Το Σάββατο του Λαζάρου και η Κυριακή των Βαΐων έχουν τη μοναδική θέση στο εκκλησιαστικό έτος ως μέρες χαράς ανάμεσα στη Μεγάλη Σαρακοστή και το θρήνο της Μεγάλης Εβδομάδας.
Την ημέρα αυτή εορτάζεται η ανάσταση του Λαζάρου από τη Βηθανία, ένα γεγονός το οποίο περιγράφεται στο κατά Ιωάννην Ευαγγέλιον. Ήταν φίλος και πιστός μαθητής του Ιησού.
Σάββατο του Λαζάρου: Πότε είναι
Το Σάββατο του Λαζάρου ή Λαζαροσάββατο στην Ανατολική Ορθόδοξη Εκκλησία και σε όσες καθολικές εκκλησίες ακολουθούν το βυζαντινό τελετουργικό είναι η μέρα πριν την Κυριακή των Βαΐων.
Ο Λάζαρος υπήρξε αδερφός της Μάρθας και της Μαρίας. Κατοικούσε στη Βηθανία, 3 χλμ. περίπου ανατολικά της Ιερουσαλήμ.
Ενώ ο Ιησούς βρισκόταν μακριά από τη Βηθανία, ο Λάζαρος ασθένησε. Οι αδερφές του ειδοποίησαν τον Ιησού για την κατάστασή του, ο Ιησούς όμως καθυστέρησε εσκεμμένα τη μετάβασή του στη Βηθανία.
Όταν έφθασε στο σπίτι μαζί με τους μαθητές Του, ο Λάζαρος ήταν ήδη νεκρός για τέσσερις ημέρες (Ιωάννης 11:17). Ο Ιησούς όμως αφού προσευχήθηκε, τον ανάστησε λέγοντας την πασίγνωστη φράση: «Λάζαρε, δεύρο έξω».
Ο Λάζαρος σηκώθηκε, βγήκε έξω από το μνήμα του με δεμένα τα πόδια και τα χέρια, και το πρόσωπό του περιτυλιγμένο με το σουδάριο (Ιωάννης 11:44).
Το θαύμα αυτό του Ιησού έγινε η αιτία να πιστέψουν πολλοί από τους Ιουδαίους.
Η ανάσταση του Λαζάρου και η συγκέντρωση του πλήθους θορύβησε τους αρχιερείς και τους Φαρισαίους, οι οποίοι αποφάσισαν να θανατώσουν τον Ιησού, αλλά και το Λάζαρο, αν και δεν το κατόρθωσαν.
https://youtu.be/zF3xaK2Rt44
Έξι ημέρες πριν από το Πάσχα, ο Ιησούς κάθισε σε δείπνο το οποίο δόθηκε για Αυτόν. Μαζί του ήταν και ο Λάζαρος, ενώ πλήθος κόσμου είχε πάει για να δουν όχι μόνο τον Ιησού, αλλά και τον αναστημένο Λάζαρο (Ιωάννης 12:9).
Σύμφωνα με την παράδοση, ο Λάζαρος ήταν 30 ετών όταν ο Κύριος τον ανέστησε και μετά από το γεγονός της ανάστασης έζησε άλλα 30 χρόνια.
Άλλη παράδοση επίσης αναφέρει ότι ο Λάζαρος μετά την ανάστασή του θέλοντας να αποφύγει το μίσος των αρχιερέων κατέφυγε στο Κίτιο της Κύπρου, όπου χειροτονήθηκε από τον Παύλο και το Βαρνάβα ως πρώτος επίσκοπος Κιτίου.
Ο φόβος και ο τρόμος για όσα γνώρισε στον άλλο κόσμο άφησαν τόσο βαθιά σημάδια στην ψυχή του Λάζαρου που, όπως λέει η παράδοση, μετά την Ανάστασή του, δεν γέλασε παρά μόνο μια φορά.
Σάββατο του Λαζάρου: Τι τρώμε, τι είναι τα «λαζαράκια»
Το Σάββατο του Λαζάρου είναι μέρα στην οποία, παραδοσιακά, οι ερημίτες εγκαταλείπουν τις σκήτες τους και επιστρέφουν στο μοναστήρι για τη Μεγάλη Εβδομάδα.
Στην Ελλάδα, το Σάββατο του Λαζάρου φτιάχνουν ειδικά ψωμάκια που μοιάζουν με σαβανωμένο άνθρωπο και ονομάζονται λαζαράκια, ενώ τα παιδιά τραγουδούν τα λαζαρικά, κάλαντα ειδικά για την ημέρα.
Σύμφωνα με το έθιμο, την παραμονή της γιορτής, οι «Λαζαρίνες» ξεχύνονταν στα χωράφια έξω από τα χωριά και μάζευαν λουλούδια που με αυτά θα στόλιζαν το καλαθάκι τους και γύριζαν από σπίτι σε σπίτι τραγουδώντας τα κάλαντα του Λαζάρου και εισέπρατταν μικρό φιλοδώρημα, χρήματα, αυγά, φρούτα ή άλλα φαγώσιμα.
Σάββατο του Λαζάρου: Πότε λέμε τα κάλαντα
Το Σάββατο του Λαζάρου θεωρείται μέρα του θανάτου και της ζωής. Σε κάποια χωριά μάλιστα, οι αγρότες δεν μαζεύουν τη σοδειά τους γιατί φοβούνται ότι οι καρποί της γης φέρουν τον θάνατο μέσα τους.
Τα ειδικά κάλαντα (Λαζαρικά) τραγουδιούνται σε διάφορες παραλλαγές και εξιστορούν την «εκ νεκρών έγερση» του Λαζάρου.
Τα κάλαντα του Λαζάρου ήταν αποκλειστικά σχεδόν γυναικεία και τα τραγουδούσαν κοπέλες διαφόρων ηλικιών ακόμα και κορίτσια τις παντρειάς που ονομάζονταν «Λαζαρίνες». Αργότερα, άρχισαν να τα τραγουδούν κυρίως παιδιά, τα λεγόμενα Λαζαράκια.
Τελειώνοντας το τραγούδι τους τα Λαζαράκια, συνεχίζουν με ευχετικούς και επαινετικούς στίχους για το σπίτι και δέχονται ως φιλοδώρημα αυγά που τα τοποθετούν σ’ ένα στολισμένο καλαθάκι (σε κάποιες περιοχές φρούτα ή χρήματα).
Γενικότερα, το Σάββατο του Λαζάρου λαμβάνει χαρούμενο χαρακτήρα, καθώς η έγερση του Λαζάρου προαναγγέλλει την Ανάσταση του Χριστού.
Σάββατο του Λαζάρου: Τα έθιμα
Σε αρκετά μέρη της Ελλάδας, η ανάσταση του Λαζάρου είναι συμβολική, αφού όπως και η Ανάσταση του Θεανθρώπου συμβολίζει τη Νίκη του Χριστού απέναντι στο θάνατο, αλλά και την ανάσταση της φύσης, για αυτό έφτιαχναν ένα ομοίωμα του Λάζαρου με το οποίο τα παιδιά, γύριζαν στα σπίτια και τραγουδούσαν τα κάλαντα, ενώ σε ορισμένες περιοχές όπως στην Ήπειρο χτύπαγαν ταυτόχρονα και μεγαλοκούδουνα.
Σε άλλες περιοχές ωστόσο τη θέση του ομοιώματος του Λαζάρου έπαιρνε ένα καλάθι στολισμένο με λουλούδια και με πολύχρωμες κορδέλες, ενώ στην Κρήτη στόλιζαν έναν ξύλινο σταυρό με ορμαθούς από λεμονανθούς και αγριόχορτα με κόκκινα λουλούδια, τις μαχαιρίτσες.
Στην Κω το έθιμο είναι λίγο διαφορετικό αφού ένα παιδί αναπαριστούσε το Λάζαρο, τυλιγμένο σε ένα σεντόνι και στολισμένο με κίτρινα λουλούδια. Αμοιβή της παρέας για την αναπαράσταση τα αυγά για το δάσκαλο.
Επίσης, στις περισσότερες επαρχίες της Ελλάδας, οι γυναίκες ζύμωναν για την ψυχή του Λάζαρου ανήμερα το πρωί ειδικά κουλούρια.
Διαβάστε ακόμη:
