Σε έργο υψηλού γεωπολιτικού ρίσκου και οικονομικής αβεβαιότητας τείνει να εξελιχθεί το καλώδιο ηλεκτρικής διασύνδεσης Κρήτης – Κύπρου – Ισραήλ, ύψους άνω του 1,9 δισ. ευρώ.

Ενενήντα ημέρες μετά το «πάγωμα» του project, το καλώδιο παράγει κυρίως καθυστερήσεις και κόστη, με σοβαρό κίνδυνο ο λογαριασμός να μετακυλιστεί σε καταναλωτές και κρατικούς προϋπολογισμούς.

Ασαφείς πληρωμές, διογκούμενα κόστη

Σύμφωνα με πηγές με γνώση του project, ο ΑΔΜΗΕ αναφέρει δαπάνες άνω των 250 εκατ. ευρώ. Όμως, κύκλοι των ρυθμιστικών αρχών μιλούν για συνολικές πληρωμές άνω των 420 εκατ. ευρώ, περιλαμβανομένων:

  • 41 εκατ. ευρώ για έρευνες βυθού

  • 19 εκατ. ευρώ για σταλίες πλοίων της Nexans

  • 48 εκατ. ευρώ για την απόκτηση του έργου από τον Κύπριο επιχειρηματία Νάσο Κτωρίδη.

Μέχρι σήμερα, η Nexans έχει κατασκευάσει περίπου 160 από τα συνολικά 900 χλμ. του καλωδίου, με προκαταβολές να έχουν ήδη δοθεί από τον ΑΔΜΗΕ για να συνεχιστεί η παραγωγή έως τον Αύγουστο.

Πιέσεις για έσοδο από το 2024

Η πίεση του ΑΔΜΗΕ προς τις δύο ρυθμιστικές αρχές (ΡΑΑΕΥ και ΡΑΕΚ) αυξάνεται. Ο Διαχειριστής ζητεί να εγκριθεί ρυθμιζόμενο έσοδο, ώστε να ξεκινήσει από φέτος η ανάκτηση των επενδυτικών δαπανών μέσω τελών χρήσης δικτύου στους λογαριασμούς ρεύματος.

Η ΡΑΑΕΥ αναμένεται να αποφασίσει εντός Ιουνίου, ενώ η ΡΑΕΚ ζητεί πρόσθετη τεκμηρίωση, ειδικά για τις πιστοποιήσεις του φορέα υλοποίησης. Χωρίς εγκεκριμένο ρυθμιζόμενο έσοδο, το έργο καθίσταται μη χρηματοδοτήσιμο, υπονομεύοντας κάθε προσπάθεια προσέλκυσης τραπεζικών ή ιδιωτικών κεφαλαίων.

Το ρίσκο για τους καταναλωτές και τους κρατικούς προϋπολογισμούς

Η διακρατική συμφωνία προβλέπει ότι το κόστος που δεν καλυφθεί από την ευρωπαϊκή χρηματοδότηση (164 εκατ. από CEF) θα επιμεριστεί:

  • Στους Έλληνες καταναλωτές (μέσω του ΥΠΕΝ, που έχει προβλέψει κρατική κάλυψη έως 13%).

  • Στους Κύπριους καταναλωτές ή από τα έσοδα από δημοπρασίες ρύπων (με ρήτρα κάλυψης του κενού από την κυπριακή κυβέρνηση).

Διπλωματικές δυσκολίες και γεωπολιτικά εμπόδια

Το project παραμένει έργο στρατηγικής σημασίας για την ενεργειακή διασύνδεση και την άρση της ενεργειακής απομόνωσης της Κύπρου. Ωστόσο, η πραγματικότητα είναι σύνθετη:

  • Το έργο έχει παγώσει λόγω τουρκικών αντιδράσεων, με πολεμικά πλοία να παρεμποδίζουν τις έρευνες στη γραμμή Κάσου – Καρπάθου.

  • Η Αθήνα παραμένει επιφυλακτική για την ανάληψη του σχετικού γεωπολιτικού ρίσκου χωρίς ισχυρούς διεθνείς συμμάχους.

Προσπάθειες για διπλωματική υποστήριξη από το Ισραήλ, τη Γαλλία και τις ΗΠΑ βρίσκονται σε εξέλιξη, αλλά προς το παρόν χωρίς ορατά αποτελέσματα.

Από φιλόδοξο όραμα σε «μαύρη τρύπα κόστους»;

Η διασύνδεση Κρήτης – Κύπρου αποτελεί το πρώτο σκέλος του GSI, του σχεδίου για διασύνδεση Ελλάδας – Κύπρου – Ισραήλ, που ξεκίνησε το 2011 από τον κ. Κτωρίδη.

Ωστόσο, όπως παραδέχονται κυβερνητικές πηγές, το εγχείρημα:

  • Επιχειρήθηκε χωρίς ισχυρή διεθνή στήριξη

  • Υλοποιείται εντός πεδίου γεωπολιτικής τριβής

  • Κινδυνεύει να μετατραπεί σε μαύρη τρύπα κόστους, όσο οι πολιτικές αποφάσεις καθυστερούν.

Το διακύβευμα παραμένει μεγάλο: αν δεν υπάρξει σύντομα ρυθμιστική και πολιτική σταθεροποίηση, το έργο θα συνεχίσει να συσσωρεύει κόστη — με σοβαρότατες επιπτώσεις για τα κρατικά ταμεία και τους καταναλωτές σε Ελλάδα και Κύπρο.

Διαβάστε ακόμη: