Μετά τις σαρωτικές ήττες των δημοτικών εκλογών του 2024 – ακόμη και σε θεωρούμενα “κάστρα” του κυβερνώντος AKP – ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν αναζητά νέο αφήγημα εξουσίας. Σε μια από τις πιο τολμηρές κινήσεις της 20ετούς πολιτικής του πορείας, επιχειρεί προσέγγιση με την κουρδική μειονότητα, σε μια περίοδο έντονης εσωτερικής φθοράς και διεθνούς απομόνωσης.
Το Politico αποκαλύπτει ότι ο βασικός στόχος του είναι ο τερματισμός της τετρακονταετούς σύγκρουσης με το PKK, η οποία έχει κοστίσει πάνω από 40.000 ζωές. Κλειδί σε αυτή την προσπάθεια: η επαναδραστηριοποίηση του Αμπντουλάχ Οτσαλάν, ο οποίος εμφανίστηκε – για πρώτη φορά μετά από 26 χρόνια – σε βίντεο από τη φυλακή του Ιμραλί.
Το PKK κλείνει τον κύκλο του – Ο Οτσαλάν μιλάει για “αποστράτευση”
Η δημόσια δήλωση του Οτσαλάν ότι “η ένοπλη πάλη τελείωσε”, προκάλεσε διεθνή αίσθηση. Λίγες εβδομάδες αργότερα, το συνέδριο του PKK, τον Μάιο του 2025, επικύρωσε τη διάλυσή του, μιλώντας για “ιστορική ολοκλήρωση της αποστολής” του.
Σύμμαχος-έκπληξη στην προσπάθεια αυτή, ο Ντεβλέτ Μπαχτσελί – ο σκληροπυρηνικός ηγέτης των Γκρίζων Λύκων – που εμφανίστηκε για πρώτη φορά διαλλακτικός: δήλωσε ανοιχτός στον διάλογο, υπό την προϋπόθεση της οριστικής διάλυσης του PKK.
Ερντογάν και Μπαχτσελί χαιρετίστηκαν από τον Οτσαλάν ως οι “εγγυητές” της αποστράτευσης. Ωστόσο, η στροφή αυτή δεν πείθει τους πάντες.
Δυσπιστία, καχυποψία και πολιτική εργαλειοποίηση
Η συγγραφέας και ακτιβίστρια Νουρκάν Μπαϊσάλ καταγγέλλει ότι πρόκειται για χειραγώγηση χωρίς καμία πρόβλεψη για τα δικαιώματα των Κούρδων. «Δεν είναι ειρήνη αυτό», δηλώνει. Δεν υπάρχει λέξη για πολιτισμικές ελευθερίες, αναγνώριση γλώσσας ή τοπική αυτοδιοίκηση.
Ακόμα και εντός του κυβερνώντος AKP, στελέχη που μιλούν ανώνυμα κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου: η πρωτοβουλία ενέχει ρίσκο και ενδέχεται να αποτύχει, ιδίως όταν ο ίδιος ο Ερντογάν εξακολουθεί να καταστέλλει κάθε αντιπολιτευτική φωνή – με πιο χαρακτηριστική την υπόθεση φυλάκισης του δημάρχου Κωνσταντινούπολης Εκρέμ Ιμάμογλου.
Το “κρυφό χαρτί”: συνταγματική αναθεώρηση και εξουσία χωρίς ημερομηνία λήξης
Πολλοί αναλυτές συμφωνούν ότι ο πραγματικός στόχος του Ερντογάν είναι η παράταση της πολιτικής του κυριαρχίας, μέσω μιας νέας συνταγματικής αναθεώρησης. Μετά από τρεις προεδρικές θητείες, το υπάρχον Σύνταγμα δεν του επιτρέπει νέα υποψηφιότητα. Αναζητά, λοιπόν, στήριξη Κούρδων βουλευτών για να αλλάξει το θεσμικό πλαίσιο και να παραμείνει στο τιμόνι της χώρας.
Ο Σονέρ Τσαγκατάι, ένας από τους σημαντικότερους πολιτικούς αναλυτές της τουρκικής πραγματικότητας, σχολιάζει πως ο Ερντογάν “τρέχει δύο γραμμές ταυτόχρονα”: βίαιη καταστολή εσωτερικών αντιπάλων και ειρηνική προσέγγιση με τους Κούρδους – με μοναδικό στόχο τη διατήρηση της εξουσίας.”
Η “ειρήνη” στα χέρια των Κούρδων
Το αν η διαδικασία αυτή θα προχωρήσει δεν εξαρτάται μόνο από τον Ερντογάν, αλλά κυρίως από τους ίδιους τους Κούρδους. Θα δεχθούν ένα τέτοιο “ντιλ”, χωρίς δεσμεύσεις, μόνο και μόνο για να σταματήσει η ένοπλη βία;
«Η πρωτοβουλία αυτή μπορεί να αποτύχει πριν καν ξεκινήσει. Εξαρτάται από τη βούληση του κουρδικού λαού και όχι από τις κινήσεις του Ερντογάν», υπογραμμίζει η Μπαϊσάλ.
Το μόνο βέβαιο είναι ότι το κουρδικό παραμένει η πιο σύνθετη και εκρηκτική εκκρεμότητα της τουρκικής πολιτικής. Και η απόπειρα του Τούρκου Προέδρου να τη μετατρέψει σε μοχλό παραμονής στην εξουσία, ενδέχεται να αναδιαμορφώσει ριζικά το πολιτικό σκηνικό στη γειτονική χώρα.
Αν θέλεις να το διαχωρίσω για site με ενότητες bold ως μεσότιτλους ή να γράψουμε επόμενο θέμα για την κουρδική στρατηγική στα Βαλκάνια και το ρόλο της Ελλάδας, πες μου.
