Ανησυχητικά σημάδια λαμβάνει η ΕΕ και η Ελλάδα φυσικά, από την ξαφνική εκτόξευση της τιμής του φυσικού αερίου, καθώς μέσα στον Ιούνιο έχει αυξηθεί κατά 41%!
Τις τελευταίες ημέρες η τιμή του αερίου κινήθηκε ανοδικά και πάλι και η τιμή του συμβολαίου φυσικού αερίου στον εικονικό κόμβο TTF, έφτασε μέχρι τα 49,7 ευρώ/MWh, ενώ τελικά προσγειώθηκε στα 46,6 ευρώ.
Έναυσμα για την αύξηση αποτελεί η επέκταση της συντήρησης σε παραγωγικά κοιτάσματα της Νορβηγίας, που θα διαρκέσει ως τον Ιούλιο.
Η αγορά χτυπάει πάλι καμπανάκια ακριβώς επειδή επιδιώκει να ξαναχτίσει την ενεργειακή της υποδομή και αυτό δεν αποτελεί καλό οιωνό για τον αγώνα της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας για τον περιορισμό του επίμονου πληθωρισμού.
«Το χειρότερο είναι ότι αυτή τη στιγμή δεν υπάρχουν επαρκείς εφεδρείες παραγωγής, πράγμα που γνωρίζει καλά η αγορά με αποτέλεσμα να αντιδρά έντονα στις όποιες αυξομειώσεις της. Την ίδια στιγμή η τιμή των δικαιωμάτων εκπομπών βρίσκεται στα 90 ευρώ/τόνο σημειώνοντας επίσης άνοδο το τελευταίο διάστημα» μας αναφέρει έμπειρος Έλληνας τεχνοκράτης των Βρυξελλών.
Επίσης το ότι οι Ολλανδοί δήλωσαν ότι πρόκειται να κλείσουν το μεγαλύτερο κοίτασμα φυσικού αερίου της Ευρώπης, λόγω των σεισμών που προκαλεί στην περιοχή, εκτίναξε μέσα σε λίγες ώρες κατά 28% τις τιμές. Άσχετα αν μετά είπαν πως θα το ξανασκεφθούν.
Το κοίτασμα Γκρόνιγκεν αποτελεί βασική πηγή τροφοδοσίας για πολλές χώρες της Δυτικής Ευρώπης και μια τέτοια απόφαση θα μπορούσε να επηρεάσει τον εφοδιασμό της.
Το ολλανδικό φυσικό αέριο, δείκτης αναφοράς για την Ευρώπη, εκτινάχθηκε έως και 30% μόνο χθες Πέμπτη, φτάνοντας στο υψηλότερο επίπεδό του από τις αρχές Απριλίου. Νωρίτερα τον Ιούνιο, είχε υποχωρήσει σε χαμηλό δύο ετών.
«Δεν είναι ίδια φάση με τη προσωρινή διακοπή λειτουργίας κάποιων μονάδων στην Νορβηγία, εντούτοις το άλμα κατά 113% το τελευταίο 15νθήμερο του TTF, από 23 στα 49 ευρώ/ MWh χθες για να πέσει μετά στα 39 ευρώ, αλλά το πρόβλημα στο φυσικό αέριο παραμένει, η τιμή θα αυξηθεί» λέει ο ίδιος Έλληνας.
Το ενεργειακό μέτωπο του νότου και η Ελλάδα
Εν τω μεταξύ, Ελλάδα, Πορτογαλία και Ισπανία θα συστήσουν σχεδόν υποχρεωτικά κοινό μέτωπο απέναντι σε τυχόν νέα ενεργειακή κρίση.
Οι τρείς χώρες θα ζητήσουν να συμπεριληφθεί στο τελικό κείμενο και ο μηχανισμός ανάκτησης των υπερεσόδων από την χονδρική. Εκείνο δηλαδή το μοντέλο που είχε υιοθετήσει πέρυσι η Κομισιόν, κατ’ εφαρμογή του ελληνικού μοντέλου και το οποίο στην πορεία εφάρμοσαν με παραλλαγές μια σειρά από χώρες.
Η Κομισιόν τώρα περνάει γραμμή να μηδενιστούν οι ενισχύσεις, αδιαφορώντας για τις πρόσφατες εξελίξεις!
