Μετά από δεκαετίες κρίσης και μέτρων «στα τυφλά», από το 2025 θα αρχίσουν να βλέπουν όφελος και οι συνεπείς φορολογούμενοι. Οι 12 φοροελαφρύνσεις -και άλλες τόσες παροχές- που προβλέπει για το 2025 ο κρατικός προϋπολογισμός που κατέθεσε η κυβέρνηση είναι μόνο η αρχή. Τα επιπλέον έσοδα του κράτους από τη φοροδιαφυγή τα οποία καταγράφονται ανοίγουν τον δρόμο και στις επόμενες μειώσεις φόρων, οι οποίες σχεδιάζονται ήδη στο οικονομικό επιτελείο. Και το οδηγούν σε σκέψεις για μεγαλύτερες ελαφρύνσεις στη μεσαία τάξη, αλλαγές στους συντελεστές φορολόγησης, αλλά και τιμαριθμοποίηση της φορολογικής κλίμακας από το 2026 και μετά.
Προτεραιότητα του υπουργού Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών Κωστή Χατζηδάκη είναι να βρεθούν τρόποι και να γίνουν παρεμβάσεις για την ελάφρυνση και επιβράβευση των πολιτών που σήκωναν και σηκώνουν τα βάρη στα χρόνια των μεγάλων κρίσεων.
Το μέσον για να συμβεί αυτό είναι τα -επιπλέον- έσοδα 1,8 δισ. ευρώ που προέκυψαν από τα μέτρα περιστολής της φοροδιαφυγής το 2024. Στο εξής, κάθε ευρώ που προέρχεται από τη φοροδιαφυγή δημιουργεί μεγαλύτερα δημοσιονομικά περιθώρια για ελαφρύνσεις, ενώ αποκαθιστά την αίσθηση φορολογικής και κοινωνικής δικαιοσύνης.
Το ηλεκτρονικό μπλόκο στη φοροδιαφυγή αποτελεί προϋπόθεση, όμως το πραγματικό όπλο για αύξηση της φορολογικής συμμόρφωσης είναι το όφελος που θα μπορεί να βλέπει ο συνεπής πολίτης, γιατί έτσι εμπεδώνεται η κουλτούρα πληρωμών, ώστε να θέλουν όλο και λιγότεροι να φοροδιαφεύγουν.
Μπόνους και διευκολύνσεις
Στο επίκεντρο των αλλαγών βρίσκεται η μεσαία τάξη, αλλά ειδικά οι συνεπείς φορολογούμενοι. Η αρχή έγινε ήδη με την αύξηση της έκπτωσης φόρου στο 4% για όσους σπεύσουν πρώτοι το 2025 να υποβάλουν τη φορολογική τους δήλωση. Η έκπτωση μάλιστα μειώνεται κλιμακωτά ή χάνεται για φορολογούμενους «της τελευταίας στιγμής».
Στο υπουργείο Οικονομικών φαίνεται να ωριμάζει και η ιδέα να δοθεί από το 2026 ακόμα μεγαλύτερη έκπτωση σε όσους πληρώνουν εφάπαξ στην ώρα τους τούς φόρους εισοδήματος ή και άλλους φόρους ενδεχομένως.
Αντίστοιχα και για τα τέλη κυκλοφορίας, το 2025 καταργούνται οι παρατάσεις στις οποίες υπολόγιζαν οι ασυνεπείς και θα επιβάλλονται πρόστιμα -κλιμακωτά επίσης- σε όσους καθυστερούν.
Ενώ από το 2026, όπως αποκάλυψε ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης, με τα επιπλέον έσοδα από τη φοροδιαφυγή κάθε έτους θα μειώνονται άλλοι φόροι και επιβαρύνσεις στη μεσαία τάξη. Θα σχεδιαστεί νέα φορολογική κλίμακα, που θα ελαφρύνει αισθητά μεσαία εισοδήματα έως 40.000 ευρώ.
Επιπλέον εξετάζεται η κλίμακα με τους νέους συντελεστές φορολόγησης να επικαιροποιείται κάθε χρόνο, με βάση τις αυξήσεις μισθών και εισοδημάτων που αναμένεται να επιταχυνθούν τα επόμενα χρόνια. Ετσι θα έχουν κίνητρο και δεν θα «τιμωρούνται» πλέον όσοι μοχθούν για να αυξήσουν περαιτέρω τα εισοδήματά τους.
«Λευκό μητρώο»
Συνολικά, όμως, το σχέδιο Χατζηδάκη προβλέπει να έχουν προνομιακή αντιμετώπιση από την Εφορία όσοι πληρώνουν κανονικά τους φόρους τους, δεν αφήνουν εκκρεμότητες και έχουν «λευκό μητρώο» φορολογικά (ιστορικό συνέπειας). Για τον σκοπό αυτό θα γίνει χρήση σύγχρονων ψηφιακών εργαλείων που θα επιτρέπουν την αξιολόγηση των φορολογικών δεδομένων κάθε πολίτη, με αντικειμενικό και διάφανο τρόπο. Ενα κεντρικό σύστημα θα καταγράφει το προφίλ λαμβάνοντας υπόψη τόσο την τακτικότητα στις πληρωμές όσο και την απουσία φορολογικών παραβάσεων.
Η πρωτοβουλία έχει διττό στόχο. Από τη μία, αποσκοπεί στη βελτίωση της φορολογικής κουλτούρας προωθώντας την ιδέα ότι η συνέπεια επιβραβεύεται. Από την άλλη, ενισχύει την εμπιστοσύνη των πολιτών προς το κράτος μειώνοντας την αίσθηση άνισης μεταχείρισης.
Πού θα οδηγήσουν
Ως προτάσεις εξετάζονται, για παράδειγμα, ότι αν κάποιοι βρεθούν σε δυσκολία και ζητήσουν πρώτη φορά μια ρύθμιση από την Εφορία θα τους προσφέρεται ένα ειδικό σχήμα διευκόλυνσης με περισσότερες δόσεις, ή θα αποφεύγουν αυτόματες ποινές και πρόστιμα καθυστέρησης διακρίνοντάς τους από όσους «μπαινοβγαίνουν» κατά σύστημα, ανακυκλώνουν συνεχώς ή εγκαταλείπουν τις ρυθμίσεις με τις 24 ή 48 δόσεις. Εναλλακτικά, αν έχουν χρέος στο Δημόσιο και πωλούν ακίνητο, η Εφορία θα τους παρακρατά πολύ λιγότερα. Σε περίπτωση που συμβεί να μην πληρώσουν μια οφειλή και μπλοκαριστούν οι τραπεζικοί τους λογαριασμοί, θα μπορούν αυτοί να αποδεσμεύονται άμεσα. Ενώ, μελλοντικά, ενδέχεται να προβλεφθούν περαιτέρω στοχευμένες εκπτώσεις φόρου, ανάλογα με τη «βαθμολογία» που πήρε στις φορολογικές υποχρεώσεις του τα προηγούμενα χρόνια ο φορολογούμενος.
Αμεσα, πάντως, το λεγόμενο «λευκό μητρώο» της Εφορίας θα αρχίσει να παίρνει σάρκα και οστά μέσα στο 2025, προκειμένου να προστατεύονται οι συνεπείς.
Συγκεκριμένα, με βάση τη δημιουργία ενός «προφίλ φορολογούμενου» από την ΑΑΔΕ, θα αποτυπώνεται το ιστορικό της φορολογικής συμπεριφοράς κάθε πολίτη. Ενώ, όσον αφορά τις επιχειρήσεις, για την ένταξη στο «λευκό μητρώο» θα λαμβάνονται υπόψη:
-Η διαχρονική και συστηματική συμμόρφωση με τις προβλέψεις της φορολογικής, εργατικής και ασφαλιστικής νομοθεσίας.
-Η έλλειψη καταγγελιών για παράβαση της φορολογικής, εργατικής και ασφαλιστικής νομοθεσίας, ιδιαίτερα ως προς τη χρήση αδήλωτης και ανασφάλιστης εργασίας, αλλά και φοροδιαφυγής.
-Ειλικρινείς επιχειρηματικές προσπάθειες για τη διατήρηση ή και αύξηση της συνολικής απασχόλησης κ.λπ.
Με το σύστημα αυτό, νοικοκυριά και πολίτες που είναι συνεπείς στις πληρωμές τους θα μπορούν να απολαμβάνουν συγκεκριμένα προνόμια, όπως:
-Ευνοϊκότερες ρυθμίσεις χρεών: Αν ένας συνεπής φορολογούμενος βρεθεί σε οικονομική δυσκολία και δημιουργήσει οφειλές, θα έχει πρόσβαση σε πιο ευέλικτες ρυθμίσεις αποπληρωμής. Αν ένας φορολογούμενος δημιουργήσει νέα χρέη λόγω οικονομικών δυσκολιών, ενώ διαθέτει «λευκό μητρώο», θα του παρέχεται η δυνατότητα αποπληρωμής σε περισσότερες δόσεις από τις τρέχουσες 24 που προβλέπει η πάγια ρύθμιση.
Για όσους βρίσκονται ήδη σε ρύθμιση και πληρώνουν κανονικά, το «λευκό μητρώο» μπορεί να οδηγήσει σε ακόμα καλύτερους όρους διακανονισμού, με πιθανή αύξηση των διαθέσιμων δόσεων ή μείωση του κόστους αποπληρωμής.
-Αποδέσμευση τραπεζικών λογαριασμών: Στις αρχές του 2025 θα ενεργοποιηθεί η ρύθμιση η οποία μένει στα χαρτιά από το 2019 και προβλέπει σταδιακή αύξηση στο ακατάσχετο όριο των 1.250 ευρώ για συνεπείς οφειλέτες. Το ποσό του τραπεζικού λογαριασμού στο οποίο η Εφορία δεν θα μπορεί να βάζει χέρι θα αυξάνεται εφόσον ο οφειλέτης έχει ρυθμίσει τα χρέη του και έχει καταβάλει δύο δόσεις, έχει δηλώσει τον λογαριασμό για τον οποίο ζητά εξαίρεση από τις κατασχέσεις και πληρώνει εμπρόθεσμα τις δόσεις.
-Μειωμένη παρακράτηση για οφειλές: Οσοι πολίτες διατηρούν συνεπές προφίλ θα επωφελούνται από χαμηλότερα ποσοστά παρακράτησης φόρου έναντι οφειλής. Για την είσπραξη χρημάτων από το Δημόσιο όπου παρακρατείται έως και 70% όταν υπάρχουν οφειλές, όσο περισσότερο συνεπής είναι στην τήρηση της ρύθμισης ο φορολογούμενος, τόσο μικρότερο θα βαίνει και το ποσοστό παρακράτησης που επιβάλλεται στο ποσό που θέλει να εισπράξει από το Δημόσιο.
Επιπλέον, για περιπτώσεις κατά τις οποίες τα αποδεικτικά ενημερότητας ζητούνται για να γίνει πώληση ακινήτων, το Δημόσιο σήμερα απαιτεί να παρακρατά το 50%-70% του τιμήματος πώλησης. Αυτά όμως θα μειώνονται, εφόσον τηρούν τις ρυθμίσεις τους, αλλά και όλες τις άλλες τρέχουσες υποχρεώσεις τους, όπως η εμπρόθεσμη υποβολή δηλώσεων, εμπρόθεσμες πληρωμές φόρων κ.λπ.
-Εξπρές επιστροφές χρημάτων από το Δημόσιο: Επιστροφές φόρων ή άλλες οφειλές του κράτους προς τον πολίτη θα γίνονται ταχύτερα στους συνεπείς. Με αυτοματοποιημένες διαδικασίες χωρίς ανθρώπινη παρέμβαση θα παίρνουν γρήγορα τα χρήματα που δικαιούνται οι συνεπείς. Στη «χρυσή λίστα» θα μπαίνουν όσοι δεν έχουν υποπέσει σε φορολογικές και τελωνειακές παραβάσεις, οι οποίες έχουν καταχωρηθεί στα μηχανογραφικά συστήματα TAXIS και ICIS. Αντίστοιχα, δεν θα λογίζονται ως ύποπτοι για συμμετοχή σε απάτη που αφορά ενδοκοινοτικές συναλλαγές, βάσει κριτηρίων ανάλυσης κινδύνου που χρησιμοποιεί η ΑΑΔΕ.
Φόροι πέφτουν, έσοδα και παροχές αυξάνονται
Στον νέο κρατικό προϋπολογισμό προβλέπονται έως το τέλος του 2025 12 αυξήσεις αποδοχών, αλλά και 12 μειώσεις φόρων. Αυξήσεις εισοδημάτων θα δουν οι συνταξιούχοι (2,4%), όλοι οι δημόσιοι υπάλληλοι (βάσει του νέου κατώτατου μισθού), οι ένστολοι (20% αύξηση στα νυχτερινά), οι γιατροί που υπηρετούν σε προβληματικές περιοχές, οι φοιτητές δικαιούχοι στεγαστικού επιδόματος, οι σπουδαστές στρατιωτικών σχολών, ενώ τον Δεκέμβριο φέτος θα δοθούν 100-200 ευρώ σε συνταξιούχους με προσωπική διαφορά και δικαιούχους ΟΠΕΚΑ, ή και πάνω από 450 ευρώ σε πολύτεκνους.
Στις νέες φοροελαφρύνσεις περιλαμβάνονται: μείωση ασφαλιστικών εισφορών από 1/1/2025, κατάργηση του τέλους επιτηδεύματος για ελεύθερους επαγγελματίες, μονιμοποίηση της επιστροφής φόρου στο αγροτικό πετρέλαιο, απαλλαγή φόρου εισοδήματος για κενά ακίνητα που θα νοικιαστούν, κατάργηση τέλους σταθερής τηλεφωνίας για συνδέσεις με οπτική ίνα, απαλλαγή από φόρο ασφαλίστρου (15%) συμβολαίων υγείας για παιδιά, μείωση ΕΝΦΙΑ κατά 20% για κατοικίες που ασφαλίζονται για φυσικές καταστροφές, αυτοτελή φορολόγηση 22% των εφημεριών ιατρών ΕΣΥ, κίνητρα συγχωνεύσεων και εξαγορών, μείωση φόρων χαρτοσήμου κ.ά.
Αυτές αποτελούν μόνιμες μειώσεις φόρων, ενώ για το 2026 σχεδιάζονται και άλλες, καθώς πλέον τα οικονομικά δεδομένα το επιτρέπουν. Στο οικονομικό επιτελείο θυμίζουν ότι «σε εποχές μνημονίων νέοι φόροι έμπαιναν συνεχώς, αλλά τα δημόσια έσοδα έπεφταν ή αυξάνονταν ελάχιστα λόγω ύφεσης και φοροδιαφυγής. Πλέον συμβαίνει το αντίστροφο! Φόροι μειώνονται, αλλά τα δημόσια έσοδα αυξάνονται λόγω ανάπτυξης και περιστολής της φοροδιαφυγής».
Μόνο φέτος στα κρατικά ταμεία μπήκαν έσοδα 3,7 δισ. ευρώ περισσότερα απ’ όσα είχαν προϋπολογιστεί. Τα μισά προέκυψαν από την αύξηση μισθών και συντάξεων, της οικονομικής δραστηριότητας και, εν μέρει, της ακρίβειας.
Τα έσοδα από ΦΠΑ
Ωστόσο, περίπου 1,8 δισ. ευρώ δεν δικαιολογούνται ούτε με βάση την ανάπτυξη, ούτε από τον πληθωρισμό στις τιμές. Αποτελούν καθαρά έσοδα από τα μέτρα μείωσης της φοροδιαφυγής -και τα οποία έχανε όλα τα προηγούμενα χρόνια το Δημόσιο- επειδή προήλθαν:
– Από τα κέρδη των εταιρειών: Από φόρους εισοδήματος νομικών προσώπων το υπουργείο Οικονομικών φέτος ανέμενε 6,7 δισ. ευρώ, αλλά αυτά θα φτάσουν στα 7,85 δισ. ευρώ. Τα 1,15 δισ. δεν τα είχε προϋπολογίσει. Τα 300 εκατ. προέκυψαν από την έκτακτη εισφορά που επιβλήθηκε στα διυλιστήρια. Τα επιπλέον 800 εκατ. όμως που δεν είχαν προβλεφθεί για φέτος προέκυψαν από επιπλέον κέρδη τα οποία καταγράφηκαν αυτόματα στην εφαρμογή myDATA, με την οποία πλέον η Εφορία παρακολουθεί ηλεκτρονικά τα βιβλία εσόδων-εξόδων των εταιρειών.
– Από την επιπλέον είσπραξη του ΦΠΑ: Συνολικά τα έσοδα από ΦΠΑ αυξήθηκαν φέτος κατά 2 δισ. ευρώ σε σχέση με πέρυσι. Το 1 δισ. είχε προϋπολογιστεί εξαρχής, με βάση τις αρχικές προβλέψεις για την ανάπτυξη και τις αυξήσεις των τιμών, που τελικά έπεσαν μέσα (αύξηση ΑΕΠ 2,2% έναντι πρόβλεψης 2,4% και πληθωρισμός 2,7% έναντι πρόβλεψης 2,6%). Συνεπώς, το επιπλέον 1 δισ. προέκυψε επειδή επιβλήθηκαν τα POS και αποκαλύφθηκαν συναλλαγές που δεν δηλώνονταν, γιατί γίνονταν με μετρητά και μαύρα.
Στα παραπάνω δεν περιλαμβάνονται και φόροι εισοδήματος 600 εκατ. ευρώ, τα οποία απέφερε φέτος επιπλέον η επιβολή τεκμαρτού εισοδήματος σε επαγγελματίες και αυτοαπασχολούμενους, καθώς και αυτά είχαν προϋπολογιστεί ήδη από πέρυσι τον Οκτώβριο.
Το μέτρο απέδωσε τα αναμενόμενα παρά τις αντιδράσεις. Στους ελεύθερους επαγγελματίες μάλιστα που γνωρίζουν τα του κλάδου τους, παρότι θίγονται, το 44% δηλώνει πως τάσσεται υπέρ του μέτρου, σύμφωνα με σφυγμομέτρηση της εταιρείας Pulse. Ενώ το ποσοστό όσων βλέπουν θετικά τα μέτρα για τη φοροδιαφυγή φτάνει έως και 67% στους συνταξιούχους, καθώς αυτοί ήταν και τα μεγάλα θύματα της οικονομικής κρίσης, αλλά και της φοροδιαφυγής.
ΠΗΓΗ: ΠΡΩΤΟ ΘΕΜΑ
