Μπορεί η τραπεζική κρίση σε ΗΠΑ και Ευρώπη κυρίως, να βρίσκεται σε φάση “ελεγχόμενης στάθμευσης” – όπως πολύ εύστοχα χαρακτήρισε την κατάσταση κορυφαίο στέλεχος ελληνικής τράπεζας, που του ζητήσαμε την άποψή του – αλλά οι ανησυχίες και οι φόβοι για πιθανή νέα κρίση και μάλιστα μεγαλύτερη, είναι διάχυτοι στην πυραμίδα του ευρωπαϊκού τραπεζικού συστήματος, την ΕΚΤ και τους αξιωματούχους της.
Προ αρκετών ημερών είχαμε αναφερθεί στο θέμα αυτό, με αφορμή τις πρώτες επίσημες ανησυχητικές δηλώσεις από τον Λουι ντε Γκίντος, ο οποίος τόλμησε να θίξει το θέμα, που για τους περισσότερους αποτελεί μεν ταμπού, αλλά και κοινό μυστικό, που συζητείται μόνο πίσω από κλειστές πόρτες.
Κοινό μυστικό αποτελεί βεβαίως το γεγονός ότι οι λεγόμενες “σκιώδεις τράπεζες” – που περιλαμβάνουν ασφαλιστικές εταιρείες, hedge funds, διαχειριστές περιουσιακών στοιχείων και συνταξιοδοτικά ταμεία – ουσιαστικά παρέχουν ένα πολύ σημαντικό μέρος των τραπεζικών αναγκών για χρηματοδοτήσεις, καλύπτοντας τις ανάγκες τους με το αζημίωτο φυσικά και με επιτόκια που δεν ανακοινώνονται ποτέ, πέραν των ετήσιων μερισμάτων που καρπούνται αν κατέχουν και επισήμως ποσοστά μετοχών των χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων.
Είναι χαρακτηριστικό το γεγονός ότι οι μεγαλύτερες τράπεζες της ευρωζώνης στηρίζονται στις λεγόμενες “σκιώδεις τράπεζες” για περισσότερο από το 15% της χρηματοδότησής τους, σύμφωνα με στοιχεία της ίδιας της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας.
Ακόμα χειρότερα, η έκθεση της ΕΚΤ επισημαίνει ότι οι 13 μεγαλύτερες τράπεζες της ευρωζώνης αντιπροσωπεύουν περίπου το 80% (!) του συνόλου του δανεισμού από σκιώδεις τράπεζες ή μη τραπεζικούς χρηματοπιστωτικούς ενδιάμεσους (NBFI).
Από που απορρέουν οι κίνδυνοι, οι οποίοι έχουν ουσιαστικά σημάνει συναγερμό στην Φρανκφούρτη; Οποιαδήποτε αναταραχή στον κόσμο των αγορών μπορεί να επηρεάσει σε σημαντικό βαθμό, ακόμα και μεγάλες, συστημικά σημαντικές τράπεζες.
Όλες οι χρηματοπιστωτικές ρυθμιστικές αρχές ανησυχούν ότι η αύξηση των επιτοκίων και η πτώση των τιμών των στοιχείων ενεργητικού, σε τομείς όπως τα εμπορικά ακίνητα, μπορεί να προκαλέσουν σοβαρές πιέσεις στις “σκιώδεις τράπεζες”.
Ο μεγαλύτερος κίνδυνος που εντόπισε η ΕΚΤ, η οποία εξέτασε τις διασυνδέσεις μεταξύ 80 δανειοδοτούμενων τραπεζών και NBFIs, ήταν ότι θα μπορούσαν να κλείσουν κανάλια χρηματοδότησης σε περιόδους πίεσης, γεγονός που θα δημιουργούσε ένα μεγάλο κενό, ικανό να δημιουργήσει αναταράξεις και πιθανόν να λάβει απρόβλεπτες διαστάσεις, καθώς σε τέτοιες περιόδους κυριαρχεί η λογική του ντόμινο.
Πέραν της προφανούς αιτίας ανησυχιών, υπάρχει μία ακόμα που προστίθεται στους ερευνητές και αξιωματούχους της ΕΚΤ,η οποία δεν είναι άλλη από αυτή των συναλλαγών παραγώγων των τραπεζών, το 1/5 των οποίων το κάνουν με σκιώδεις τραπεζικές οντότητες. Οι οποίες δεν υπόκεινται στους ίδιους αυστηρούς ελέγχους εποπτείας, όπως συμβαίνει με τον παραδοσιακό τραπεζικό τομέα…
