Δύο νεαρές γυναίκες από την Αφρική, 24 και 27 ετών, κατέληξαν στην Ελλάδα έπειτα από ένα τραγικό ταξίδι εκμετάλλευσης, απομόνωσης και κακοποίησης. Προερχόμενες από το Καμερούν και τη Σιέρα Λεόνε, χωρίς κοινωνικά ή οικογενειακά στηρίγματα, αποτέλεσαν εύκολη λεία για κυκλώματα εμπορίας ανθρώπων που λειτουργούν μεθοδικά, εκμεταλλευόμενα την ανάγκη για επιβίωση.
Από την υπόσχεση στην κακοποίηση
Η επαφή τους με ένα φαινομενικά φιλικό δίκτυο που προσέφερε εργασία, στέγη και εκπαίδευση μετατράπηκε γρήγορα σε παγίδα. Τα δίκτυα εμπορίας τις παρέλαβαν, μετέφεραν μέσω πλαστών εγγράφων και ενδιάμεσων χωρών και τις μετέτρεψαν σε εργαλεία σεξουαλικής ή εργασιακής εκμετάλλευσης. Αποκομμένες από τον έξω κόσμο, χωρίς έγγραφα, χωρίς επαφή με συγγενείς ή Αρχές, βίωσαν την απόλυτη στέρηση ελευθερίας.
Όπως καταγγέλλουν, οι διακινητές τις φωτογράφιζαν, δήθεν για νόμιμη εργασία, αλλά οι εικόνες τους κατέληγαν σε λίστες «προσφοράς» προς πελάτες. Ζούσαν σε απομονωμένα κτήρια, υποβάλλονταν σε σωματική και ψυχολογική κακοποίηση, δέχονταν εξαναγκαστική χορήγηση ουσιών, και εργάζονταν υπό εξαναγκασμό, με τα όποια έσοδα να καταλήγουν στους εκμεταλλευτές.
Ο μηχανισμός σωτηρίας στην Ελλάδα
Οι δύο γυναίκες κατάφεραν να διαφύγουν – η μία με τη βοήθεια τρίτων, η άλλη σε στιγμή αδυναμίας του κυκλώματος. Μόλις βρέθηκαν στην Ελλάδα και εντάχθηκαν στο πλαίσιο φιλοξενίας ασυνόδευτων ανηλίκων (Κ.Φ.Α.Α.), διαγνώστηκαν με μετατραυματικό σύνδρομο (PTSD).
Από εκεί ξεκίνησε η υποστήριξή τους μέσω ενός συνεκτικού πλέγματος κοινωνικών υπηρεσιών. Προσφέρθηκαν:
-
Ιατρική και ψυχολογική βοήθεια
-
Νομική συμβουλευτική
-
Στέγαση
-
Εκπαίδευση και επαγγελματική κατάρτιση
Το έργο αυτό επιτελείται μέσω της Κοινής Δράσης του Διεθνούς Οργανισμού Μετανάστευσης (ΔΟΜ), σε συνεργασία με τη Γενική Γραμματεία Ευάλωτων Προσώπων και Θεσμικής Προστασίας, το ΕΚΚΑ και την Solidarity Now, με πλήρη ένταξη στο Εθνικό Μηχανισμό Αναφοράς (ΕΜΑ).
Η δύναμη της επανένταξης
Η γυναίκα από τη Δυτική Αφρική, μετά από χρόνια εσωστρέφειας και ματαίωσης, βρήκε σταδιακά τη δύναμη να εκφράσει τις επιθυμίες της: να στείλει το παιδί της σχολείο, να ζήσει φυσιολογικά με τον σύντροφό της, να εργαστεί και να δημιουργήσει. Το τραύμα παραμένει, αλλά η επιθυμία για ζωή είναι δυνατότερη.
Σήμερα, ζει στη Θεσσαλονίκη με την οικογένειά της, εργάζεται, μετακινείται μόνη της με ΜΜΜ, χρησιμοποιεί το ΕΣΥ και συμμετέχει σε κοινότητες γυναικών. Λαμβάνει επιδότηση ενοικίου από τον ΔΟΜ και έχει ενταχθεί πλήρως στην κοινωνική ζωή.
Η ελληνική εμπειρία αναγνωρίζεται
Μέχρι σήμερα, 50 θύματα εμπορίας ανθρώπων έχουν λάβει αντίστοιχη υποστήριξη μέσω της Ειδικής Δράσης του ΔΟΜ, με:
-
Επαγγελματική κατάρτιση στον τουρισμό
-
Μαθήματα ελληνικής γλώσσας και υπολογιστών
-
Συνεδρίες εργασιακής συμβουλευτικής
-
Σεμινάρια επαγγελματικών δεξιοτήτων
-
Οικονομική ενίσχυση για αυτόνομη διαβίωση
Πρόκειται κυρίως για γυναίκες από την υποσαχάρια Αφρική, αλλά και από τη Νότια Ασία και τα Βαλκάνια, με κύρια μορφή εκμετάλλευσης τη σεξουαλική, ενώ ακολουθεί η εργασιακή.
Η επικεφαλής του ΔΟΜ στην Ελλάδα, Σάνια Τσέλεμπιτς Λούκοβατς, τόνισε ότι πρόκειται για ένα αόρατο έγκλημα και ότι η συγκεκριμένη πρωτοβουλία ενισχύει την ελληνική προσπάθεια τα τελευταία χρόνια, τόσο στην αναγνώριση όσο και στην προστασία των θυμάτων.
Κατάρτιση και πρόληψη
Η Δράση περιλαμβάνει και εκπαίδευση των επαγγελματιών πρώτης γραμμής, με στόχο τη σωστή αναγνώριση και διαχείριση θυμάτων. Από την έναρξή της:
-
515 επαγγελματίες (ψυχολόγοι, κοινωνικοί λειτουργοί, νομικοί, διερμηνείς) έχουν συμμετάσχει σε διήμερα εκπαιδευτικά σεμινάρια
-
Έχουν εκδοθεί πρακτικοί οδηγοί για τη σωστή παραπομπή και το εθνικό νομικό πλαίσιο
-
Έχουν γίνει παρεμβάσεις σε δομές φιλοξενίας για τη βελτίωση συνθηκών διαβίωσης
Η Δράση χρηματοδοτείται από το Ταμείο Ασύλου, Μετανάστευσης και Ένταξης 2021–2027 της Ευρωπαϊκής Ένωσης και υλοποιείται με τη στήριξη της Ελληνικής Δημοκρατίας.
