Την ουσιαστική ανεπάρκειά της και την ανάγκη ριζικής εσωτερικής ανασυγκρότησης απέδειξε η ΕΕ, όταν με τη Σύνοδο Κορυφής αρκέστηκε τελικά σε μακροπρόθεσμα μέτρα αντιμετώπισης της ενεργειακής κρίσης.

Η ΕΕ χάραξε το μακροπρόθεσμο δρόμο, δηλαδή την απεξάρτηση από το ρωσικό φυσικό αέριο με σαφήνεια. Δεν έκανε όμως το ίδιο για το βραχυπρόθεσμο στόχο, την ανακούφιση των ευρωπαίων καταναλωτών από τις υψηλές τιμές δηλαδή, δείχνοντας πόσο διχασμένη και αναποφάσιστη, συνεπώς πόσο αναποτελεσματική είναι.

Σε αυτές τις περιπτώσεις την πληρώνει πάντα ο πιο αδύναμος και μεταξύ των αδύναμων είναι και η Ελλάδα.

Το ρωσικό τελεσίγραφο για πληρωμή του αερίου με ρούβλια εξαντλεί τις αντοχές στην Ευρώπη.

Να θυμίσουμε ότι η ημερήσια κατανάλωση φυσικού αερίου της Ελλάδας είναι 200.000 MWh, εκ των οποίων σχεδόν οι 112.000 Mwh, από τη Ρωσία.

Αρα θα λείψει πάνω από το 50% των ημερήσιων εισαγωγών.

Η Επιτροπή Διαχείρισης Κρίσεων αποφάσισε να αναθέσει στη ΔΕΠΑ Εμπορίας την παραγγελία έξτρα πλοίων με LNG μέσα στον Απρίλιο και την εγκατάσταση πλωτής δεξαμενής υγροποιημένου αερίου στον τερματικό σταθμό της Ρεβυθούσας.

Επίσης τα διαθέσιμα λιγνιτικά εργοστάσια θα δουλέψουν στο φουλ, ενώ στην Ιταλία, θα εξασφαλίσουμε χώρους αποθήκευσης των απαραίτητων στρατηγικών αποθεμάτων φυσικού αερίου.

«Αυτό είναι ένα καλό βασικό πακέτο για το δίμηνο Απριλίου -Μαΐου. Εάν όμως ο πόλεμος διαρκέσει ως το καλοκαίρι, οι τιμές θα παραμείνουν σε ιλιγγιώδη επίπεδα και οι ανάγκες θα καλύπτονται πανάκριβα για όλους μας» λένε στο ΥΠΕΝ.

Αλλά και στην ΕΕ δεν πάνε καλύτερα: εξάρτηση από το ρωσικό αέριο στο 80% για την Αυστρία, 55% για τη Γερμανία και 100% για την Ουγγαρία!

Μετά το Βερολίνο και η Βιέννη ενεργοποίησε το σχέδιο έκτακτης ανάγκης απέναντι στο ενδεχόμενο να κοπούν εντελώς οι ρωσικές ροές.

Ο Γερμανός Αντικαγκελάριος κ.Ρόμπερτ Χάμπεκ κάλεσε τους καταναλωτές να κάνουν «όσο το δυνατόν περισσότερη οικονομία στη χρήση» ενώ υπάρχουν ακραία σενάρια όπως διανομή ρεύματος με το δελτίο, όπως είχε γίνει κατά τη μεγάλη πετρελαϊκή κρίση το 1973, όταν η Μ. Βρετανία είχε εκδώσει δελτίο στα καύσιμα.

Στα σενάρια «κόκκινου συναγερμού» με δραματική περικοπή εισαγωγών αερίου, προτεραιότητα θα δοθεί σε νοσοκομεία και μονάδες κοινωνικής πρόνοιας, μονάδες παραγωγής ηλεκτρισμού και βασικές βιομηχανίες, απαραίτητες για να μην πάθει μεγάλη ζημιά η κοινωνία.

Το «Ελληνικό» πλαφόν στις τιμές

Για να επανέλθουμε στη Σύνοδο Κορυφής του προηγούμενου weekend στο κείμενο συμπερασμάτων αναφορά για ανάγκη πλαφόν στις τιμές του φυσικού αερίου που ήταν η βασική ελληνική πρόταση.

Αλλά δυστυχώς, δεν υπάρχουν αποφάσεις πρακτικής υλοποίησης, άρα μιλάμε για πολιτική πρόθεση, χωρίς πολιτική απόφαση κάτι πρωτοφανές για την κρίσιμη συγκυρία που ζούμε.

Η Κομισιόν θα επεξεργαστεί και θα παρουσιάσει συγκεκριμένες προτάσεις μέχρι την επόμενη Σύνοδο Κορυφής του Μαΐου.

Η πρόταση για αποσύνδεση της τιμολόγησης του ηλεκτρικού ρεύματος στην χονδρεμπορική από το φυσικό αέριο δείχνει αρκετά δύσκολη να εφαρμοστεί στην πράξη παρόλο που Ισπανοί και Πορτογάλοι την κέρδισαν με το σπαθί τους λόγω και του «βέτο» που πρόβαλε ο Πέδρο Σάντσεθ.

Η Κομισιόν θα υποβάλει προτάσεις για το θέμα το Μάιο, αλλά η συμμετοχή του φυσικού αερίου στο ενεργειακό μείγμα είναι πολύ μεγάλη, οπότε δεν είμαστε σίγουροι για το τι θα πράξει η Επιτροπή.

Η πρόταση για πλαφόν στις τιμές του αερίου, που υποστηρίζει σθεναρά η Ελλάδα, είναι τελικά μέσα στα συμπεράσματα, μετά από σκληρή μάχη Βορρά – Νότου. Ακόμη και εδώ όμως υπάρχει θολούρα: κατά πόσο οι προτάσεις που θα εμφανιστούν από την Κομισιόν, θα δίνουν λύση, και κυρίως πότε θα εφαρμοστούν αυτές οι λύσεις.

Μέχρι το Μάιο που θα έχουμε «σημεία ζωής» από την πολύφερνη Κομισιόν, εφόσον συνεχιστεί ο πόλεμος στην Ουκρανία, η ακρίβεια θα επιμείνει. Οι απλήρωτοι λογαριασμοί θα πολλαπλασιαστούν, τα φέσια στην αγορά το ίδιο, τα κόκκινα δάνεια δεν γνωρίζουμε πού θα πάνε και η ύφεση θα χτυπήσει την πόρτα. Ακόμη και αν τελικά υιοθετηθεί το πλαφόν, δύσκολα θα εφαρμοστεί πριν το φθινόπωρο.

Πόσα είναι τελικά τα «ουρανοκατέβατα κέρδη»

Από την άλλη, η φορολόγηση στα «ουρανοκατέβατα κέρδη» των ενεργειακών εταιρειών στη χώρα μας, θα κριθεί στην πράξη, όταν μέσα στο προσεχές διάστημα, οι μεγάλες εταιρείες του χώρου θα ανακοινώσουν τα αποτελέσματα για το 2021 και θα ολοκληρωθεί ο έλεγχος της ΡΑΕ.

Η Ρυθμιστική Αρχή θα συνυπολογίσει τα έσοδα των εταιρειών από τη παραγωγή (από την οποία έχουν κέρδη) με εκείνα από τη προμήθεια (όπου συνήθως έχουν ζημιές) και η όποια διαφορά προκύψει σε σχέση με πέρυσι, θα φορολογηθεί με συντελεστή 90%.

Τελευταία ελπίδα η Επιτροπή να διασφαλίζει ότι τα μέτρα πρέπει να μειώνουν τις τιμές spot της αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας για επιχειρήσεις και καταναλωτές και να μην επηρεάζουν τους όρους συναλλαγών σε βαθμό αντίθετο προς το κοινό συμφέρον.

Σήμερα η τιμή στην ελληνική αγορά χονδρικής στο ρεύμα «παίζει» στο πεδίο 225-260 ευρώ/ MW και ο ολλανδικός δείκτης TTF στο αέριο είναι στα 115-125 ευρώ/ MWh.

Οι ειδικοί εκτιμούν ότι οι τιμές στο φυσικό αέριο, ακόμη και σήμερα να λήξει ο πόλεμος, θα διαμορφωθούν μεσοσταθμικά φέτος στο καλό σενάριο στα επίπεδα των 50-70 ευρώ/ MWh (πρόβλεψη καθηγητή ΕΜΠ Παντ. Κάπρου)

Αρα καταλαβαίνουμε όλοι πόσος δρόμος πρέπει να διανυθεί μέχρι να φτάσουμε σε αυτό που λέμε «λογικές» τιμές.

Αμερικανικό αέριο: πότε και σε ποιες τιμές

Αξιοσημείωτη είδηση από τη Σύνοδο Κορυφής ήταν η συμφωνία ΗΠΑ – Ευρώπης για 15 δισεκατομμύρια μέτρα (bcm) αμερικανικού υγροποιημένου αερίου (LNG) φέτος, που θα φτάσουν τα 50 bcm ετησίως κλιμακωτά ως το 2030 (σε 8-9 χρόνια δηλαδή), τη στιγμή που μόνο η Γερμανία εισάγει γύρω στα 100 bcm το χρόνο από τη Ρωσία.

Επιπλέον δεν έγινε κανένας λόγος για τις τιμές πώλησης του αμερικανικού αερίου στην ΕΕ τη στιγμή που οι ισχυροί υπερατλαντικοί σύμμαχοί μας δεν φημίζονται ως φιλάνθρωποι, άρα θα πωλούν σε τιμές αγοράς, σίγουρα ακριβές.

Η από κοινού αγορά φυσικού αερίου (αν και ο εθελοντικός χαρακτήρας συμμετοχής στην κοινή προμήθεια αποδυναμώνει την ουσία της παρέμβασης) δίνει σχετική δυνατότητα στα κράτη-μέλη για φθηνότερες αγορές υγροποιημένου φυσικού αερίου (LNG) αλλά και αυτό από το φθινόπωρο.

Ας μην ξεχνάμε πως η παραγωγική δυνατότητα των αμερικανικών εξαγωγών αερίου θα αυξηθεί σημαντικά από το 2025 και μετά! Δεν γνωρίζουμε μάλιστα κατά πόσο υπάρχουν τέτοια ζητήματα δυναμικότητας και στις υπόλοιπες χώρες που εξάγουν ή θέλουν να εξάγουν LNG προς την ΕΕ.

Στο ουσιαστικό πακέτο μέτρων που αφορούν την άμεση αποκλιμάκωση των τιμών σε φυσικό αέριο και ηλεκτρικό ρεύμα, η Σύνοδος έμεινε στο «ναι μεν αλλά» και στο «να τα κωδικοποιήσει όλα η Κομισιόν ως το Μάιο».

Με όλα αυτά ας μην αναρωτιόμαστε γιατί η Ευρώπη βρίσκεται σε νευρική κρίση.