Μετά τη σύνοδο Κορυφής των 27 ηγετών της Ε.Ε., όπου οι ηγέτες συμφώνησαν με πολλούς αστερίσκους σε πρόσθετα μέτρα, τώρα οι υπουργοί Ενέργειας πρέπει να εξειδικεύσουν την εφαρμογή τους, κάτι που δεν είναι καθόλου εύκολο.
Η άτυπη Σύνοδος της Τρίτης 25ης Οκτωβρίου των Υπουργών Ενέργειας είναι κάτι παραπάνω από κρίσιμη.
Όπως προκύπτει από την εισήγηση της Κομισιόν, η «δυσκολία» της επόμενης περιόδου και συγκεκριμένα της χειμερινής σεζόν 2023-2024 είναι δεδομένη ως προς την ενεργειακή ασφάλεια της Ε.Ε.
Στις εισηγήσεις περιλαμβάνονται 5 βασικά πακέτα μέτρων που περιλαμβάνονται στο σχέδιο Κανονισμού της Ε.Ε. είναι:
Α) Το περιβόητο πλαφόν
Η πρόταση της Κομισιόν περιέχει μια δέσμη μέτρων για τις τιμές του φυσικού αερίου, προκειμένου να αντιμετωπιστούν τα υπερβολικά επίπεδα τιμών και να διασφαλιστούν δίκαιες τιμές φυσικού αερίου και ηλεκτρικής ενέργειας και σε κατάσταση κρίσης.
Προτείνει επίσης ένα συμπληρωματικό σημείο αναφοράς για τις παραδόσεις υγροποιημένου φυσικού αερίου (ΥΦΑ), ώστε να εξασφαλιστεί ένα αντιπροσωπευτικό σημείο αναφοράς για τις εισαγωγές ΥΦΑ που δεν επηρεάζονται από τη χειραγώγηση της Ρωσίας. Ο δείκτης αναφοράς LNG θα ετοιμαστεί από τον ACER και θα πρέπει να είναι έτοιμος από την 1η Μαρτίου 2023.
Για την αντιμετώπιση της υπερβολικής μεταβλητότητας στις αγορές, ο Κανονισμός περιλαμβάνει μηχανισμούς για την εξομάλυνση της μεταβλητότητας στις αγορές συμβολαίων μελλοντικής εκπλήρωσης μέσω ενός ενδοημερήσιου μηχανισμού διαχείρισης της μεταβλητότητας των τιμών που περιορίζει τις ακραίες αλλαγές σε σύντομο χρονικό διάστημα.
Οι μηχανισμοί αυτοί θα λειτουργούν στα χρηματιστήρια ενέργειας (παράγωγα) και θα πρέπει να έχουν δημιουργηθεί έως τις 31 Ιανουαρίου 2023.
Επίσης με τις διατάξεις του Κανονισμού δίνεται η δυνατότητα στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή να αποφασίζει την επιβολή στο TTF ανώτατη τιμή διαπραγμάτευσης, σε ακραίες συνθήκες και υπό προϋποθέσεις. Σε τέτοιο ενδεχόμενο θα δημιουργείται ένας διάδρομος τιμών με άλλους δείκτες αγοράς φυσικού αερίου.
Β) Η ασφάλεια του εφοδιασμού
Για την ενίσχυση της ετοιμότητας σε πιθανές καταστάσεις έκτακτης ανάγκης τον χειμώνα, η πρόταση εισάγει νέες διατάξεις σχετικά με την ασφάλεια του εφοδιασμού.
«Τα κράτη μέλη θα πρέπει να λάβουν ενεργά όλα τα δυνατά μέτρα σύμφωνα με τον κανονισμό για τη ζήτηση φυσικού αερίου», λέει η Κομισιόν στο σκεπτικό των διατάξεων του Κανονισμού και υπενθυμίζει: «Τα μέτρα αυτά περιλαμβάνουν εκστρατείες ευαισθητοποίησης του κοινού, μέτρα ασφάλειας στα κτίρια που διαχειρίζονται οι δημόσιες αρχές και στους εμπορικούς και υπαίθριους χώρους».
Γ) Η ενιαία προμήθεια αερίου
Η πρόταση για από κοινού προμήθεια αερίου θεσπίζει μια διαδικασία που αποτελείται από δύο στάδια: πρώτον, συγκέντρωση της ζήτησης φυσικού αερίου και δεύτερον, πιθανή από κοινού προμήθεια στο πλαίσιο της ενεργειακής πλατφόρμας.
Στο πρώτο στάδιο, οι εταιρείες προμήθειας φυσικού αερίου θα αθροίσουν τη ζήτηση τους χρησιμοποιώντας έναν πάροχο υπηρεσιών που θα οργανώνει τη διαδικασία αυτή, ο οποίος θα ανατεθεί μέσω διαδικασίας σύναψης δημόσιας σύμβασης από την Επιτροπή για το σκοπό αυτό.
