Τον δρόμο για τη Βουλή παίρνει το νομοσχέδιο για το μεταβατικό, ενδιάμεσο καθεστώς προστασίας των ευάλωτων δανειοληπτών, το οποίο παρουσιασε  ο υπουργός Οικονομικών Χρήστος Σταϊκούρας

Πόση θα είναι η δόση-μίσθωμα

Στη διάρκεια των 15 μηνών ο ευάλωτος δανειολήπτης θα καταβάλει δόση-μίσθωμα, που σύμφωνα με πληροφορίες θα καθοριστεί σε ετήσια βάση στο 5% της αξίας του ακινήτου, με το κράτος να επιδοτεί, ανάλογα τη σύνθεση του νοικοκυριού, με 70-210 ευρώ μηνιαίως.

Ετσι, για ακίνητο 100.000 ευρώ το ετήσιο μίσθωμα θα είναι, για παράδειγμα, 5.000 ευρώ, δηλαδή 416 ευρώ τον μήνα. Με την κρατική επιδότηση που κυμαίνεται από 70 έως 210 ευρώ βάσει της σύνθεσης του νοικοκυριού, ο οφειλέτης θα καταβάλει από 210  έως 346 ευρώ τον χρόνο. Σημειώνεται ότι η αξία για το 85% των ακινήτων που εμπίπτουν σε αυτή την κατηγορία διαμορφώνεται στα 75.000 ευρώ, που σημαίνει ότι για το μηνιαίο μίσθωμα θα διαμορφωθεί σε περίπου 312 ευρώ, με το κράτος να επιδοτεί 70-210 ευρώ.

Με τη λήξη του προγράμματος αυτού, οι ευάλωτοι οφειλέτες οι οποίοι θα αδυνατούν να εξυπηρετήσουν μια μακροχρόνια και βιώσιμη ρύθμιση, θα πρέπει να απευθυνθούν στον ειδικό Φορέα του νόμου 4738/2020 για τη ρύθμιση οφειλών και την παροχή 2ης ευκαιρίας.

Ο Φορέας θα αποκτά την πρώτη κατοικία των συγκεκριμένων ευάλωτων οφειλετών και ακολούθως θα τους την επαναμισθώνει για 12 έτη. Με το πέρας της 12ετίας ο οφειλέτης έχει πρώτο δικαίωμα επαναγοράς του ακινήτου, εφόσον έχει ανακάμψει οικονομικά.

Ποιοι οφειλέτες θεωρούνται επιλέξιμοι

Επιλέξιμοι είναι οφειλέτες που πληρούν τα εισοδηματικά, περιουσιακά και λοιπά κριτήρια που θεσπίστηκαν και ισχύουν στο προνοιακό πρόγραμμα «Επίδομα Στέγασης» (ΚΥΑ 71670, ΦΕΚ 4500/Β/29-09-2021), δηλαδή το συνολικό τους εισόδημα δεν υπερβαίνει τα 7.000 ευρώ για μονοπρόσωπο νοικοκυριό, προσαυξανόμενο κατά 3.500 ευρώ για κάθε μέλος και μέχρι 21.000 ευρώ ετησίως, ανεξάρτητα της σύνθεσης του νοικοκυριού.

Επίσης η συνολική φορολογητέα αξία της ακίνητης περιουσίας είναι από 120.000 έως 180.000 ευρώ ανάλογα της σύνθεσης του νοικοκυριού, ενώ εφαρμόζεται και το περιουσιακό όριο αναφορικά με καταθέσεις, ομόλογα, μετοχές κ.λπ. το οποίο ισχύει για το «Επίδομα Στέγασης».

Οπως διευκρινίζεται από το υπουργείο Οικονομικών, τα εν λόγω κριτήρια ελέγχονται και διασταυρώνονται κατά την έκδοση βεβαίωσης ευάλωτου, η οποία είναι απαραίτητη για τη συμμετοχή στο πρόγραμμα και εκδίδεται από ειδική ηλεκτρονική πλατφόρμα της Ειδικής Γραμματείας Διαχείρισης Ιδιωτικού Χρέους.

Για να αποφευχθούν καθυστερήσεις, προσφυγές οφειλετών στα δικαστήρια και μονιμότερες επιπτώσεις στην κουλτούρα πληρωμών, το πρόγραμμα θα υλοποιηθεί μέσω ηλεκτρονικής πλατφόρμας της Ειδικής Γραμματείας, που θα είναι πολύ απλή για τους χρήστες χωρίς να απαιτείται χειροκίνητη συγκέντρωση δικαιολογητικών.

Δεν πέρασαν οι απόψεις των θεσμών

Σημειώνεται ότι οι θεσμοί, που μετά κόπων και βασάνων συμφώνησαν τελικά επί της αρχής με την ελληνική πρόταση να υπάρξει ένα μεταβατικό καθεστώς στο οποίο τράπεζες/servicers θα αναλάβουν τον ρόλο του Φορέα, εισπράττοντας μίσθωμα που θα επιδοτείται από το κράτος από 70 έως 210 ευρώ τον μήνα, πίεζαν για μικρότερη περίμετρο των δικαιούχων από αυτή που προβλέπει ο Φορέας και ζητούσαν να μπουν πρόσθετα κριτήρια «κόφτες».

Ωστόσο, σε αυτή την περίπτωση κινδυνεύουν να μείνουν εκτός ευάλωτοι δανειολήπτες που θα μπορούσαν να προσφύγουν στον Φορέα, αν και εφόσον λειτουργούσε σήμερα. Τελικά οι απόψεις των θεσμών δεν «πέρασαν», καθώς ούτως ή αλλιώς τα κριτήρια για τους ευάλωτους είναι ήδη σφιχτά.

Εκτιμάται ότι οι θεσμοί έθεσαν το ζήτημα των «επιπλέον» κριτηρίων ώστε να αναλάβουν οι ελληνικές Αρχές συγκεκριμένες δεσμεύσεις για την έγκαιρη υλοποίηση του Φορέα, που αποτελεί το τελευταίο κομμάτι του νέου Πτωχευτικού Κώδικα, και την κατάργηση του προσωρινού καθεστώτος στο 15μηνο.

Όπως αναφέρεται στη 13^η έκθεση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, η οικονομική στήριξη θα λάβει τη μορφή μερικής κρατικής επιχορήγησης δανείων που βαρύνουν την κύρια κατοικία των οφειλετών που βεβαιώνονται ως ευάλωτοι με τους όρους του νέου κωδικού αφερεγγυότητας και έχουν κηρυχθεί σε πτώχευση, ή των οποίων η κύρια κατοικία πρόκειται να δημοπρατηθεί, και ζητά «θέσπιση ισχυρών διασφαλίσεων που θα συμβάλουν στην καταπολέμηση της ακούσιας χρήσης του συστήματος και θα μετριάσουν νομικούς κίνδυνους» αναφέρει η έκθεση.

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή αναμένει την πρόσκληση εκδήλωσης ενδιαφέροντος για τον Φορέα, διαδικασία που εκτιμάται ότι θα ολοκληρωθεί με την προεπιλογή των επενδυτών μέχρι τα μέσα Απριλίου, για να ακολουθήσει η διεξαγωγή του ανταγωνιστικού διαλόγου και η φάση της υποβολής προσφορών. Ωστόσο, πηγές της αγοράς εκτιμούν ότι πρόκειται για ένα πολύ αισιόδοξο σενάριο.

Αναφορικά με τον κώδικα αφερεγγυότητας και την εφαρμογή του, η ΕΕ σημειώνει ότι οι διαδικασίες και οι αντίστοιχες πλατφόρμες (εξωδικαστικός, αφερεγγυότητα, έγκαιρη προειδοποίηση κ.λπ.) λειτουργούν, ωστόσο διαπιστώνονται καθυστερήσεις στην εκκαθάριση των εκκρεμών υποθέσεων του νόμου Κατσέλη που δεν αναμένεται να ολοκληρωθούν πριν από τέλος του 2023.

Οι Αρχές, σημειώνουν οι αξιωματούχοι της ΕΕ, έχουν πάρει μέτρα για την αύξηση της ικανότητας επεξεργασίας στα δικαστήρια και αναμένονται οι διατάξεις του Κώδικα για την Οργάνωση των Δικαστηρίων ώστε να ενισχυθεί περαιτέρω η διαδικασία.