηση των «πράσινων» δημοσιονομικών πρακτικών. Αυτό θα διευκολύνει την αξιολόγηση του βαθμού στον οποίο ο ετήσιος προϋπολογισμός και τα μεσοπρόθεσμα δημοσιονομικά σχέδια λαμβάνουν υπόψη τις περιβαλλοντικές παραμέτρους και κινδύνους και αντλούν διδάγματα από βέλτιστες πρακτικές. Η επανεξέταση του εθνικού πλαισίου οικονομικής διακυβέρνησης περιλαμβάνει αναφορά στις πράσινες δημόσιες επενδύσεις στο πλαίσιο της ποιότητας των δημόσιων οικονομικών.

Για να εφαρμοστεί σε εθνικό επίπεδο η Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία, είναι απαραίτητο να επανεξεταστούν εθνικές πολιτικές.

Έτσι, τροφοδοτείται ο διάλογος σχετικά με τον τρόπο βελτίωσης της δημοσιονομικής διακυβέρνησης της Ελλάδας. Τα αποτελέσματα του διαλόγου θα αποτελέσουν τη βάση για ενδεχόμενα μελλοντικά βήματα, συμπεριλαμβανομένου του τρόπου μεταχείρισης των πράσινων επενδύσεων στο πλαίσιο των δημοσιονομικών κανόνων της Ε.Ε., με παράλληλη διατήρηση των διασφαλίσεων έναντι των κινδύνων για τη βιωσιμότητα του ελληνικού χρέους.

Επιπροσθέτως, οι άρτιες σχεδιασμένες φορολογικές μεταρρυθμίσεις μπορούν επίσης να τονώσουν την οικονομική ανάπτυξη και την ανθεκτικότητα έναντι των κλιματικών διαταραχών, καθώς και να συμβάλουν σε μια δικαιότερη ελληνική κοινωνία και σε μια δίκαιη μετάβαση. Οι μεταρρυθμίσεις αυτές διαδραματίζουν άμεσο ρόλο μέσω της αποστολής των σωστών μηνυμάτων για τις τιμές και της παροχής των κατάλληλων κινήτρων για βιώσιμη συμπεριφορά εκ μέρους των παραγωγών, των χρηστών και των καταναλωτών.

Σε εθνικό επίπεδο, η Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία σκοπό έχει να δημιουργήσει το πλαίσιο για ευρείες φορολογικές μεταρρυθμίσεις, καταργώντας τις επιδοτήσεις για τα ορυκτά καύσιμα, μεταθέτοντας τα φορολογικά βάρη από την εργασία στη ρύπανση και λαμβάνοντας υπόψη λοιπές κοινωνικές παραμέτρους.

Τέλος, σε εξέλιξη βρίσκονται και οι αξιολογήσεις των κατευθυντηρίων γραμμών για τις λοιπές εθνικές κρατικές ενισχύσεις, συμπεριλαμβανομένων των κατευθυντήριων γραμμών για τις κρατικές ενισχύσεις στους τομείς του περιβάλλοντος και της ενέργειας. Οι κατευθυντήριες γραμμές θα αναθεωρηθούν ώστε να αντανακλούν τους στόχους πολιτικής Που έχει η Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία, για τη στήριξη μιας οικονομικά αποδοτικής μετάβασης στην κλιματική ουδετερότητα έως το 2050, οι αναθεωρήσεις αυτές αποτελούν επίσης αρωγό για να αντιμετωπιστούν οι φραγμοί της αγοράς στην διάδοση καθαρών προϊόντων.

Οι ανησυχίες των πολιτών

Ο κρατικός μηχανισμός εγκαινιάζει μια νέα αναπτυξιακή στρατηγική για την Ελλάδα. Στηρίζει τη μετάβασή της σε μια δίκαιη και ευημερούσα κοινωνία που ανταποκρίνεται στις προκλήσεις που θέτει η κλιματική αλλαγή και η υποβάθμιση του περιβάλλοντος, βελτιώνοντας την ποιότητα της ζωής των σημερινών και των μελλοντικών γενεών.

Κλείνοντας, αξίζει να σημειωθεί πως η συμμετοχή και η δέσμευση του κοινού έχει ζωτική σημασία για την επιτυχία αυτού του περιβαντολλογικου και οικονομικού εθνικού αποτυπώματος. Τα πρόσφατα πολιτικά γεγονότα καταδεικνύουν ότι οι ρηξικέλευθες πολιτικές παράγουν αποτελέσματα μόνο όταν οι πολίτες συμμετέχουν πλήρως στον σχεδιασμό τους.

Οι πολίτες ανησυχούν για την απασχόληση, τη θέρμανση των σπιτιών τους και την κάλυψη των καθημερινών τους αναγκών, και τα θεσμικά όργανα της Ελλάδας θα πρέπει να συνεργαστούν μαζί τους για την επιτυχία της πράσινης συμφωνίας και την υλοποίηση μακροχρόνιων αλλαγών. Οι πολίτες είναι και θα πρέπει να παραμείνουν κινητήρια δύναμη της μετάβασης.