Η πρόταση, την οποία προωθεί η ισπανική κυβέρνηση και η υπουργός Ενέργειας κα Τερέσα Ριμπέρα, προβλέπει να συμπεριληφθεί ο συγκεκριμένος μηχανισμός στην νέα δομή της αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας και να ενεργοποιείται κάθε φορά που θα εμφανίζεται μια κρίση τιμών.
Την πρόταση υποστηρίζουν η Ελλάδα, η οποία θα εκπροσωπηθεί στο συμβούλιο της Τρίτης από τον υπηρεσιακό υπουργό κο Παντελή Κάπρο, καθώς και άλλες χώρες, με τις οποίες υπάρχουν επαφές, προκειμένου η υποβολή της να συγκεντρώσει την όσο το δυνατόν μεγαλύτερη στήριξη.
Επί της ουσίας πρόκειται για τον μηχανισμό της ΕΕ που είχε εφαρμοστεί και πέρυσι σε μια σειρά χωρών, αντιγράφοντας με παραλλαγές τον αντίστοιχο ελληνικό.
Η αλληλουχία των προβλημάτων
Όπως αναφέρει το Bloomberg, «οι τεράστιες διακυμάνσεις των τιμών που προκλήθηκαν από μια σειρά μικρών διακοπών σε εγκαταστάσεις φυσικού αερίου στη Νορβηγία και το προγραμματισμένο κλείσιμο μιας βασικής μονάδας παραγωγής στην Ολλανδία έδωσαν μια γεύση από το πόσο εύθραυστη είναι η αγορά σε οποιαδήποτε απειλή διακοπής του εφοδιασμού της περιοχής».
Οι traders όμως δεν δείχνουν να ανησυχούν. Οι χώροι αποθήκευσης είναι πιο γεμάτοι από ό,τι συνήθως, η ζήτηση στην Ασία παραμένει μικρή.
Κι όμως, η αστάθεια βρίσκεται σε επίπεδα που δεν έχουν παρατηρηθεί από την κορύφωση της κρίσης.
Η έλλειψη σταθερότητας είναι κακά νέα για τους βιομηχανικούς πελάτες που προσπαθούν να επανέλθουν σε ισορροπία και για τις κεντρικές τράπεζες που προσπαθούν να μετρήσουν πόσο πολύ θα πιέσουν τις οικονομίες με πιο αυστηρά επιτόκια για να διατηρήσουν τον πληθωρισμό υπό έλεγχο.
Οι υψηλές τιμές ενέργειας που χτύπησαν ρεκόρ ήταν ο βασικός μοχλός της κρίσης κόστους ζωής που έπληξε την Ευρώπη τον περασμένο χρόνο.
Η Γερμανία, η μεγαλύτερη οικονομία της περιοχής, υπέστη την πρώτη ύφεση από την έναρξη της πανδημίας κατά το πρώτο τρίμηνο.
Οι Βρετανοί που αγωνίζονται εν μέσω διψήφιου πληθωρισμού οργάνωσαν πανεθνικές απεργίες σε διάφορους κλάδους.
Οι πιέσεις στο κόστος έχουν υποχωρήσει κάπως από την κορύφωσή τους, εξακολουθούν να μειώνουν τη βιομηχανική δραστηριότητα, με τους traders να λένε ότι κάποια ζήτηση θα μπορούσε να χαθεί οριστικά, καθώς πολλά εργοστάσια, που επιβράδυναν την παραγωγή τους, δεν έχουν επιστρέψει ακόμη στην κανονικότητα.
Ο καλός καλοκαιρινός καιρός θα μπορούσε επίσης να αυξήσει τη ζήτηση ενέργειας για ψύξη. Πέρυσι, μια ξηρασία σε μέρη της ηπείρου και οι θανατηφόροι καύσωνες στέγνωσαν ποτάμια, προκάλεσαν πυρκαγιές και δοκίμασαν την ενεργειακή υποδομή της περιοχής, ενώ οι τιμές εκτοξεύτηκαν στα ύψη.
Η Κίνα είναι επίσης ένας παράγοντας καθώς παλεύει με μια πιο αδύναμη από την αναμενόμενη οικονομική ανάκαμψη από τα αυστηρά lockdown για τον κορωνοϊό.
Μια επιστροφή της κινεζικής ζήτησης υγροποιημένου φυσικού αερίου αργότερα μέσα στο έτος, καθώς η κυβέρνηση σταθμίζει ένα πακέτο για την τόνωση της οικονομίας, θα μπορούσε να αφήσει σφιχτή την Ευρώπη κατά τους κρίσιμους μήνες για θέρμανση.
«Ενώ η αγορά βρίσκεται σε «πολύ καλύτερη» θέση σε σχέση με το περασμένο καλοκαίρι, οι τιμές του φυσικού αερίου θα μπορούσαν να υπερδιπλασιαστούν εάν όλοι αυτοί οι κίνδυνοι διαδραματίσουν μια πιο σκληρή προοπτική για το φυσικό αέριο» σύμφωνα με τον Massimo Di Odoardo, στέλεχος της Wood Mackenzie.
Νέος ανοδικός κύκλος στην τιμή του αερίου;
Κανείς πάντως δεν ρισκάρει ξεκάθαρες προβλέψεις. «Όλοι περιμένουν να επανέλθει η κανονική ροή αερίου από τα νορβηγικά κοιτάσματα στο τέλος του μήνα, ενώ οι Ολλανδοί τα γυρίζουν τώρα και διαμηνύουν ότι δεν έχουν ακόμη πάρει οριστικές αποφάσεις για το μέλλον του Γκρόνιγκεν» μας λέει ο Έλληνας τεχνοκράτης.
Αυτό θα γίνει κατά τη διάρκεια συνεδρίασης του υπουργικού συμβουλίου αργότερα αυτόν τον μήνα. Εάν υπάρξει νέα ενεργειακή κρίση ή ο χειμώνας είναι πολύ κρύος, το κοίτασμα δεν θα κλείσει.
Εάν πάλι ο χειμώνας αποδειχθεί φυσιολογικός και η ζήτηση από Ευρώπη και από Κίνα διατηρηθεί στα σημερινά επίπεδα, οι τιμές θα παραμείνουν χαμηλές και τα κακά σενάρια θα διαψευσθούν.
Οι αυξομειώσεις της τιμής αερίου στην αγορά συνδέεται, σύμφωνα με ανάλυση του Montel, «με το ενδεχόμενο μελλοντικών σοκ, καθώς φέτος η Ευρώπη δεν θα βασίζεται καθόλου στον σταθερό εφοδιασμό μέσω των ρωσικών αγωγών».
Πριν τον πόλεμο στην Ουκρανία, η Ευρώπη βασίζονταν παραδοσιακά στη Ρωσία για το 40% των αναγκών της.
Τώρα έχει στραφεί στα φορτία LNG και στις νορβηγικές εισαγωγές.
Πάντως, ο αναλυτής Γουέιν Μπράιαν της LSEG βλέπει στα όσα συμβαίνουν τις τελευταίες ημέρες «κάποια σημάδια συναγερμού, εφόσον επαναληφθούν τους επόμενους μήνες παρόμοια γεγονότα, ενώ σε περίπτωση ενός κρύου χειμώνα, τα αποθέματα φυσικού αερίου μπορεί και να έχουν αδειάσει μέχρι τον Μάρτιο του 2024».
Άλλοι κίνδυνοι αφορούν μια τυχόν απότομη αύξηση της ζήτησης LNG από την Ασία, δεδομένης της ανάκαμψης στην Κίνα.
«Το 72% του παγκόσμιου όγκου LNG διαπραγματεύεται με μακροπρόθεσμα συμβόλαια και το υπόλοιπο επί τόπου, για το οποίο και η Ευρώπη παλεύει με την Ασία», αναφέρει στο Montel ο αναλυτής της LSEG.
Σε αυτό το κλίμα θα διεξαχθεί και το Συμβούλιο των Υπουργών Ενέργειας την επόμενη Τρίτη 19 Ιουνίου, με αντικείμενο την νέα αρχιτεκτονική της αγοράς ηλεκτρισμού, αλλά με το ενδιαφέρον να στρέφεται στην πορεία των τιμών.
