Σε μετωπική ρήξη με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας (ΠΟΥ) οδηγείται η κυβέρνηση του Ντόναλντ Τραμπ, καθώς ανακοίνωσε ότι απορρίπτει τις τροποποιήσεις του Διεθνούς Υγειονομικού Κανονισμού που υιοθετήθηκαν το 2024 για την αντιμετώπιση πανδημιών, χαρακτηρίζοντάς τις ως παραβίαση της αμερικανικής κυριαρχίας.
Οι εν λόγω τροποποιήσεις, που εγκρίθηκαν πέρυσι από τις χώρες μέλη του ΟΗΕ, αποτελούν νομικά δεσμευτικό πλαίσιο για την παγκόσμια διαχείριση εκτάκτων καταστάσεων δημόσιας υγείας, επιχειρώντας να καλύψουν τα θεσμικά κενά που ανέδειξε η κρίση της COVID-19.
Η απόφαση της Ουάσινγκτον
Μετά την επιστροφή του στην εξουσία τον Ιανουάριο, ο πρόεδρος Τραμπ αποφάσισε την εκ νέου αποχώρηση των ΗΠΑ από τον ΠΟΥ. Ωστόσο, όπως αναφέρει το αμερικανικό υπουργείο Εξωτερικών, οι νέες διατάξεις συνεχίζουν να είναι δεσμευτικές για τη χώρα, γεγονός που προκάλεσε την έντονη αντίδραση της νέας κυβέρνησης.
Σε κοινή δήλωση, ο υπουργός Υγείας Ρόμπερτ Κένεντι Τζούνιορ και ο υπουργός Εξωτερικών Μάρκο Ρούμπιο υποστήριξαν ότι οι τροποποιήσεις «παρεμποδίζουν το κυριαρχικό δικαίωμα των ΗΠΑ να καθορίζουν ανεξάρτητα την πολιτική τους στον τομέα της υγείας».
«Προτεραιότητα μας είναι οι Αμερικανοί πολίτες. Δεν θα δεχθούμε καμία διεθνή πολιτική που περιορίζει την ελευθερία του λόγου, την ιδιωτικότητα ή τις ατομικές ελευθερίες», σημείωσαν χαρακτηριστικά.
Αντίδραση του ΠΟΥ
Ο γενικός διευθυντής του ΠΟΥ Τέντρος Αντάνομ Γκεμπρεγέσους εξέφρασε τη λύπη του για την απόφαση των ΗΠΑ, υπενθυμίζοντας ότι οι τροποποιήσεις «σέβονται πλήρως την εθνική κυριαρχία των κρατών μελών» και δεν δίνουν στον Οργανισμό την εξουσία να επιβάλλει καραντίνες ή άλλα μέτρα.
Οι αλλαγές που υιοθετήθηκαν από τα υπόλοιπα κράτη-μέλη εισάγουν την έννοια της «πανδημικής έκτακτης ανάγκης», ενισχύουν την ανάγκη παγκόσμιας αλληλεγγύης και προσπαθούν να εδραιώσουν πιο δίκαιους κανόνες κατανομής πόρων σε περιόδους κρίσης.
Οι αιχμές για τον ΠΟΥ και την Κίνα
Αιτιολογώντας την απόρριψη, οι δύο Αμερικανοί υπουργοί επανέφεραν τις επικρίσεις για τον ρόλο του ΠΟΥ στη διαχείριση επιδημιών, κάνοντας λόγο για «αδυναμία απέναντι στην πολιτική επιρροή και τη λογοκρισία, ειδικά από πλευράς Κίνας».
Υπενθυμίζεται ότι επί προεδρίας Μπάιντεν, οι ΗΠΑ είχαν συμμετάσχει στις διαπραγματεύσεις για τις αλλαγές του Διεθνούς Υγειονομικού Κανονισμού, ζητώντας προστασία της πνευματικής ιδιοκτησίας στα αμερικανικά εμβόλια, χωρίς όμως να επιτευχθεί συναίνεση.
Παρότι ο τότε υπουργός Εξωτερικών Άντονι Μπλίνκεν είχε χαρακτηρίσει τις τροποποιήσεις «σημαντική πρόοδο», το 2025 οι ΗΠΑ δεν συνυπέγραψαν τη νέα συμφωνία για την πανδημική προετοιμασία, η οποία τελικά προχώρησε χωρίς αυτές.
