Μια εξαιρετικά ασυνήθιστη και εν πολλοίς συμβολική επίσκεψη πραγματοποιήθηκε στη Λευκορωσία, με τον ειδικό απεσταλμένο του Ντόναλντ Τραμπ, Κιθ Κέλογκ, να συναντάται με τον πρόεδρο Αλεξάντερ Λουκασένκο, σε μια προσπάθεια που φαίνεται να δοκιμάζει εκ νέου τα όρια της αμερικανικής διπλωματίας ενόψει των αμερικανικών εκλογών και της παρατεταμένης πολεμικής σύρραξης στην Ουκρανία.

Η συνάντηση του πρώην συμβούλου εθνικής ασφάλειας του Λευκού Οίκου με τον αυταρχικό ηγέτη της Λευκορωσίας, μεταδόθηκε εκτενώς από το κρατικό πρακτορείο Belta, με χαρακτηριστικές εικόνες αμοιβαίας θερμής υποδοχής και δηλώσεις που δεν αφήνουν αμφιβολίες για τον πολιτικό συμβολισμό της επίσκεψης.

«Ο πιο έμπειρος άνθρωπος στα media»

Ο Λουκασένκο, υποδεχόμενος τον Κέλογκ, δεν δίστασε να εκφραστεί με θαυμασμό:
«Ποιος δεν τον γνωρίζει; Είναι το πιο έμπειρο άτομο στα μέσα ενημέρωσης που κυκλοφορεί αυτές τις μέρες», είπε χαρακτηριστικά, πριν τον αγκαλιάσει μπροστά στις κάμερες του κρατικού δικτύου.

Παρότι η επίσκεψη δεν είχε επίσημη διπλωματική ιδιότητα εκ μέρους της σημερινής κυβέρνησης των ΗΠΑ, οι αναφορές ότι ο Κέλογκ λειτουργεί ως ανεπίσημος δίαυλος επικοινωνίας για λογαριασμό του Τραμπ προσδίδουν ξεχωριστή βαρύτητα στο τετ α τετ με τον Λουκασένκο, ο οποίος παραμένει ένας από τους πιο στενούς συμμάχους της Μόσχας.

Προβληματισμός στη Δύση – στόχος η ειρηνευτική πρωτοβουλία;

Σύμφωνα με πληροφορίες του Reuters, η πρωτοβουλία Κέλογκ έχει ως στόχο τη διερεύνηση ενδεχόμενων ειρηνευτικών συνομιλιών για τον τερματισμό του πολέμου στην Ουκρανία, ή τουλάχιστον την καλλιέργεια ενός «παράπλευρου» διαύλου επικοινωνίας που θα μπορούσε να αξιοποιηθεί μελλοντικά σε περίπτωση επανεκλογής Τραμπ.

Η απουσία σαφούς ατζέντας ενισχύει την ερμηνεία ότι πρόκειται για εξερευνητική αποστολή, χωρίς δεσμευτικό χαρακτήρα, που όμως εκθέτει πολιτικά τη σημερινή ηγεσία των ΗΠΑ. Σημειώνεται πως το State Department δεν είχε προηγουμένως ανακοινώσει ή σχολιάσει την επίσκεψη, και κατά πάσα πιθανότητα δεν έχει εμπλακεί θεσμικά.

Το γεγονός ότι η Λευκορωσία χρησιμοποιείται ως πλατφόρμα “διαμεσολάβησης” – παρά τον κομβικό της ρόλο στη ρωσική επιθετικότητα του 2022 – δημιουργεί ερωτήματα για τη λογική επιλογής συνομιλητών, ενώ υπονομεύει το αφήγημα περί απομόνωσης του καθεστώτος Λουκασένκο.

Το σκηνικό προεκλογικής “διπλωματίας” του Τραμπ

Ο Κιθ Κέλογκ είναι στενός συνεργάτης του Ντόναλντ Τραμπ, ενώ έχει διατελέσει και σύμβουλος του πρώην αντιπροέδρου Μάικ Πενς. Η παρουσία του στο Μινσκ εντάσσεται, σύμφωνα με αμερικανικά ΜΜΕ, στη διαμόρφωση εναλλακτικών σεναρίων εξωτερικής πολιτικής του Τραμπ ενόψει ενδεχόμενης επιστροφής του στον Λευκό Οίκο.

Η απευθείας επαφή με τον Λουκασένκο αποτελεί μια επικίνδυνη κανονικοποίηση ενός αυταρχικού καθεστώτος, με αντάλλαγμα πιθανώς μια “παράκαμψη” του Κιέβου και μια συμφωνία ειρήνης προσαρμοσμένη στα συμφέροντα της Μόσχας – σενάριο που προκαλεί ανατριχίλα σε Κίεβο και Βρυξέλλες.

Ο Λουκασένκο «επιστρέφει» μέσω Τραμπ

Από την πλευρά του, ο πρόεδρος της Λευκορωσίας επιχειρεί έναν γεωπολιτικό επαναπατρισμό στο τραπέζι των συνομιλιών, εμφανιζόμενος ως παίκτης-κλειδί σε μια ενδεχόμενη διπλωματική αποφόρτιση. Παρά το γεγονός ότι το καθεστώς του παραμένει συνώνυμο με τη βία, τη νοθεία και τη φίμωση των αντιφρονούντων, η διεθνής συγκυρία του επιτρέπει να εκμεταλλευτεί τις ρωγμές στο δυτικό στρατόπεδο και τις εκλογικές ανακατατάξεις στις ΗΠΑ.

Η συνάντηση με τον Κέλογκ είναι, με απλά λόγια, η πρώτη σημαντική επαφή Λευκορωσίας–ΗΠΑ σε υψηλό επίπεδο τα τελευταία χρόνια, και ενδέχεται να είναι προπομπός βαθύτερων μετατοπίσεων στη μεταπολεμική διπλωματία της Ανατολικής Ευρώπης.