Περίπου 440 είναι τα είδη των καρχαριοειδών σε όλο τον πλανήτη με μέγεθος που κυμαίνεται από 20 εκατοστά και φτάνει τα 15 μέτρα στην περίπτωση του φαλαινοκαρχαρία. Μπορούν να βρεθούν σε τροπικούς κοραλλιογενείς υφάλους, στα βάθη της θάλασσας, ακόμη και κάτω από τους πάγους της Αρκτικής, αλλά πλέον κάνουν την εμφάνισή τους ακόμα και σε απρόσμενα μέρη αναστατώνοντας λουόμενους και προκαλώντας ανησυχία σε επιστήμονες καθώς η αύξηση της θερμοκρασίας των ωκεανών, ως συνέπεια της κλιματικής αλλαγής, επιδρά αρνητικά στην ποιότητα των ενδιαιτημάτων για τους μεταναστευτικούς καρχαρίες.
Δεν είναι μόνο οι οικότοποι των καρχαριών που επηρεάζονται από τις περιβαλλοντικές συνθήκες, αλλά κι οι ίδιοι οι καρχαρίες έχουν υποστεί αλλαγές για να αντιμετωπίσουν την υπερθέρμανση του πλανήτη.
Σύμφωνα με μελέτη που δημοσιεύθηκε στο Current Biology οι καρχαρίες διαμόρφωσαν τη μορφολογία τους για να προσαρμοστούν στην απότομη αύξηση της θερμοκρασίας των ωκεανών.
Αναλυτικότερα, πριν περίπου 100 εκατομμύρια χρόνια οι καρχαρίες ανέπτυξαν τα λεπτά θωρακικά πτερύγιά τους σε μία εξελικτική προσπάθεια να επιβιώσουν στην αλλαγή.
Οι καρχαρίες εμφανίστηκαν πριν από περίπου 200 εκατομμύρια χρόνια και για μεγάλο χρονικό διάστημα είχαν όλοι παρόμοιο σχήμα, ζούσαν στον βυθό της θάλασσας και είχαν κοντά, στιβαρά πτερύγια. Ωστόσο, πριν από 93 εκατομμύρια χρόνια, μια σειρά ηφαιστειακών εκρήξεων οδήγησε σε ταχεία άνοδο των επιπέδων διοξειδίου του άνθρακα στην ατμόσφαιρα, δημιουργώντας κάτι αντίστοιχο του φαινομένου του θερμοκηπίου που αύξησε τις παγκόσμιες θερμοκρασίες, συμπεριλαμβανομένων εκείνων των ωκεανών και μείωσε το διαθέσιμο οξυγόνο στον πυθμένα της θάλασσας.
Επομένως, οι καρχαρίες έπρεπε να βρουν έναν νέο τρόπο να αναπνέουν και να ζουν σε νερά σε ανεκτή θερμοκρασία. Πολλά είδη, επομένως υπέστησαν ταχεία εξέλιξη του σχήματος του σώματός τους και ιδιαίτερα των θωρακικών πτερυγίων τους, τα οποία είναι θεμελιώδη για την κολύμβηση.
«Η εμφάνιση και η επακόλουθη εξέλιξη των θωρακικών πτερυγίων αποτελεί σημείο-κλειδί στην εξέλιξη των σπονδυλωτών, καθώς τα θωρακικά πτερύγια αποτελούν κυρίαρχες επιφάνειες ελέγχου της κίνησης στα ψάρια», αναφέρει η μελέτη και προσθέτει ότι στους σημερινούς καρχαρίες οι διαστάσεις των θωρακικών πτερυγίων είναι σύμφωνες με την προσαρμοστική εξέλιξη σε μια εποχή κατά την οποία οι θερμοκρασίες στην επιφάνεια της θάλασσας ήταν στις υψηλότερες.
Όπως τονίζουν οι ειδικοί η επέκταση στα ενδιαιτήματα του ανοιχτού ωκεανού πιθανώς ανάγκασε τους καρχαρίες να κολυμπούν γρήγορα και για εκτεταμένες περιόδους, επομένως ήταν απαραίτητη η ανάπτυξη θωρακικών πτερυγίων με μεγαλύτερη διάσταση για αποτελεσματικότερη μετακίνηση.
Οι επιδόσεις κολύμβησης, μάλιστα, είναι πιθανό να ενισχύθηκαν στους πελαγικούς καρχαρίες κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου λόγω των αυξημένων θερμοκρασιών στη θάλασσα, υπογραμμίζοντας ότι η εξέλιξη των καρχαριών έχει επηρεαστεί σε μεγάλο βαθμό από την κλιματική αλλαγή.
Τα πτερύγια, λοιπόν, έγιναν μακρύτερα, το σώμα των καρχαριών έγινε πιο λεπτό και βελτιώθηκε η ικανότητά τους να κολυμπούν, καταναλώνοντας λιγότερη ενέργεια χάρη στο νέο τους σχήμα.
Το αποτέλεσμα είναι οι καρχαρίες που γνωρίζουμε σήμερα, με μακριά και λεπτά πτερύγια.
Εντούτοις, η αλλαγή δεν εφαρμόστηκε από όλους με κάποιους από τους σημερινούς καρχαρίες να εξακολουθούν να υπάρχουν έχοντας βρει άλλους τρόπους επιβίωσης σε ένα όχι ιδιαίτερα φιλόξενο περιβάλλον.
Παρότι δεν είναι γνωστό αν θα υποστούν άλλες αλλαγές ως απάντηση στους θερμότερους ωκεανούς, οι επιστήμονες υποστηρίζουν ότι η ταχύτητα ανόδου της θερμοκρασίας δε συγκρίνεται με αυτή πριν από 93 εκατ. χρόνια.
Αυτό που παρατηρείται, ωστόσο, είναι ότι η κλιματική αλλαγή ήδη επιδρά αρνητικά στα θαλάσσια οικοσυστήματα με αρπακτικά είδη, όπως οι καρχαρίες, να μετατοπίζουν τη γεωγραφική τους κατανομή σύμφωνα με τη διαθεσιμότητα της λείας και των ενδιαιτημάτων. Παράλληλα, όσο η θερμοκρασία αυξάνεται τόσο αλλάζει και ο μεταβολισμός των ζώων αυτών, καθώς χρειάζεται να κολυμπήσουν ταχύτερα για να παρέχουν επαρκές οξυγόνο στο σώμα τους και πρέπει να φάνε περισσότερο για ενέργεια.
Την ίδια στιγμή, αναγκάζονται να μεταναστεύσουν σε περιοχές που δεν είχαν εντοπιστεί ποτέ στο παρελθόν. Καθώς οι καρχαρίες είναι κορυφαίοι θηρευτές, αυτές οι αλλαγές στις μετακινήσεις τους μπορούν να έχουν τεράστιες επιπτώσεις στα ωκεάνια οικοσυστήματα.
