Η σήραγγα είναι σκοτεινή και στενή. Τοξικά αέρια αναδύονται από τα νερά. Έντομα σπεύδουν κατά μήκος της, κροταλίες περιμένουν κουλουριασμένοι. Τρωκτικά κρύβονται στην άκρη του νερού. Ακόμα μια μέρα στο Μεξικό.

Ωστόσο, αυτό το δίκτυο αποχετεύσεων που εκτείνεται από την Ciudad Juárez μέχρι το Ελ Πάσο του Τέξας είναι μία από τις πιο περιζήτητες διαδρομές για τους πελάτες ενός VIP πακέτου μετανάστευσης που προσφέρουν τα μεξικάνικα καρτέλ σε αυτούς που έχουν τα χρήματα να το πληρώσουν, σύμφωνα με εκτενές ρεπορτάζ του USA Today.

Η διαδρομή μέσω της σήραγγας κοστίζει τουλάχιστον 6,000 δολάρια, σύμφωνα με συνεντεύξεις με κορυφαίες μεξικανικές κρατικές αρχές, ομοσπονδιακούς αξιωματούχους επιβολής του νόμου από τις δύο πλευρές των συνόρων και μετανάστες που περιμένουν να διασχίσουν σε καταυλισμούς κατά μήκος του Ρίο Γκράντε. Ο Ρικάρντο, ένας διακινητής μεταναστών, είπε ότι έχει χρεώσει έως και 15,000 δολάρια ένα άτομο.

Όλα σε αυτόν τον υπόγειο κόσμο λειτουργούν με έναν κωδικό που τα καρτέλ δίνουν στους VIP πελάτες τους, συχνά μέσω κινητού τηλεφώνου, που προσδιορίζει με ποιο «ταξιδιωτικό πρακτορείο» του καρτέλ συνεργάζεται ο μετανάστης ώστε όλοι, από την τοπική αστυνομία μέχρι τις αντίπαλες εγκληματικές οργανώσεις, να ξέρουν να μην τους ενοχλήσουν.

Η αυξημένη ασφάλεια των ΗΠΑ κατά μήκος των 2,000 μιλίων των συνόρων με το Μεξικό και οι λιγότεροι νόμιμοι τρόποι να έρθουν προς τα βορειότερα, έχουν αποδειχθεί χρυσή ευκαιρία για τις μεξικάνικες εγκληματικές οργανώσεις. Αντί να επιδιορθώσει ένα διαλυμένο σύστημα μετανάστευσης, η κυβέρνηση των ΗΠΑ αναθέτει την πολιτική μετανάστευσης σε εγκληματικές ομάδες, λένε ορισμένοι ειδικοί, αυξάνοντας τις πρακτικές διαφθοράς.

«Ο μετανάστης», δήλωσε η Blanca Navarrete, διευθύντρια της μη κερδοσκοπικής οργάνωσης υπεράσπισης μεταναστών, Integral Human Rights in Action, «είναι αυτός που πληρώνει το τίμημα για αυτή την έλλειψη δράσης».

Μια κοινή έρευνα από τις μεξικανικές και τις αμερικανικές αρχές έχει ανακαλύψει ότι ένα καρτέλ με βάση την Χουάρες, η La Linea, διακινεί τουλάχιστον 1.000 μετανάστες μέσω των σηράγγων στο Ελ Πάσο κάθε μήνα, σύμφωνα με έναν ανώτερο Μεξικανό αξιωματούχο.

Οι ειδικοί προβλέπουν ότι η απόδοση της επένδυσης στη διακίνηση ανθρώπων έχει ξεπεράσει αυτή της διακίνησης ναρκωτικών.

«Οι εγκληματίες έχουν απομακρυνθεί από την κύρια δραστηριότητά τους, που ήταν η διακίνηση ναρκωτικών», δήλωσε ο Arturo Velasco, επικεφαλής της μονάδας κατά των απαγωγών στο γραφείο του γενικού εισαγγελέα της Chihuahua. «Τώρα το 60 έως 70% της εστίασής τους είναι η διακίνηση μεταναστών.

«Ένα κιλό κοκαΐνης μπορεί να φέρει 1.500 δολάρια, αλλά ο κίνδυνος είναι πολύ υψηλός. Το κόστος-όφελος της διακίνησης ενός ατόμου είναι 10.000, 12.000, 15.000 δολάρια» συμπληρώνει.

Την ίδια ώρα, ένα προσχέδιο μελέτης από το Αυτόνομο Πανεπιστήμιο της Ciudad Juárez, που αναμένεται να δημοσιευτεί αργότερα φέτος, εκτιμά τις πληρωμές ρεκόρ που έγιναν σε μετανάστες στο Μεξικό από μέλη της οικογένειάς τους στις ΗΠΑ.

«Τα εμβάσματα σε πόλεις όπως η Ciudad Juárez έχουν διπλασιαστεί σχεδόν στα $90 εκατομμύρια ανά τρίμηνο μέχρι στιγμής το 2024», δήλωσε η Ines Barrios de la O, ειδική στη μετανάστευση στο πανεπιστήμιο. Αυτό είναι από $40 έως $60 εκατομμύρια στην παραμεθόρια πόλη το 2015, είπε.

Για να λειτουργήσει η VIP μεταφορά, πρέπει να συμμετέχουν στη δράση άνθρωποι – κλειδιά. Ορισμένες συνεντεύξεις με μετανάστες και κυβερνητικούς αξιωματούχους αποδεικνύουν ότι το σύστημα βασίζεται σε μια ήδη καθιερωμένη ροή δωροδοκιών που φτάνει από υψηλόβαθμους μεξικανούς γραφειοκράτες στον τομέα της μετανάστευσης μέχρι τη δημοτική αστυνομία της πόλης.

«Η διαφθορά στη Χουάρες ή σε οποιαδήποτε άλλη μεξικανική παραμεθόρια πόλη πρέπει να συνεργάζεται με τις αρχές», είπε ο Όσκαρ Χάγκελσιμπ, πρώην βοηθός ειδικός πράκτορας υπεύθυνος της Μονάδας Ερευνών Εσωτερικής Ασφάλειας των ΗΠΑ στη Ciudad Juárez, που τώρα διευθύνει μια εταιρεία συμβούλων ασφάλειας στο Ελ Πάσο.

Ο Velasco είπε ότι οι έρευνες από το γραφείο του έχουν διαπιστώσει ότι η Εθνική Φρουρά του Μεξικού και οι αρχές μετανάστευσης παραδίδουν μετανάστες στα καρτέλ και πωλούν άδειες μετανάστευσης που επιτρέπουν στους ανθρώπους να ταξιδεύουν νόμιμα μέσω της χώρας.

«Ξέρουμε για ομοσπονδιακούς αστυνομικούς που διακινούν μετανάστες», είπε ο Velasco. «Από μέσα από τα καταφύγια, αυτοί, μαζί με αξιωματούχους του Εθνικού Ινστιτούτου Μετανάστευσης, στέλνουν πληροφορίες για ανθρώπους και στη συνέχεια, έξω, αυτοί οι άνθρωποι απάγονται από εγκληματικές ομάδες».

Η τοπική αστυνομία απαγάγει επίσης μετανάστες για κέρδος, είπε ο Velasco. Και αποτελούν κρίσιμο μέρος των επιχειρήσεων διακίνησης μεταναστών στα δίκτυα της Χουάρες στην πόλη.

Στη Χουάρες, ο δημοτικός αρχηγός της αστυνομίας Σέζαρ Ομάρ Μουνιόζ Μοράλες αρνήθηκε τις κατηγορίες για διαφθορά, λέγοντας ότι είναι «δύσκολο και περίπλοκο» να «αντιμετωπίσεις πράγματα που δεν είναι επίσημα τεκμηριωμένα.»

«Είναι δύσκολο να απαντήσω στην ερώτησή σας όταν δεν υπάρχουν επίσημες καταγγελίες για να ακολουθήσει το τμήμα μας», είπε ο Μουνιόζ. Περιέγραψε το τμήμα του ως καθαρό και αποδοτικό, προσθέτοντας, «Κάνουμε το καλύτερο που μπορούμε».

Ο Velasco, ωστόσο, επιβεβαίωσε ότι οι αστυνομικοί απαγάγουν μετανάστες, οι οποίοι στη συνέχεια κρατούνται σε ασφαλή σπίτια − σε μία περίπτωση, λίγα μόλις μέτρα από τα σπίτια ενός αξιωματικού − μέχρι να συγκεντρώσουν το ποσό που είχαν συμφωνήσει να πληρώσουν στο καρτέλ πριν ξεκινήσουν το ταξίδι τους.

Οι κρατικοί ερευνητές τεκμηρίωσαν τη συμμετοχή της δημοτικής αστυνομίας στην απαγωγή μεταναστών που φτάνουν στο Διεθνές Αεροδρόμιο της Χουάρες. Φέτος, αυτό είχε ως αποτέλεσμα αρκετές ανταλλαγές πυροβολισμών μεταξύ κυβέρνησης και αντίπαλων ομάδων διακίνησης ανθρώπων, μετατρέποντας την περιοχή του αεροδρομίου στο πιο πρόσφατο πεδίο μάχης για το οργανωμένο έγκλημα.

Ο διακινητής μεταναστών που μίλησε με την USA TODAY επιβεβαίωσε ότι η δημοτική αστυνομία παίζει αναπόσπαστο ρόλο για την οργάνωσή του, συμπεριλαμβανομένης της μεταφοράς των μεταναστών από τα ασφαλή σπίτια στις σήραγγες.

«Φορτώνουν τους ανθρώπους στα φορτηγά τους και τους φροντίζουν ώστε να μην τους απαγάγει άλλο καρτέλ», είπε ο Ρικάρντο. Οι αξιωματικοί όχι μόνο φέρνουν πελάτες στις εισόδους των αποχετευτικών σηράγγων, είπε, αλλά παρέχουν κάλυψη για τον ίδιο και τους συναδέλφους του διακινητές να προχωρήσουν στο Ελ Πάσο. Για αυτήν την υπηρεσία, είπε ο Ρικάρντο, πληρώνει έναν αστυνομικό διοικητή σχεδόν $600 ανά μετανάστη.

«Είναι εκατομμύρια πέσος σε εκβιασμούς και όλοι συμμετέχουν σε αυτό», είπε ο Τόνι Παϊάν, διευθυντής του Κέντρου ΗΠΑ-Μεξικού στο Πανεπιστήμιο Rice, ο οποίος έχει γράψει ένα βιβλίο για την πολιτική κατάσταση στη Χουάρες. «Με άλλα λόγια», είπε ο Παϊάν, «είναι μια δύναμη εκβιασμού».

Ο Andrés, ένας 25χρονος Βενεζουελάνος, κοιμάται σε έναν υπνόσακο σε μια περιοχή που γνωρίζει ως «ουδέτερη ζώνη». Κοντά του, άλλοι κοιμούνται σε επίπεδα χαρτόκουτα.

Ένα απόγευμα, ο Andrés, που ζήτησε να αναγνωριστεί μόνο με το μικρό του όνομα, διηγήθηκε πώς ήρθε βόρεια με την υπόσχεση ενός «VIP πακέτου» που διαφημιζόταν στα κοινωνικά μέσα. Το πακέτο περιέγραφε τη διέλευση από το Darien Gap με άλογο, θυμήθηκε, ακολουθούμενη από μια διαδρομή με λεωφορείο, χωρίς ταλαιπωρίες.

Διευθέτησε το ταξίδι του μέσω του κινητού του τηλεφώνου, επικοινωνώντας με μια αλυσίδα περιφερειακών αντιπροσώπων του καρτέλ, ξεκινώντας από την πατρίδα του, το Καράκας, μέχρι τη βόρεια μεξικανική πολιτεία Τσιουάουα.

Όλα πήγαν όπως είχαν προγραμματιστεί μέχρι που έφτασε στη Χουάρες, είπε ο Andrés. Μέχρι τότε, είχε πληρώσει τη μισή από την αμοιβή των $15,000 στο καρτέλ, αλλά δεν είχε χρήματα να καλύψει το άλλο μισό. Ως αποτέλεσμα, το «ταξιδιωτικό πρακτορείο» του καρτέλ σταμάτησε να ανταποκρίνεται.

Η οικογένειά του του δάνεισε $750 για να πληρώσει για έναν κωδικό που παρείχαν οι τοπικές εγκληματικές ομάδες.

Είναι ιδιαίτερα χρήσιμος, είπε, όταν χρειάζεται να διασχίσει τον δρόμο δίπλα στο Río Grande, όπου βρίσκεται το στρατόπεδό του.

Καθώς ο Andrés καθόταν στις όχθες του ποταμού, έδειξε άνδρες σε φορτηγάκια με όπλα υψηλής ισχύος. Παρακάτω, σε έναν αυτοκινητόδρομο, περιπολικά της δημοτικής αστυνομίας ανέβαιναν και κατέβαιναν. Όλοι είχαν ζητήσει τον κωδικό του, είπε.

Ο Andrés άρχιζε να απελπίζεται. Έβλεπε ως μοναδική του επιλογή να πηδήξει πάνω από τον φράχτην , ή να συρθεί μέσα από το συρματόπλεγμα που τον χώριζε από τις Ηνωμένες Πολιτείες. Στη συνέχεια, θα έτρεχε προς τα μέλη της Εθνικής Φρουράς του Τέξας και θα έπεφτε στα χέρια των αμερικανικών αρχών μετανάστευσης.

Διαβάστε ακόμη