Η Ρωσική Ορθόδοξη Εκκλησία αποτελεί εδώ και καιρό ένα «όργανο» του Κρεμλίνου για να ανακατεύεται στην Ευρώπη. Η επιρροή της στα Βαλκάνια φτάνει τον τελευταίο καιρό στο πικ της, πιθανώς με καταστροφικές συνέπειες για την ευρωπαϊκή ασφάλεια.
Πολλοί αναλυτές υποστηρίζουν ότι ο Ρώσος Πρόεδρος Βλαντιμίρ Πούτιν στοχεύει στο Μαυροβούνιο μέσω της Ρωσικής Ορθόδοξη Εκκλησία και ότι το ΝΑΤΟ πρέπει να παρακολουθεί προσεκτικά την αποσταθεροποίηση που υποστηρίζεται από το Κρεμλίνο στην καρδιά του δεύτερου νεότερου κράτους μέλους του.
Ένα «υποτακτικό» στην Ρωσία Μαυροβούνιο θα μπορούσε να δημιουργήσει σοβαρές αναταραχές στα Βαλκάνια και να εκθέσει τη νότια πλευρά του ΝΑΤΟ.
Οι ορθόδοξες εκκλησίες που ευθυγραμμίζονται με το Κρεμλίνο αποτελούν από καιρό σοβαρές απειλές για την ασφάλεια των χωρών υποδοχής τους.
Η Ρωσία έχει ήδη τελειοποιήσει την τακτική της στο να χρησιμοποιεί την εκκλησία, όπως κάνει και τώρα κατά τη διάρκεια του υβριδικού της πολέμου στην Ουκρανία.
Το Πατριαρχείο Μόσχας της Ουκρανικής Ορθόδοξης Εκκλησίας ή αλλιώς το UOC-MP – το υποκείμενο τμήμα της Ρωσικής Ορθόδοξης Εκκλησίας στην Ουκρανία – υποστήριξε την προσάρτηση της Κριμαίας από τη Ρωσία και την εισβολή στην Ανατολική Ουκρανία το 2014.
Το Κρεμλίνο πιθανότατα αξιοποιεί επίσης το UOC-MP για να αναπτύξει περαιτέρω την ρωσική εισβολή στην Ουκρανία.
Για παράδειγμα, το UOC-MP πριμοδοτεί και σιγοντάρει με όλους τους τρόπους εκείνες τις παραστρατιωτικές οργανώσεις στην Ουκρανία που ιστορικά λειτουργούσαν ως στοιχεία αστάθειας μέσω του «ακανόνιστου πολέμου» στη χώρα.
Η Ρωσική Ορθόδοξη Εκκλησία υποστήριξε επίσης τις προσπάθειες παρέμβασης της Ρωσίας στις εκλογές στις τοπικές εκλογές της Ουκρανίας τον Οκτώβριο του 2020, με τους κληρικούς του UOC-MP να εκστρατεύουν ανοιχτά υπέρ της φιλορωσικής αντιπολίτευσης.
Μάλιστα, ένας ιερέας του UOC-MP, ο οποίος υποστήριξε ανοιχτά τον αυτονομισμό στην Ουκρανία, έθεσε υποψηφιότητα ως μέλος του φιλορωσικού αντιπολιτευόμενου κόμματος της Ουκρανίας.
Η Μόσχα κατανοεί ότι η θρησκεία στα Βαλκάνια ήταν πάντα ένα όργανο για την κινητοποίηση των συγκρούσεων και της χειραγώγησης του κόσμου.
Στις αρχές της δεκαετίας του 1990 ο εμφύλιος πόλεμος εξερράγη καθώς αυξήθηκαν οι εντάσεις μεταξύ διαφορετικών θρησκευτικών και εθνοτικών ομάδων.
Στο Μαυροβούνιο, το Κρεμλίνο χρησιμοποιεί ομοίως την Ορθόδοξη Εκκλησία ως παράγοντα αποσταθεροποίησης.
Αυτή η τακτική επιτρέπει στο Κρεμλίνο να επιδιώκει διάφορους στόχους, ενώ συγκαλύπτει την πολιτική ευθύνη της Μόσχας χρησιμοποιώντας την εκκλησία ως πληρεξούσιο αλλά και ως «βιτρίνα».
Για τη Ρωσία, τα βαλκανικά κράτη όπως το Μαυροβούνιο αντιπροσωπεύουν το μαλθακό, ευάλωτο μέρος του ΝΑΤΟ καθώς ο Πούτιν προσπαθεί να αποκτήσει επιρροή στην Αδριατική Θάλασσα. Κατά συνέπεια, η Ρωσία επιδιώκει να εκμεταλλευτεί την πρόσφατη ένταξη του Μαυροβουνίου στο ΝΑΤΟ ως το πλέον ευάλωτο μέλος της συμμαχίας, και με τον τρόπο αυτό να υπονομεύσει την προσπάθεια του κράτους να ενταχθεί στην Ευρωπαϊκή Ένωση.
Για το σκοπό αυτό, η Ρωσία πρόσφατα μέσω της Ρωσικής Ορθόδοξης Εκκλησίας επιχείρησε να χειραγωγήσει την «αναποφάσιστη» Σερβική Ορθόδοξη Εκκλησία για να σπείρει εθνικιστική διχόνοια στον σερβικό πληθυσμό του Μαυροβουνίου και να προωθήσει φιλορωσικές πολιτικές.
Ακολουθώντας το παράδειγμα του Κρεμλίνου, η Σερβική Ορθόδοξη Εκκλησία αξιοποιεί επίσης την επιρροή της στο Μαυροβούνιο μέσω της ενεργού συμμετοχής στις πολιτικές διαδικασίες.
Επηρέασε σε μεγάλο βαθμό την επιλογή του σημερινού φιλορώσου πρωθυπουργού του Μαυροβουνίου, Zdravko Krivokapic, και οργάνωσε μαζικές διαδηλώσεις σε όλες τις μεγάλες πόλεις του Μαυροβουνίου στις αρχές του 2020.
Όπως ήταν αναμενόμενο, ο Σέρβος υπουργός Εσωτερικών, Aleksandar Vulin, ο οποίος υποστηρίζει τη Ρωσία για χρόνια, υιοθέτησε πρόσφατα ένα ακόμη τέχνασμα από τη μεθοδολογία του Πούτιν. Ζήτησε τη δημιουργία του «Σερβικού Κόσμου» – ενός Βαλκανικού παράλληλου με τον «Ρωσικό Κόσμο» του Πούτιν όπου όλοι οι Σέρβοι θα ζούσαν και θα ήταν ενωμένοι κάτω από ένα κοινό πολιτιστικό πλαίσιο.
Στο Μαυροβούνιο και την Ουκρανία, ο Πούτιν χρησιμοποιεί το ίδιο πρότυπο.
Τόσο οι δραστηριότητες της Σερβικής Ορθόδοξης Εκκλησίας όσο και του Πατριαρχείου Μόσχας της Ουκρανικής Ορθόδοξης Εκκλησίας στοχεύουν στο να υπονομεύσουν τις φιλοΝΑΤΟϊκές και φιλοδυτικές πρωτοβουλίες και να ενισχύσουν την επιρροή του Κρεμλίνου σε βάρος της κυριαρχίας του Μαυροβουνίου και της Ουκρανίας.
Και οι δύο εκκλησίες απορρίπτουν την ύπαρξη διακριτών εθνικών ταυτοτήτων του Μαυροβουνίου και της Ουκρανίας υποστηρίζοντας ότι οι Μαυροβούνιοι είναι Σέρβοι και ότι οι Ουκρανοί και οι Ρώσοι, δηλαδή είναι ένας λαός. Και οι δύο εκκλησίες παράλληλα αρνούνται τη νομιμότητα των γηγενών Ορθόδοξων Εκκλησιών.
Η επιρροή του Κρεμλίνου μέσω της Ορθόδοξης Εκκλησίας υπερβαίνει την ήπια επιρροή και μπορεί να υποστηρίξει ακόμη και τις πιο καταστροφικές ενέργειες, όπως αποδεικνύεται από τον ρόλο του UOC-MP στην υποστήριξη του πολέμου της Ρωσίας στην Ουκρανία.
Εάν το Μαυροβούνιο ακολουθήσει τον δρόμο της Ουκρανίας, οι συνέπειες θα είναι εξίσου καταστροφικές, ενώ αυτό μπορεί να προμηνύει περαιτέρω αποσύνθεση στην εθνοτική αναταραχή που συγκλόνισε τα Βαλκάνια τη δεκαετία του 1990.
Το ΝΑΤΟ πρέπει να αυξήσει τις δραστηριότητές του στην αντικατασκοπεία στο Μαυροβούνιο για να αντιμετωπίσει την επιρροή του Κρεμλίνου, ειδικά δεδομένου ότι η κυβέρνηση του Μαυροβουνίου έχει ήδη δώσει πρόσβαση στην Ρωσίας σε ευαίσθητες πληροφορίες του ΝΑΤΟ.
Το ΝΑΤΟ θα πρέπει επίσης να στείλει την ομάδα του αντιυβριδικού πολέμου πίσω στο Μαυροβούνιο, όπως έκανε το 2020.
Οι δυτικές δυνάμεις πρέπει να καταστήσουν σαφές στη Μόσχα ότι δεν θα ανεχθούν κακοήθεις κρατικές εκστρατείες επιρροής στα Βαλκάνια που καλύπτονται από θρησκευτικούς πληρεξούσιους.
Πρέπει να καταλάβει το Κρεμλίνο ότι η υποκίνηση εθνοτικών διχασμών έχει σαφείς και άμεσες συνέπειες.
