Παρά το γεγονός ότι τα έσοδα που εισπράττονται από τους φορολογικούς ελέγχους της ΑΑΔΕ υπερβαίνουν τον μέσο όρο της Ευρωπαϊκής Ενωσης, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή επισημαίνει ένα διαχρονικό και ιδιαίτερα κρίσιμο πρόβλημα της ελληνικής φορολογικής διοίκησης. Τη σημαντική έλλειψη ελεγκτικού προσωπικού.

Όπως σημειώνει ρεπορτάζ της Καθημερινής, σύμφωνα με τα στοιχεία της σχετικής έκθεσης της Κομισιόν, η φορολογική διοίκηση της Ελλάδας διαθέτει συγκριτικά περιορισμένο ανθρώπινο δυναμικό, ιδίως σε θέσεις που σχετίζονται με ελέγχους, έρευνες και επαληθεύσεις. Ειδικότερα, το 2023 μόλις το 22,16% του προσωπικού της ΑΑΔΕ είχε αναλάβει καθήκοντα ελέγχου, ποσοστό αισθητά χαμηλότερο από τον μέσο όρο της Ε.Ε., ο οποίος ανέρχεται στο 32,2%. Η υστέρηση αυτή έχει άμεση συνέπεια τη συσσώρευση μεγάλου αριθμού υποθέσεων ανά ελεγκτή, γεγονός που οδηγεί ακόμη και στην αδυναμία διεκπεραίωσης υποθέσεων υψηλής προτεραιότητας.

Ο πυρήνας του προβλήματος εντοπίζεται στην κατανομή του ανθρώπινου δυναμικού. Ενα μεγάλο μέρος του προσωπικού απασχολείται σε διοικητικές θέσεις, στην κεντρική υπηρεσία ή στην εξυπηρέτηση των φορολογουμένων μέσω αιτημάτων και διαδικαστικών υποχρεώσεων. Αν και οι λειτουργίες αυτές είναι απαραίτητες για την ομαλή λειτουργία της φορολογικής διοίκησης, η υπερσυγκέντρωση προσωπικού σε μη ελεγκτικές αρμοδιότητες αποδυναμώνει τον κρίσιμο τομέα των ελέγχων.

Είναι εύλογο να υποστηριχθεί ότι εάν η ελληνική φορολογική διοίκηση διέθετε περισσότερους ελεγκτές, τα έσοδα που θα προέκυπταν από τους φορολογικούς ελέγχους θα μπορούσαν να είναι ακόμη υψηλότερα. Ακόμη σημαντικότερο, όμως, θα ήταν το όφελος στον περιορισμό της φοροδιαφυγής, καθώς η αυξημένη πιθανότητα ελέγχου λειτουργεί αποτρεπτικά και ενισχύει τη φορολογική συμμόρφωση. Οπως προαναφέρθηκε, παρά τις ελλείψεις αυτές, τα στοιχεία της Κομισιόν δείχνουν ότι τα πρόσθετα έσοδα που προέκυψαν από τους ελέγχους το 2023 αντιστοιχούσαν στο 2,59% των συνολικών καθαρών εσόδων του κράτους, ποσοστό υψηλότερο από τον μέσο όρο της Ε.Ε., ο οποίος διαμορφώνεται στο 1,6%. Η επίδοση αυτή καταδεικνύει ότι οι έλεγχοι που διενεργούνται είναι αποδοτικοί. Ωστόσο, η έκθεση επισημαίνει την ανάγκη περαιτέρω ανάλυσης της τάσης αυτής, καθώς αφενός η ελληνική φορολογική διοίκηση έχει επενδύσει συστηματικά στην ψηφιοποίηση με στόχο την ενίσχυση της εθελοντικής φορολογικής συμμόρφωσης και αφετέρου εξακολουθεί να υφίσταται σοβαρή έλλειψη ελεγκτικών θέσεων. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζουν και τα ευρήματα της έκθεσης σχετικά με τον βαθμό πολυπλοκότητας του ελληνικού φορολογικού συστήματος. Αν και η κυρίαρχη αντίληψη στην ελληνική κοινωνία είναι ότι το φορολογικό σύστημα είναι σύνθετο και δυσνόητο, τα στοιχεία δείχνουν μια διαφορετική εικόνα. Η Ελλάδα κατατάσσεται 8η μεταξύ των 27 κρατών-μελών στον δείκτη φορολογικής πολυπλοκότητας (Tax Complexity Index – TCI), γεγονός που υποδηλώνει σχετικά χαμηλό επίπεδο πολυπλοκότητας σε ευρωπαϊκό επίπεδο.

Πιο συγκεκριμένα, ο TCI 2024 κατατάσσει την Ελλάδα 16η ως προς την πολυπλοκότητα του φορολογικού πλαισίου και 7η ως προς την πολυπλοκότητα του φορολογικού κώδικα. Τα δεδομένα αυτά, σύμφωνα με τους συγγραφείς, υποδηλώνουν ότι η δομή των φορολογικών κανόνων είναι σε γενικές γραμμές αποτελεσματική, ιδίως όσον αφορά τη φορολογική μεταχείριση των ομίλων επιχειρήσεων. Ωστόσο, αναδεικνύεται σαφές περιθώριο βελτίωσης στις φορολογικές διαδικασίες που εφαρμόζονται από τις αρμόδιες αρχές, με έμφαση στον τομέα των ελέγχων.

Oι πολίτες πάντως, φαίνεται να συνεπικουρούν το έργο των ελεγκτών. Από τις αρχές του έτους μέχρι και τις 15 Δεκεμβρίου έχουν υποβληθεί περισσότερες από 40.000 καταγγελίες για φορολογικές και τελωνειακές παραβάσεις, αλλά και περιστατικά διαφθοράς στο Δημόσιο, καθώς και καταγγελίες μέσω της εφαρμογής «Appodixi». Σε καθημερινή βάση υποβάλλονται περί τις 114 καταγγελίες από πολίτες.

Διαβάστε ακόμη: