Η αύξηση των τιμών στα προϊόντα καθημερινής χρήσης έχει προκαλέσει σημαντικές αλλαγές στις αγοραστικές συνήθειες των καταναλωτών, σύμφωνα με ετήσια έρευνα του Οικονομικού Πανεπιστημίου Αθηνών υπό την επιστημονική ευθύνη του καθηγητή Γεωργίου Μπάλτα.
Πώς επηρεάζονται οι καταναλωτές
Περισσότεροι από τους μισούς καταναλωτές δηλώνουν ότι μειώνουν τις αγορές τους και επιλέγουν φθηνότερα προϊόντα. Παράλληλα, ένας στους τρεις περιορίζει τη θέρμανση και την κατανάλωση ηλεκτρικού ρεύματος, αναδεικνύοντας τον αντίκτυπο της ενεργειακής ακρίβειας.
Η τάση για προϊόντα ιδιωτικής ετικέτας (private label) ενισχύεται, με πάνω από 3 στα 10 προϊόντα που αγοράζονται να ανήκουν σε αυτή την κατηγορία. Η ελληνική αγορά ακολουθεί τη διεθνή τάση, καθώς οι καταναλωτές επιλέγουν φθηνότερες και αξιόπιστες εναλλακτικές.
Το κίνημα «Made in Greece» και η ελληνική παραγωγή στα προϊόντα
Το κίνημα «Made in Greece» κερδίζει έδαφος, με τη συνειδητή προτίμηση στα ελληνικά προϊόντα να ενισχύει την εγχώρια παραγωγή και την οικονομία. Σύμφωνα με την έρευνα, το 81,5% των καταναλωτών δηλώνει ότι προτιμά ελληνικά προϊόντα όταν τα βρίσκει στα ράφια των σούπερ μάρκετ.
Παράλληλα, το 92,2% θεωρεί ότι προτιμώντας ελληνικά προϊόντα στηρίζει την παραγωγή της χώρας και το 80% πιστεύει ότι συμβάλλει στη μείωση της ανεργίας.
Η ακρίβεια και οι ευθύνες των επιχειρήσεων
Η πλειονότητα των καταναλωτών (68%) αποδίδει την ευθύνη για τις ανατιμήσεις στις πολυεθνικές εταιρείες, ενώ το 25% κατηγορεί τις μεγάλες αλυσίδες σούπερ μάρκετ. Η εταιρική κοινωνική υπευθυνότητα αξιολογείται πλέον σε σχέση με την τιμολογιακή πολιτική και τη στάση των επιχειρήσεων απέναντι στην ακρίβεια.
Προσδοκίες για το 2025 – Αρνητική η οικονομική προοπτική
Η οικονομική κατάσταση των νοικοκυριών παραμένει δύσκολη, με το 48% να δηλώνει ότι το 2024 χειροτέρευσε η οικονομική του κατάσταση. Για το 2025, το 34% προβλέπει περαιτέρω επιδείνωση, ενώ μόλις το 20% περιμένει βελτίωση.
Το 93% των καταναλωτών δηλώνει ότι δυσκολεύεται να αντεπεξέλθει στις αυξημένες τιμές στα σούπερ μάρκετ, ενώ 4 στους 10 καταναλωτές περιορίζονται στα απολύτως απαραίτητα προϊόντα.
Το «καλάθι του νοικοκυριού» και η ιδιωτική ετικέτα στα προϊόντα
Το 35% των καταναλωτών θεωρεί ότι το «καλάθι του νοικοκυριού» είναι ένα χρήσιμο μέτρο, ενώ το 43% αγοράζει προϊόντα από αυτό. Η ιδιωτική ετικέτα συνεχίζει να κατέχει σημαντικό μερίδιο αγοράς, με 35,5% των προϊόντων στο καλάθι των καταναλωτών να είναι private label.
Η ικανοποίηση από τα προϊόντα ιδιωτικής ετικέτας παραμένει υψηλή, με το 68% των καταναλωτών να δηλώνει πολύ ικανοποιημένο ή ικανοποιημένο. Παράλληλα, το 78% θεωρεί ότι τα προϊόντα αυτά έχουν καλύτερη τιμή από τις γνωστές μάρκες.
Συμπεράσματα και προτάσεις για την αντιμετώπιση της ακρίβειας
Η έρευνα καταλήγει στο ότι η ακρίβεια αποτελεί σύνθετο πρόβλημα που απαιτεί πολύπλευρες λύσεις. Σύμφωνα με τον καθηγητή Μπάλτα, απαιτούνται:
- Ενίσχυση της ελληνικής αγροτικής και βιομηχανικής παραγωγής.
- Μείωση του κόστους της ενέργειας ώστε να περιοριστεί το κόστος ζωής.
- Περιορισμός της γραφειοκρατίας, τόσο συμβατικής όσο και ψηφιακής.
- Ενίσχυση του ανταγωνισμού και πάταξη της αισχροκέρδειας.
- Συνέχιση μέτρων όπως το «καλάθι του νοικοκυριού» που, αν και μικρής εμβέλειας, έχουν θετικό αντίκτυπο.
Η καταναλωτική συμπεριφορά αλλάζει δραματικά λόγω των αυξήσεων στις τιμές, με τους πολίτες να αναζητούν φθηνότερες λύσεις και να στρέφονται σε ελληνικά προϊόντα και ιδιωτική ετικέτα, διαμορφώνοντας ένα νέο καταναλωτικό τοπίο για το 2025.
