Μειώθηκαν κατά 4% οι παγκόσμιες πωλήσεις έργων τέχνης το 2023

Μεικτές τάσεις παρουσίασε η παγκόσμια αγορά έργων τέχνης το 2023, καθώς ο πλανήτης πλήττεται από τα υψηλά επιτόκια δανεισμού, την γεωπολιτική αστάθεια και τις ρευστές οικονομικές συνθήκες. Η αγορά κατάφερε να σημειώσει πωλήσεις περίπου 65 δισεκατομμυρίων δολαρίων, ενώ οι πωλήσεις μειώθηκαν κατά 4% σε σχέση με το 2022.

Σύμφωνα με κοινή έκθεση της Art Basel και της UBS Group, στο ποσοστό περιλαμβάνονται και οι πωλήσεις μέσω δημοπρασιών και γκαλερί τέχνης, ενώ δεν συνυπολογίζεται ο πληθωρισμός, γεγονός που σημαίνει ότι το ποσοστό συρρίκνωσης της αγοράς ενδέχεται να είναι μεγαλύτερο.

«Στην πραγματικότητα εξεπλάγην ευχάριστα που δεν υποχώρησε περισσότερο», σημειώνει η συγγραφέας της έκθεσης Clare McAndrew.

Σύμφωνα με την McAndrew, η οποία είναι ιδρυτικό μέλος της εταιρείας ερευνών και συμβούλων Arts Economics, τονίζει ότι η αγορά τέχνης του 2023 ήταν από πολλές απόψεις αντίθετη από την προηγούμενη χρονιά.

«Το 2022, η αγορά έφτασε σε υψηλό επίπεδο. Ωστόσο, πέρσι είδαμε μια στροφή σε δραστηριότητες που αφορούσαν χαμηλότερου επιπέδου τιμές», επεσήμανε.

Παγκόσμια «παρακμή»

Όπως αναφέρεται στην έκθεση, οι ΗΠΑ διατήρησαν την κυρίαρχη θέση τους στον κόσμο της τέχνης, αντιπροσωπεύοντας το 42% των πωλήσεων σε αξία (που περιλαμβάνει τόσο την πρωτογενή όσο και τη δευτερογενή αγορά).

Και παρόλο που βίωσε μια σειρά από «ατυχείς» δημοπρασίες υψηλού προφίλ – συμπεριλαμβανομένης της απογοητευτικής πώλησης του Long Museum στον οίκο Sotheby’s στο Χονγκ Κονγκ – η Κίνα κατάφερε να ξεπεράσει το Ηνωμένο Βασίλειο ως η δεύτερη μεγαλύτερη αγορά, με το μερίδιό της να αυξάνεται στο 19%.

Μια έκθεση στη Βασιλεία της Ελβετίας από την Art Basel

Το Ηνωμένο Βασίλειο βυθίστηκε στην τρίτη θέση, με 17%, ενώ η Γαλλία κατατάχθηκε στην τέταρτη θέση, με 7% των πωλήσεων σε αξία, συνολικού ύψους 4,6 δισεκατομμυρίων δολαρίων.

Ωστόσο, στην επιτυχία περιλαμβάνεται κάτι περισσότερο από το μερίδιο αγοράς.

Όσον αφορά το συνολικό ποσό σε δολάρια, η αγορά των ΗΠΑ συρρικνώθηκε κατά 10%, φτάνοντας συνολικά τα 27,2 δισεκατομμύρια δολάρια, σύμφωνα με την έκθεση, ενώ οι πωλήσεις στο Ηνωμένο Βασίλειο μειώθηκαν περίπου 8%.

Μόνο η αγορά της Κίνας, από την οποία η McAndrew επισημαίνει ότι επωφελήθηκε από καθυστερημένες πωλήσεις – λόγω των lockdowns – σημείωσε αύξηση της αξίας της κατά 9% το 2023, φτάνοντας στα 12,2 δισεκατομμύρια δολάρια.

Ωστόσο όπως ανέφερε η McAndrew: «Το δεύτερο εξάμηνο του έτους, η αγορά δημοπρασιών ήταν πιο “flat”».

«Χωρίς αυτή την άνοδο στις αρχές της άνοιξης», συνεχίζει, «θα ήταν μια πολύ, πολύ χειρότερη χρονιά στην Κίνα, και μια πολύ χειρότερη χρονιά σε παγκόσμιο επίπεδο».

Πλήγμα σε όσους δηλώνουν υψηλότερους τζίρους

Οι 1.600 έμποροι που συμμετείχαν στην έρευνα και οι οποίοι ανέφεραν οι ίδιοι τα αποτελέσματά τους, είπαν στους ερευνητές ότι οι συνολικές πωλήσεις τους μειώθηκαν κατά περίπου 3% από έτος σε έτος, στα 36,1 δισεκατομμύρια δολάρια.

Παρόλα αυτά, τα νούμερα είναι ενδεικτικά.

Σημειώνεται ότι μείωση στις πωλήσεις κατά 7% ήταν ιδιαίτερα σημαντική για όσους δήλωναν περισσότερα από 10 εκατομμύρια δολάρια τζίρο.

Την ίδια στιγμή, οι έμποροι με μικρότερη δραστηριότητα, δηλαδή με κύκλο εργασιών μικρότερο από 500.000 δολάρια, είδαν τις πωλήσεις τους να αυξάνονται κατά μέσο όρο 12%.

Η επιβράδυνση των πωλήσεων έργων σε υψηλότερες τιμές, θα μπορούσε να έχει σοβαρές συνέπειες για το συνολικό οικοσύστημα των γκαλερί, σημειώνει ο Noah Horowitz, διευθύνων σύμβουλος της Art Basel.

«Η επιχειρηματική δραστηριότητα έχει γίνει πιο δύσκολη και οι τιμές δεν συμβαδίζουν με το αυξανόμενο κόστος της επιχείρησης», δηλώνει χαρακτηριστικά.

Υποχώρηση και στις δημοπρασίες

Ακόμη και η παγκόσμια αγορά των δημοπρασιών δεν έμεινε ανεπηρέαστη.

Οι πωλήσεις σε δημοπρασίες μειώθηκαν κατά 7%, στα 25,1 δισεκατομμύρια δολάρια, σύμφωνα με την έκθεση. Σε αυτό, συνέβαλε η μείωση των πωλήσεων έργων άνω των 10 εκατομμυρίων δολαρίων.

Ο αριθμός των αντικειμένων που πουλήθηκαν μειώθηκε κατά 25% από το προηγούμενο έτος, ενώ οι συνολικές αξίες μειώθηκαν κατά 40%.

«Νομίζω ότι οι άνθρωποι απέφυγαν να πουλήσουν σε δημοπρασία», σχολιάζει η McAndrew.

Ατενίζοντας το μέλλον

Παρόλα αυτά, οι συναλλαγές που ολοκληρώθηκαν, δείχνουν ότι η αγορά τέχνης εξακολουθεί να κινείται. O όγκος των πωλήσεων στην πραγματικότητα αυξήθηκε κατά 4% από έτος σε έτος, σύμφωνα με την έκθεση.

«Υπάρχει ένας ωραίος συνδυασμός στην αγορά τέχνης, αυτός της εμπειρίας και αυτός του προϊόντος», εξηγεί η McAndrew, αναφέροντας ενδεικτικά τα συναισθήματα που προκαλούνται από μια προσφορά σε δημοπρασία και το ταξίδι σε μια έκθεση έργων τέχνης σε ένα πιο «ζεστό» κλίμα.

Από την άλλη, δεν είναι όλοι οι έμποροι τόσο «ρομαντικοί» ή αισιόδοξοι.

Μόνο το 1/3 περίπου των ερωτηθέντων εμπόρων της έκθεσης αναμένει βελτίωση στις πωλήσεις το 2024.

Ταυτόχρονα, η πρόβλεψη για τους ανταγωνιστές τους είναι ακόμη πιο ζοφερή, καθώς μόλις το 23% βλέπει αύξηση στις πωλήσεις άλλων εμπόρων έργων τέχνης.