Οι εταιρείες μπορούν να υποβάλουν τη ζήτηση φυσικού αερίου (όσον αφορά τον όγκο, το χρόνο παράδοσης, τη διάρκεια και τον τόπο) στον πάροχο υπηρεσιών μέσω ενός εργαλείου πληροφορικής για τη συλλογή αυτών των δεδομένων.
Ο πάροχος υπηρεσιών θα δημοσιεύει τα δεδομένα αυτά, με την κατάλληλη προστασία των εμπιστευτικών πληροφοριών, στον ιστότοπό του, ζητώντας προσφορές μέσω διαδικασίας δημόσιου διαγωνισμού για ποσότητες φυσικού αερίου που ανταποκρίνονται στη συνολική ζήτηση.
Το βήμα αυτό θα είναι προαιρετικό, με τη διαφορά ότι – δεδομένης της σημασίας της πλήρωσης της αποθήκευσης – τα κράτη μέλη θα πρέπει να απαιτούν από τις εταιρείες τους να συμπεριλάβουν στη διαδικασία συγκέντρωσης της ζήτησης ποσότητες ισοδύναμες με τουλάχιστον το 15 % (περίπου 13,5 bcm για το σύνολο της ΕΕ) των απαιτήσεων πλήρωσης αποθήκευσης για το επόμενο έτος.
Σε ένα δεύτερο στάδιο, οι εταιρείες που έχουν συμμετάσχει στη διαδικασία συγκέντρωσης της ζήτησης που περιγράφεται παραπάνω μπορεί να αποφασίσουν να σχηματίσουν κοινοπραξία αγοράς φυσικού αερίου προκειμένου να συνάψουν συμβάσεις με τους προμηθευτές που έχουν προσφέρει φυσικό αέριο στο πλαίσιο αυτής της διαδικασίας.
Θα μπορούσαν έτσι να αποφασίσουν να αγοράσουν το αέριο σε κοινή βάση και να συντονίσουν στοιχεία των θέσεών τους, όπως όγκους, τιμές, σημεία παράδοσης και χρόνο παράδοσης.
Μια ενιαία κοινοπραξία αγοράς φυσικού αερίου με ισχυρή αγοραστική ισχύ αυξάνει την πιθανότητα επίτευξης καλύτερων τιμών, αλλά θα μπορούσαν να προκύψουν περισσότερες από μία κοινοπραξίες αγοράς φυσικού αερίου, δεδομένου του πολύ διαφορετικού προτύπου ζήτησης των επιχειρήσεων σε ολόκληρη την ΕΕ.
Δ) Η εξοικονόμηση αερίου
Η πρόταση αυτή περιλαμβάνει διατάξεις για τη μείωση της ζήτησης φυσικού αερίου, σύμφωνα με το ευρωπαϊκό σχέδιο μείωσης της ζήτησης φυσικού αερίου «Save Gas for a Safe Winter που επιτρέπει στα κράτη μέλη να λαμβάνουν κατ’ εξαίρεση μέτρα για τη μείωση της «μη απαραίτητης κατανάλωσης» των προστατευόμενων πελατών, υπό τον όρο ότι αυτό δεν μειώνει την προστασία της βασικής τους κατανάλωσης.
Τα μέτρα αυτά δεν θα επηρεάσουν σε καμία περίπτωση τους ευάλωτους καταναλωτές που δεν έχουν περιθώρια να μειώσουν την κατανάλωσή τους και δεν θα οδηγήσουν στην αποσύνδεση τυχόν προστατευόμενων πελατών. Τα κράτη μέλη θα μπορούσαν να επαναπροσδιορίσουν ποιοι προστατεύονται ως καταναλωτές, εφόσον τα ευάλωτα νοικοκυριά εξακολουθούν να προστατεύονται σε κάθε περίπτωση.
Ε) Η αλληλεγγύη στην Ε.Ε. λόγω της κρίσης
Η κοινή προσέγγιση για τον περιορισμό των τιμών απαιτεί αλληλεγγύη σε ολόκληρη την Ένωση. Δεδομένου ότι δεν διαθέτουν όλα τα κράτη μέλη συμφωνίες αμοιβαίας αλληλεγγύης, η Επιτροπή προτείνει ρυθμίσεις άμεσης εφαρμογής ελλείψει τέτοιων συμφωνιών αλληλεγγύης.
Θα προτείνει επίσης την επέκταση της υποχρέωσης παροχής αλληλεγγύης σε μη συνδεδεμένα κράτη μέλη με εγκαταστάσεις LNG .
Η Επιτροπή εξετάζει επίσης την ανάγκη για περαιτέρω προτάσεις για καταστάσεις όπου ορισμένες περιφέρειες αντιμετωπίζουν μεγαλύτερη κρίση εφοδιασμού από άλλες.
