Λευκός καπνός βγήκε από το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο στις Βρυξέλλες, καθώς οι 27 αρχηγοί κρατών και κυβερνήσεων της ΕΕ, έπειτα από μια μαραθώνια συνεδρίαση, κατάφερναν να καταλήξουν σε κοινές αποφάσεις για τη μείωση των τιμών ενέργειας, ικανοποιώντας και τα αιτήματα της Ισπανία, της Πορτογαλίας και του Βελγίου, αλλά και αυτά της Ολλανδίας, της Δανίας και της Γερμανίας.

Οι 27 κατέληξαν σε συμβιβασμό ως προς το αίτημα της Ισπανίας και της Πορτογαλίας να συμπεριληφθεί, στο πλαίσιο συμπερασμάτων, η  αποσύνδεση της τιμής του φυσικού αερίου από την τιμή της ηλεκτρικής ενέργειας, προκειμένου να μειωθούν οι λογαριασμοί ρεύματος για τους καταναλωτές. Βάσει των συμπερασμάτων του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, τα κράτη – μέλη της ΕΕ μπορούν να ειδοποιούν την Επιτροπή εάν θέλουν να λάβουν μέτρα που θα αντίκεινται στους ισχύοντες κανόνες της ΕΕ για την αγορά ηλεκτρικής ενέργειας, αλλά σε κάθε περίπτωση αυτά τα μέτρα θα είναι προσωρινά και δεν θα  υπονομεύσουν την εσωτερική αγορά της ΕΕ.

Μητσοτάκης-ΕΕ: Ρητή αναφορά στο πλαφόν των τιμών φυσικού αερίου

Έντονες αντιπαραθέσεις ανάμεσα στους 27

Κατά την διάρκεια της συνεδρίασης του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου αρκετά κράτη – μέλη της ΕΕ ήρθαν σε ευθεία αντιπαράθεση.Ο πρωθυπουργός της Πολωνίας Ματέους Μοραβιέτσκι κατηγόρησε τον Ολλανδό ομόλογό του Μαρκ Ρούτε ότι αρνείται την επιβολή πλαφόν στις τιμές χονδρικής πώλησης του φυσικού αερίου, διότι «προστατεύει Ολλανδούς εμπόρους ενέργειας».

Τα κράτη – μέλη της ΕΕ ήταν χωρισμένα σε τρία στρατόπεδα.  Σε αυτά που ζητούσαν πλαφόν στην τιμή του φυσικού αερίου, στα κράτη – μέλη που ζητούσαν ταχύτερες και μεγαλύτερες επενδύσεις σε ανανεώσιμες πηγές ενέργειας και σε αυτά που να επιβραδύνουν τα περιβαλλοντικά μέτρα επειδή αυξάνουν το κόστος των καταναλωτών. Στο πρώτο στρατόπεδο βρίσκονται κράτη – μέλη όπως η Ισπανία, η Ιταλία, η Ελλάδα, το Βέλγιο και η Πορτογαλία, στο δεύτερο η Γερμανία, η Ιρλανδία, η Δανία και η Εσθονία και στο τρίτο η Πολωνία, η Ουγγαρία και η Βουλγαρία.

Καθώς όμως οι τιμές της ενέργειας εκτινάσσονται στα ύψη, κυρίως λόγω της απότομης αύξησης της τιμής του φυσικού αερίου, η κοινή ευρωπαϊκή αντιμετώπιση του προβλήματος καθίσταται πιο αναγκαία από ποτέ.

Το φυσικό αέριο στην Ευρώπη κοστίζει έως και 150 ευρώ ανά μεγαβατώρα, έναντι 49 ευρώ κατά μέσο όρο πέρυσι. Κατά τη διάρκεια επίσκεψής του  στην Ουάσιγκτον, ο Γερμανός καγκελάριος Όλαφ Σολτς είπε ότι ένας τρόπος για να αποφύγει η ΕΕ την “τέλεια ενεργειακή καταιγίδα” είναι να επιταχυνθεί η ενεργειακή μετάβαση προς τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας.

Οι αρχηγοί κρατών και κυβερνήσεων της ΕΕ εξετάζουν μια πρόταση για τη δημιουργία μιας «κοινής πλατφόρμας αγορών» που θα περιλαμβάνει χώρες, εκτός ΕΕ,  στα Δυτικά Βαλκάνια, καθώς και την Ουκρανία, τη Γεωργία και τη Μολδαβία.

Οι κυβερνήσεις σε όλη την Ευρώπη προσπαθούν να βρουν λύσεις για να μειώσουν το κόστος ενέργειας που καταβάλλουν οι καταναλωτές, πόσο μάλλον σε κράτη – μέλη που βρίσκονται σε προεκλογική περίοδο.

Τον Οκτώβριο του 2021, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή παρουσίασε μια «εργαλειοθήκη» που περιέγραφε τους τρόπους με τους οποίους τα κράτη μέλη θα μπορούσαν να βοηθήσουν τους πολίτες μέσω βραχυπρόθεσμων μέτρων στήριξης του εισοδήματος, κρατικών ενισχύσεων και φορολογικών μειώσεων. Η Επιτροπή δεσμεύτηκε να υποστηρίξει περαιτέρω τις επενδύσεις στις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας και την ενεργειακή απόδοση κτιρίων και να αυξήσει την αποθήκευση ενέργειας.

Κράτη – μέλη της ΕΕ, και μάλιστα ισχυρότατα, όπως η Ιταλια και το Βέλγιο πρότειναν διμερείς συμφωνίες ώστε  εάν η ΕΕ δεν μπορεί να αγοράσει φυσικό αέριο ως υπερεθνικός οργανισμός, (σσ. η λέξη “ομοσπονδία” αποτελει ταμπου για αρκετά κράτη – μέλη) να μπορέσουν να το πράξουν συγκεκριμένες κυβέρνησεις.

Οι εντάσεις στη διάρκεια της Συνόδου

Ισπανία και Πορτογαλία ζήτησαν να μπουν σε καθεστώς εξαίρεσης λόγω της μορφολογίας τους εδάφους καθώς τα Πυρηναία όρη χωρίζουν την Ιβηρική με τη Γαλλία και δεν είναι εφικτό να είναι συνδεδεμένες στο ενεργειακό δίκτυο με αποτέλεσμα να ζητούν την εξαίρεση από τη σύνδεση των τιμών της ενέργειας.

Σύμφωνα με ανταποκριτές στις Βρυξέλλες οι εντάσεις ήταν διαρκείς και μάλιστα κάποια στιγμή ο Ισπανός πρωθυπουργός Πέδρο Σάντσεθ, αποχώρησε οργισμένος από την αίθουσα, για να «καθαρίσει», όπως είπε, το μυαλό του. «Πολύ ωραία! Πάω να πάρω λίγο αέρα και να καθαρίσει το μυαλό μου και αν έχετε κάτι καινούργιο να μου πείτε, πείτε το» είπε απευθυνόμενος στους υπόλοιπους ηγέτες ο κ. Σάντσεθ.

Κατά  το Cadena SER και την El País, η ένταση ήταν τέτοια, o Σάντσεθ σηκώθηκε και έφυγε αναστατωμένος, επειδή διέρρεαν συνομιλίες από τη συνάντηση και επειδή ο ίδιος κατηγορήθηκε ότι απείλησε να ασκήσει βέτο στα συμπεράσματα του Συμβουλίου, όπως είπε ο δημοσιογράφος του France24, Ντέιβ Κίτινγκ. Μάλιστα, ο Σάντσεθ, σύμφωνα με την El País, διάβασε το εν λόγω μήνυμα από τον ίδιο τον δημοσιογράφο, για να εξηγήσει στους υπόλοιπους ηγέτες τον θυμό του. Σύμφωνα με πληροφορίες αντιδράσεις υπήρξαν και από την Ιταλία με τον Μάριο Ντράγκι να απειλεί με βέτο.