Μόλις λίγες ημέρες πριν την επίσημη και προγραμματισμένη αξιολόγηση της ελληνικής οικονομίας από τη Moody’s, στις 19 Σεπτεμβρίου, ο οίκος σχολιάζει θετικά το γεγονός ότι ελληνική κυβέρνηση ανακοίνωσε στις 6 Σεπτεμβρίου ένα νέο φορολογικό πακέτο με ετήσιο δημοσιονομικό κόστος περίπου 1,6 δισ. ευρώ, ή 0,6% του ΑΕΠ, το οποίο θα εφαρμοστεί σταδιακά από το 2026.

Το πακέτο κρίνεται πιστωτικά θετικό (credit positive) από τη Moody’s, καθώς η πρωτοβουλία επικεντρώνεται στην ενίσχυση των οικογενειών και των νεαρών εργαζομένων και στοχεύει στην αντιμετώπιση μιας από τις μεγαλύτερες μακροπρόθεσμες προκλήσεις της χώρας, που είναι η συρρίκνωση και η γήρανση του πληθυσμού.

Παρά τη θετική της επίπτωση στην πιστοληπτική ικανότητα της χώρας, παραμένει όμως αβέβαιο κατά πόσο οι φοροελαφρύνσεις θα επηρεάσουν ουσιαστικά τη χαμηλή γεννητικότητα και τις αποφάσεις των Ελλήνων για μετανάστευση. Παρά την αύξηση του διαθέσιμου εισοδήματος, δομικοί παράγοντες όπως οι ευκαιρίες στην αγορά εργασίας και το κόστος στέγασης ενδέχεται να συνεχίσουν να επηρεάζουν αρνητικά τη δημιουργία οικογένειας και την επιστροφή μεταναστών, αναφέρει ο οίκος.

Χρηματοδότηση και δημοσιονομική πειθαρχία

Το πακέτο θα χρηματοδοτηθεί κυρίως από υπέρβαση εσόδων λόγω βελτιωμένης συμμόρφωσης στη φορολογία. Οι προσπάθειες κατά της φοροδιαφυγής και οι ψηφιοποιήσεις της φορολογικής διοίκησης απέφεραν περίπου 2 δισ. ευρώ επιπλέον έσοδα το 2024.

Μαζί με τις βελτιώσεις στη διαχείριση εσόδων από το 2019, αυτά τα έσοδα έχουν στηρίξει πρωτογενή πλεονάσματα που ξεπέρασαν τις προβλέψεις για το 2023-2024. Η κυβέρνηση σχεδιάζει να διατηρήσει πρωτογενές πλεόνασμα 2%-2,5% του ΑΕΠ έως το 2028, διατηρώντας σταδιακά μειούμενο το χρέος (154% του ΑΕΠ στο τέλος του 2024), παρά το κόστος του νέου πακέτου.

Δημογραφική πίεση: Κεντρικό πρόβλημα για την ανάπτυξη

Κατά την Moody’s, η Ελλάδα αντιμετωπίζει σοβαρές δημογραφικές προκλήσεις. Ο πληθυσμός μειώνεται από τις αρχές της δεκαετίας του 2010, η γεννητικότητα παραμένει χαμηλή (1,3 παιδιά ανά γυναίκα το 2023) και η μετανάστευση πολιτών παραγωγικής ηλικίας συνεχίζεται.

Η αύξηση του προσδόκιμου ζωής επιταχύνει τη γήρανση, ενώ ο λόγος εξάρτησης ηλικιωμένων προβλέπεται να φτάσει στο 61% το 2040, από 39% το 2022, σύμφωνα με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή.

Το φορολογικό πακέτο στοχεύει στην αύξηση της γεννητικότητας, στη διατήρηση και προσέλκυση νέων εργαζομένων και στην ενίσχυση του διαθέσιμου εισοδήματος σε λιγότερο πυκνοκατοικημένες περιοχές.

Κύρια μέτρα και κόστος

Το πακέτο προβλέπει μείωση 2 ποσοστιαίων μονάδων στους φορολογικούς συντελεστές για εισοδήματα 10.000-40.000 ευρώ και 5 ποσοστιαίων μονάδων για εισοδήματα 40.000-60.000 ευρώ, με ενισχυμένες ελαφρύνσεις για οικογένειες και νέους εργαζόμενους. Οικογένειες με τέσσερα ή περισσότερα παιδιά δεν θα φορολογούνται για εισοδήματα έως 20.000 ευρώ. Νέοι έως 25 ετών με εισοδήματα έως 20.000 ευρώ απαλλάσσονται, ενώ οι ηλικίες 26-30 πληρώνουν μειωμένο συντελεστή.

Επιπλέον, προβλέπονται μειωμένοι συντελεστές ΦΠΑ για μικρά νησιά, σταδιακή μείωση του ΕΝΦΙΑ για αγροτικές περιοχές και αυτόματες αυξήσεις συντάξεων από το 2026, συνοδευόμενες από προσαρμογές στις αμοιβές του δημόσιου τομέα. Το κόστος εκτιμάται σε 1,2 δισ. ευρώ το 2026, 1,6 δισ. το 2027 και περίπου 1,5 δισ. ετησίως στη συνέχεια.

Μακροοικονομικές επιπτώσεις και πολιτική διάσταση

Οι άμεσες επιπτώσεις στην οικονομία θα είναι περιορισμένες, καθώς τα μέτρα εφαρμόζονται από το 2026. Από τότε, τα διαθέσιμα εισοδήματα των νέων και των οικογενειών θα αυξηθούν, παρέχοντας μέτρια στήριξη στην ιδιωτική κατανάλωση και στην προσφορά εργασίας.

Το πακέτο ακολουθεί τα μέτρα επεκτατικής δημοσιονομικής πολιτικής του Μαρτίου 2025, όπως επιδότηση ενοικίου και στήριξη χαμηλοσυνταξιούχων, με κόστος 1,1 δισ. ευρώ. Η χρονική τοποθέτηση των πακέτων πριν από τις εκλογές του 2027 έχει σαφή πολιτική διάσταση, καθώς τα συνεχή πρωτογενή πλεονάσματα δημιουργούν περιθώρια για φορολογικές ελαφρύνσεις και μεταφορές πόρων, καταλήγει ο οίκος.

Διαβάστε ακόμη: