Την επιστροφή της χώρας σε σημαντικά πρωτογενή πλεονάσματα από το 2023 προβλέπει το νέο Μεσοπρόθεσμο Πρόγραμμα, το οποίο αναμένεται να παρουσιαστεί σήμερα στο Υπουργικό συμβούλιο και στη συνέχεια να κατατεθεί ως νομοσχέδιο στη Βουλή.

Πλεονάσματα έως 3,7% το 2025

Από το 2023, οι δημοσιονομικοί κανόνες επανέρχονται, σε συνάρτηση με τις προσδοκίες για αναθεώρησή τους σε πιο ευέλικτο πλαίσιο. Ανεξάρτητα με την διαφαινόμενη αναθεώρηση των ευρωπαϊκών δημοσιονομικών κανόνων, το 2023 η δημοσιονομική πολιτική προσαρμόζεται στοχεύοντας σε πρωτογενές πλεόνασμα ύψους 2% του ΑΕΠ, το οποίο αναμένεται να ανέλθει σε 2,8% του ΑΕΠ το 2024 και σε 3,7% του ΑΕΠ το 2025.

Βάσει αυτών η δημοσιονομική διαχείριση βρίσκεται σε συμφωνία με τους κανόνες που είχαν τεθεί στο πλαίσιο της ενισχυμένης εποπτείας για πρωτογενή δημοσιονομικά πλεονάσματα κατά μέσο όρο 2,2% του ΑΕΠ από το 2023 και έως το 2060.

Ωστόσο, οι θεσμοί δεν έχουν ανακοινώσει ακόμα τις τελικές τους αποφάσεις για τους στόχους που θα πρέπει να επιτυγχάνει η χώρα μας τα επόμενα χρόνια. Με βάση τα όσα περιλαμβάνονται στο νέο Μεσοπρόθεσμο είτε το Υπουργείο Οικονομικών ποντάρει σε υψηλά πλεονάσματα, ακολουθώντας τη “συνταγή” των προηγούμενων ετών που τα υπερπλεονάσματα μετατρέπονταν σε κοινωνικό μέρισμα είτε έχουν ήδη συμφωνηθεί υψηλοί στόχοι με τους θεσμούς.

Επισημαίνεται ότι η επίτευξη των μακροοικονομικών και δημοσιονομικών προβλέψεων του ΜΠΔΣ 2022-2025 στηρίζεται στην παραδοχή ότι η πανδημία είναι πλέον υπό έλεγχο και δεν θα απαιτηθούν νέα μέτρα περιορισμού της οικονομικής δραστηριότητας. Τυχόν αναζωπύρωση της πανδημίας από το φθινόπωρο θα οδηγήσει αναπόφευκτα σε δυσμενέστερη πρόβλεψη των μακροοικονομικών και δημοσιονομικών μεγεθών.

Ανάπτυξη με “οδηγό” το Ταμείο Ανάκαμψης 

Το αναθεωρημένο Μεσοπρόθεσμο Πλαίσιο Δημοσιονομικής Στρατηγικής 2022-25 προβλέπει σταδιακή αύξηση του ΑΕΠ, καθώς θα ολοκληρώνονται σταδιακά τα έργα του Ταμείου Ανάκαμψης. Συγκεκριμένα, από τα 172 δις ευρώ φέτος εκτιμάται ότι θα «σπάσει» το όριο των 200 δις το 2024. Εκείνο το έτος το ελληνικό ΑΕΠ θα διαμορφωθεί στα 206,28 δις ευρώ και το 2025 με την ενίσχυση που θα δώσει στη χώρα και το Ταμείο Ανάκαμψης, καθώς τα περισσότερα έργα θα οδεύουν προς ολοκλήρωση, θα ξεπεράσει τα 217 δις ευρώ.

Δημοσιονομικές προβλέψεις 

Τα βασικά δημοσιονομικά μεγέθη του ΜΠΔΣ 2022-2025 εξαρτώνται κατά κύριο λόγο από την προσδοκώμενη αύξηση του ΑΕΠ. Σημειώνεται πως τόσο τα έσοδα όσο και οι δαπάνες αναμένεται να αυξηθούν λιγότερο σε σχέση με το ονομαστικό ΑΕΠ, με αποτέλεσμα τα έσοδα ως ποσοστό του ΑΕΠ να περιοριστούν σε 44,9% το 2025 έναντι 46,5% το 2019 και οι δαπάνες σε 43,4% το 2025 έναντι 45,3% το 2019.

Ειδικότερα, όλες οι γενικές κατηγορίες εσόδων αναμένεται να περιοριστούν ως ποσοστό του ΑΕΠ, με εξαίρεση τις μεταβιβάσεις και τα λοιπά έσοδα, λόγω των εισπράξεων από το Ταμείο Ανάκαμψης και λόγω των αυξημένων εσόδων του ΠΔΕ.

Αντίστοιχα, όλες οι κατηγορίες δαπανών εμφανίζονται μειωμένες ως ποσοστό του ΑΕΠ, εκτός των επενδυτικών δαπανών που θα ανέλθουν στο 5,3% του ΑΕΠ έναντι 3,3%. Κατά συνέπεια, είναι εμφανής ο επενδυτικός προσανατολισμός του νέου ΜΠΔΣ 2022-2025, στο βαθμό που το ΠΔΕ αφορά σχεδόν αποκλειστικά επενδυτικά σχέδια και όχι δαπάνες άλλης φύσης (π.χ. δαπάνες αντιμετώπισης της πανδημίας).

Το πρωτογενές έλλειμμα της Γενικής Κυβέρνησης κατά ESA αναμένεται να περιοριστεί από τα υψηλά επίπεδα του 2020 (6,7% του ΑΕΠ) και του 2021 (7,1% του ΑΕΠ) σε μόλις 0,5% του ΑΕΠ το 2022 λόγω της σταδιακής απόσυρσης των μέτρων στήριξης που ελήφθησαν για την αντιμετώπιση των συνεπειών της πανδημίας. Σημειώνεται πως η γενική ρήτρα διαφυγής που επιτρέπει την απόκλιση από τους ευρωπαϊκούς δημοσιονομικούς κανόνες διατηρείται σε ισχύ και το 2022.