Η ποιοτική διαφορά του εντατικού «ενεργειακού» διημέρου της Συνόδου P-TEC στο Ζάππειο έγινε εμφανής με δύο κινήσεις που, σύμφωνα με στελέχη της αγοράς, «βάζουν σφραγίδα εποχής»:
(α) τη συμφωνία της ExxonMobil για την πρώτη ερευνητική γεώτρηση μετά από 40 χρόνια στο Block 2, και
(β) την πρωτοβουλία ΔΕΠΑ Εμπορίας – AKTOR να υπογράψουν το πρώτο μακροπρόθεσμο συμβόλαιο προμήθειας αμερικανικού LNG στη Νοτιοανατολική Ευρώπη, θεμελιώνοντας πρακτικά τον Κάθετο Διάδρομο με «starting point» την Ελλάδα.

Παράλληλα, οι Διαχειριστές συστημάτων φυσικού αερίου από Ελλάδα, Βουλγαρία, Ρουμανία, Μολδαβία και Ουκρανία συμφώνησαν στη διεύρυνση των «προϊόντων δυναμικότητας», δίνοντας πρόσθετα εργαλεία για τη μεταφορά αερίου από Νότο προς Βορρά, με στόχο την ενεργειακή ασφάλεια της Ουκρανίας.

Ισχυρή εθνική διάσταση

Στελέχη που παρακολούθησαν τις εργασίες του συνεδρίου σημειώνουν ότι οι κινήσεις αυτές φέρουν έντονο εθνικό πρόσημο, παρά το διεθνές πλαίσιο, καθώς στηρίζονται στη διαθεσιμότητα των ελληνικών υποδομών και στη γεωγραφική θέση της χώρας.

Η εικόνα ενισχύεται από τα στοιχεία που παρουσίασε ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης:
η Ελλάδα εισήγαγε 17 δισ. κ.μ. αερίου πέρυσι και εξήγαγε 11 δισ. κ.μ., όταν «το 2020 ήμασταν απλώς χώρα εισαγωγής».

Ο Κάθετος Διάδρομος

Κατά αρμόδιες πηγές της αγοράς, η 20ετής συμφωνία της κοινοπραξίας ATLANTIC – SEE LNG TRADE (ΔΕΠΑ Εμπορίας 40% – AKTOR 60%) με τη Venture Global αποτελεί «το βέλτιστο όχημα» για την πλήρη υλοποίηση του Κάθετου Διαδρόμου.

Ο διάδρομος αυτός προσφέρει:

  • Βιώσιμη εναλλακτική όδευση LNG,
  • ικανότητα αντικατάστασης του ρωσικού αερίου έως το 2028,
  • κάλυψη αυξανόμενων ενεργειακών αναγκών στα Βαλκάνια και στην Κεντρική Ευρώπη.

Σύμφωνα με τις ίδιες πηγές, οι αγορές της περιοχής –από Ελλάδα έως Ουκρανία– είναι μικρές, με λίγους αγοραστές και πωλητές που δεν μπορούν να στηρίξουν αυτόνομα τις απαιτήσεις μακροχρόνιων συμβολαίων.
Γι’ αυτό η παρουσία ενός μεγάλου “portfolio maker” όπως η Venture Global, σε συνδυασμό με την εγγυητική ικανότητα της ΔΕΠΑ Εμπορίας ως κρατικού φορέα, «αντισταθμίζει τα εγγενή μειονεκτήματα» και δημιουργεί σταθερό πλαίσιο ανάπτυξης.

Καθοριστικό για την «επόμενη μέρα» θα είναι η ευέλικτη διαχείριση του συμβολαίου από την κοινοπραξία, ώστε οι όροι να ακολουθούν τη δυναμική της αγοράς LNG και να μην δεσμεύουν άκαμπτα τις ποσότητες.

Συμπληρωματικά, η συμφωνία λειτουργεί ως «ομπρέλα προστασίας» για τους μικρούς περιφερειακούς αγοραστές που μέχρι σήμερα αδυνατούσαν να συνάψουν μακροχρόνιες συμφωνίες χωρίς δυσανάλογο ρίσκο.

Ο ρόλος των ελληνικών υποδομών

Ο πρωθυπουργός υπενθύμισε ότι όλα αυτά πατούν πάνω στο «έδαφος» που δημιουργήθηκε με τις στρατηγικές ενεργειακές υποδομές:

  • τον νέο συμπιεστή του ΔΕΣΦΑ στην Κομοτηνή,
  • τον IGB (Ελλάδα–Βουλγαρία),
  • τη Ρεβυθούσα,
  • τον πλωτό τερματικό LNG Αλεξανδρούπολης,
  • και το δίκτυο των διασυνοριακών αγωγών.

Με αυτά, η εξαγωγική ικανότητα της Ελλάδας θα φτάσει τα 8,5 bcm μέχρι το τέλος του έτους.

«Η Ελλάδα είναι το φυσικό σημείο εισόδου του αμερικανικού LNG», ανέφερε ο πρωθυπουργός, τονίζοντας ότι η χώρα «έχει γίνει πάροχος ενεργειακής ασφάλειας για ολόκληρη τη Νοτιοανατολική Ευρώπη».

Ο “αστερίσκος” της Τουρκίας

Στο τραπέζι των συζητήσεων υπάρχει και ο «αστερίσκος» της Τουρκίας, η οποία εξακολουθεί να βασίζεται στο ρωσικό αέριο που φτάνει μέσω TurkStream.
Η ΕΕ σχεδιάζει απεξάρτηση έως το 2028, αφήνοντας την Άγκυρα μπροστά σε δύο επιλογές:

  • να συμμορφωθεί με τις ευρωπαϊκές προδιαγραφές, ή
  • να κρατήσει το ρωσικό αέριο για την εσωτερική αγορά και να εξάγει LNG, στην πράξη «ξεπλένοντας» τις ρωσικές ποσότητες.

Σύμφωνα με τον Αλέξανδρο Εξάρχου, CEO της AKTOR και της ATLANTIC – SEE LNG TRADE, η ελληνική συμφωνία «βάζει τη χώρα σε καλύτερη γεωπολιτική θέση από την Τουρκία», καθώς η Ουάσιγκτον επιλέγει την Ελλάδα για τις κινήσεις της στην ευρύτερη περιοχή.

Route 2 και Route 3

Τη σκυτάλη παίρνουν τώρα οι Διαχειριστές Συστημάτων Μεταφοράς από Ελλάδα, Βουλγαρία, Ρουμανία, Μολδαβία, Ουκρανία και ο ICGB, οι οποίοι υπέγραψαν κοινή επιστολή προς τις ρυθμιστικές αρχές ζητώντας έγκριση για δύο νέες ροές: Route 2 και Route 3.

Η στόχευση είναι να εγκριθούν πριν τη δημοπρασία της 24ης Νοεμβρίου, καθώς θα λειτουργήσουν με τη λογική του ήδη ενεργού Route 1.
Η Ουκρανία αναμένεται να έχει αυξημένη ανάγκη χωρητικότητας το 2026, με τον Κάθετο Διάδρομο να αποτελεί πλέον μοναδική διαθέσιμη δίοδο.

Το μεγάλο deal με τη Venture Global

Η συμφωνία ενεργοποιείται την 1η Ιανουαρίου 2030 και προβλέπει:

  • προμήθεια 0,5 MTPA LNG ετησίως,
  • δυνατότητα αύξησης έως 1,5 MTPA,
  • πιθανή περαιτέρω επέκταση με νέα συμφωνία.

Παράλληλα:

  • Υπεγράφη Joint Statement of Mutual Intent με τη Naftogaz για έως 0,7 MTPA,
  • Υπεγράφη MoU με NOVA POWER & GAS και Transgaz για έως 1,4 MTPA,
  • Συνολικά τα συμφωνηθέντα μνημόνια αγγίζουν τα 3,7 bcm LNG.

Μεγάλες προσδοκίες

Η πρέσβης των ΗΠΑ στην Ελλάδα, Κίμπερλι Γκίλφοϊλ, χαρακτήρισε την ημέρα «ιστορική» για τον Κάθετο Διάδρομο.
Ο πρόεδρος της ΔΕΠΑ Εμπορίας Κωνσταντίνος Ξιφαράς μίλησε για «νέο εμπορικό και γεωστρατηγικό διάδρομο».
Η Venture Global έκανε λόγο για «νέα εποχή συνεργασίας ΗΠΑ – Ελλάδας».
Ο υπουργός ΠΕΝ Σταύρος Παπασταύρου υπογράμμισε ότι «Ελλάδα και ΗΠΑ μοιράζονται κοινό όραμα» και ότι ενέργεια και γεωπολιτική «συμπλέκονται πλέον απόλυτα».

Διαβάστε ακόμη: