Από την έναρξη της εισβολής της Ρωσίας στην Ουκρανία, η Ευρώπη και οι σύμμαχοί της αναζητούν τρόπους για να περιορίσουν τα έσοδα της Μόσχας από ορυκτά καύσιμα χωρίς να προκαλέσουν υψηλότερο ενεργειακό κόστος στους πολίτες τους. Το πιο πρόσφατο σχέδιο: η απαγόρευση της χρήσης λιμένων της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την επανεξαγωγή υγροποιημένου φυσικού αερίου.

Σύμφωνα με το Bloomberg, Ο ρωσικός παραγωγός Novatek PJSC βασίζεται σε ενδιάμεσους σταθμούς στην Ε.Ε. για τη μεταφορά καυσίμων της Αρκτικής από παγοθραυστικά σε συμβατικά δεξαμενόπλοια. Ενώ η απαγόρευση της πρόσβασης δεν θα εμποδίσει τα φορτία να φτάσουν στην Ευρώπη, όπου οι εισαγωγές υγροποιημένου φυσικού αερίου από τη Ρωσία έχουν πράγματι αυξηθεί μετά τον πόλεμο, θα καταστήσει δυσκολότερη την αποστολή τους σε χώρες της Ασίας, δυνητικά εξοργίζοντας βασικούς αγοραστές όπως η Κίνα ή η Ινδία.

Οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής της Ε.Ε. μελετούν την κίνηση αυτή ως μέρος της 14ης δέσμης κυρώσεων κατά της Ρωσίας. Παρόλο που δεν πρόκειται για άμεση απαγόρευση, θα σηματοδοτήσει την πρώτη φορά που η Ευρώπη θα επιβάλει συγκεκριμένα μέτρα κατά του ρωσικού υγροποιημένου φυσικού αερίου.

Εάν εγκριθεί, το μέτρο μπορεί να οδηγήσει σε ακόμη μεγαλύτερη κυκλοφορία ρωσικών καυσίμων στην Ευρώπη. Θα προκαλέσει επίσης πιθανότατα προκλήσεις για τις ευρωπαϊκές εταιρείες και πολιτικές αντιδράσεις από άλλες χώρες που αγοράζουν φυσικό αέριο.

Για τη βελτιστοποίηση του κόστους ναυτιλίας, το έργο Yamal LNG με έδρα την Αρκτική, υπό την ηγεσία της Novatek, βασίζεται στα λιμάνια του Ζεεμπρούγκε στο Βέλγιο και του Μοντουάρ στη Γαλλία για τη μεταφορά των φορτίων από τα 15 πλοία κατηγορίας παγοθραυστικών σε συμβατικά δεξαμενόπλοια. Συνήθως, ένα πλοίο που φθάνει στο λιμάνι εκφορτώνει στον τερματικό σταθμό και ένα κανονικό πλοίο μεταφοράς υγροποιημένου φυσικού αερίου φορτώνει περίπου την ίδια στιγμή. Αυτό δεν θα είναι πλέον δυνατό με την απαγόρευση.

Για την Yamal LNG, οι ενδιάμεσες στάσεις είναι απαραίτητες για να μπορέσουν τα εξαιρετικά εξειδικευμένα πλοία να επιστρέψουν στην Αρκτική, όπου οι συνθήκες είναι πολύ δύσκολες για τα συμβατικά. Τα στοιχεία παρακολούθησης πλοίων δείχνουν ότι έως και οκτώ ρωσικά φορτία μεταφορτώνονται στην Ευρώπη, αν και ο αριθμός ποικίλλει και μειώνεται σημαντικά κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού και του φθινοπώρου, όταν η Βόρεια Θαλάσσια Οδός μέσω της Αρκτικής έχει λιγότερο πάγο και παρέχει ταχύτερη πρόσβαση στην Κίνα.

Οι εισαγωγές ρωσικού LNG στην Ε.Ε. ανήλθαν σε 14,4 εκατομμύρια τόνους πέρυσι, σύμφωνα με τη συμβουλευτική εταιρεία Energy Aspects. Οι μεταφορτώσεις αποτελούσαν 2 εκατομμύρια τόνους. Ένα πιθανό σενάριο είναι ότι η απαγόρευση θα οδηγήσει στο να παραμείνουν αυτές οι επιπλέον ποσότητες στο μπλοκ, όπου το ρωσικό LNG κατέχει ήδη μερίδιο περίπου 13%.

Για παράδειγμα, η Novatek θα μπορούσε να ξεφορτώσει φορτία που προορίζονται για την Ασία στην Ευρώπη και να χρησιμοποιήσει ανταλλαγές μεταξύ τοποθεσιών, όπως δήλωσε ο Τζέιμς Γουαντέλ, επικεφαλής των τομέων ευρωπαϊκού αερίου και παγκόσμιου LNG της Energy Aspects. Αυτό σημαίνει ότι θα πρέπει να αναζητήσει εναλλακτικές για να προμηθεύει τους Ασιάτες πελάτες.

Ως αποτέλεσμα, αυτό «θα προκαλούσε κατηγορίες εναντίον των ευρωπαϊκών κυβερνήσεων ότι αυξάνουν τον ρωσικό εφοδιασμό τους με LNG, ενώ ισχυρίζονται ότι προσπαθούν να τον ελαχιστοποιήσουν», δήλωσε ο ίδιος.

Περιπλοκή της εφοδιαστικής αλυσίδας

Οι κυρώσεις θα περιπλέξουν περαιτέρω τη ναυτιλιακή εφοδιαστική αλυσίδα για τη Ρωσία και θα αναγκάσουν τα εξειδικευμένα πλοία να διανύουν μεγαλύτερες διαδρομές. Οι παγκόσμιοι στόλοι αποφεύγουν ήδη την Ερυθρά Θάλασσα μετά τις επιθέσεις των Χούθι της Υεμένης, αναγκάζοντας σε επαναδρομολόγηση των ταξιδιών γύρω από την Αφρική. Η μεταφορά φορτίων LNG της Yamal στην Ασία θα αύξανε το κόστος μεταφοράς, σύμφωνα με την Energy Aspects, ενώ θα δέσμευε επίσης τα παγοθραυστικά για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα.

Η Ρωσία έχει κάποιες εναλλακτικές λύσεις. Πραγματοποιεί μεταφορές από πλοίο σε πλοίο (STS) κοντά στη βόρεια πόλη Μούρμανσκ, τις οποίες θα μπορούσε να χρησιμοποιήσει για να απελευθερώσει πλοία. Μπορεί επίσης να κάνει χρήση της Βόρειας Θαλάσσιας Οδού της κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού, όταν λιώνουν οι πάγοι και διάφορα πλοία μπορούν να έχουν πρόσβαση στον Αρκτικό Κύκλο.

Εάν οι εναλλακτικές ναυτιλιακές ρυθμίσεις αποτύχουν, οι ρωσικές εξαγωγές υγροποιημένου φυσικού αερίου ενδέχεται να μειωθούν. Παρ’ όλα αυτά, η χώρα υπήρξε αρκετά επινοητική όσον αφορά την παράκαμψη των δυτικών κυρώσεων για το πετρέλαιο.

Οι ρωσικές εξαγωγές υγροποιημένου φυσικού αερίου προς τους Ασιάτες αγοραστές θα μπορούσαν να μειωθούν ή να γίνουν ακριβότερες, σύμφωνα με την Energy Aspects.

Σε ένα ακραίο σενάριο, «εάν η Novatek δεν είνα σε θέση να αναδιαμορφώσει τα logistics της και οι ρωσικές εξαγωγές LNG σταματήσουν, η Ευρώπη θα διακόψει το ρωσικό συμβόλαιο προμήθειας με την Κίνα για 3 εκατομμύρια τόνους ετησίως, γεγονός που μπορεί να προκαλέσει αντίδραση από την δεύτερη μεγαλύτερη οικονομία του πλανήτη», δήλωσε ο Γουαντέλ.

Η στήριξη στη Βόρεια Θαλάσσια Οδό ή η μεταφόρτωση στο Μούρμανσκ θα εξαρτιόταν επίσης από τις συνθήκες του πάγου, μετατοπίζοντας τις προμήθειες προς την Ασία στο β’ εξάμηνο κάθε ημερολογιακού έτους, προσέθεσε.

Ευρωπαϊκές εταιρείες, όπως η κρατική Securing Energy for Europe GmbH (SEFE) της Γερμανίας, η Shell και η TotalEnergies, βασίζονται στις μεταφορτώσεις στο Ζεεμπρούγκε και το Μοντουάρ για τα φορτία Yamal LNG.

Τα εν λόγω συμβόλαια δεν θα λήξουν πριν από το 2038 και το 2041, γεγονός που ενδεχομένως ανοίγει την πόρτα σε ρυθμίσεις για λόγους ανωτέρας βίας ή δημιουργία προβλημάτων στις συμβάσεις εάν απαγορευτούν οι μεταφορτώσεις.

Η SEFE, για παράδειγμα, χρειάζεται ποσότητες LNG Yamal που μεταφορτώνονται στο Ζεεμπρούγκε για να εξυπηρετήσει το μακροπρόθεσμο συμβόλαιό της με την ινδική GAIL Ltd. Ο επικεφαλής της γερμανικής εταιρείας δήλωσε πρόσφαστα στο Bloomberg ότι οι προμήθειες της Yamal θα μπορούσαν να παραμείνουν στην ηπειρωτική χώρα, εάν είναι φθηνότερες από υλικοτεχνικής άποψης, ενώ η προμήθεια της GAIL θα γίνεται από άλλες πηγές. Η SEFE δήλωσε ότι παρακολουθεί τις εξελίξεις και αρνήθηκε να σχολιάσει λεπτομερώς τις πιθανές επιπτώσεις του πακέτου κυρώσεων.

Ένας από τους μεγαλύτερους χαμένους ενδέχεται να είναι η Fluxys SA, η οποία διαχειρίζεται τον τερματικό σταθμό LNG του Ζεεμπρούγκε. Η εταιρεία κατασκεύασε μια ειδική δεξαμενή αποθήκευσης στον τερματικό σταθμό για την εξυπηρέτηση μιας σύμβασης 20ετίας με τη Yamal Trade, έναν εμπορικό βραχίονα της Yamal LNG.

Ο τερματικός σταθμός μπορεί να ανακοινώσει λόγους ανωτέρας βίας σε περίπτωση κυρώσεων στις μεταφορτώσεις ή να αντιμετωπίσει πρόστιμα ύψους 1 δισεκατομμυρίου ευρώ εάν δεν μπορεί να παράσχει την υπηρεσία στη Yamal Trade για το υπόλοιπο της διάρκειας της σύμβασης, σύμφωνα με τις εκτιμήσεις των ειδικών. Εκπρόσωπος της Fluxys δήλωσε ότι δεν είναι σαφές τι ακριβώς θα καλυφθεί από τις κυρώσεις και, ως εκ τούτου, είναι αδύνατο να εκτιμηθεί ο ακριβής αντίκτυπος.

Διαβάστε ακόμη: