Άτυπο πόλεμο έχουν κηρύξει εκατοντάδες νοικοκυριά και καταναλωτές εναντίον της ρήτρας αναπροσαρμογής στα τιμολόγια ρεύματος, όπως φαίνεται ξεκάθαρα από τις καταγγελίες και τις αναφορές στο Συνήγορο του Καταναλωτή.

Αλλά και η Ανεξάρτητη Αρχή από την πλευρά της καταλογίζει ευθύνες στις εταιρείες προμήθειας για «αυθαίρετο τρόπο ενεργοποίησης και υπολογισμού της ρήτρας», που ώθησε σε άνοδο των τιμών και σοβαρή στρέβλωση του ανταγωνισμού, αντί, όπως σημειώνει, «να λειτουργεί εξισορροπητικά και διορθωτικά στο πλαίσιο της νομιμότητας».

Επίσης ο Συνήγορος στηλιτεύει την ελλιπή ανταπόκριση των εταιρειών ενέργειας στις διαδικασίες επίλυσης των διαφορών.

Εν τω μεταξύ το Συμβούλιο της Επικρατείας εκδίκασε την προσφυγή του Ήρωνα και της Mytilineos κατά της μεθοδολογίας για την φορολόγηση στα υπερκέρδη των ηλεκτροπαραγωγών.

Η μαζική προσφυγή των καταναλωτών για τα ζητήματα αδικαιολόγητων αυξήσεων στους λογαριασμούς, είχε ως αποτέλεσμα οι αναφορές για τον κλάδο της ενέργειας να αποτελούν σχεδόν το 40% του συνόλου των υποβληθέντων για όλους τους εμπορικούς κλάδους, το 2022.

Το στοιχείο αυτό επικαλείται και ο Συνήγορος του Καταναλωτή, προκειμένου να στηρίξει τις θέσεις τους απέναντι στην αγορά.

Όπως αναφέρεται ξεκάθαρα στην ετήσια έκθεση του Συνηγόρου του Καταναλωτή για το 2022, η ενέργεια σχεδόν μονοπώλησε τις υποθέσεις της Αρχής, αφού οι αναφορές εκτοξεύθηκαν κατά 150% σε σχέση με το 2021, με τη συντριπτική πλειοψηφία αυτών και συγκεκριμένα το 82% να έχουν να κάνουν με θέματα τιμών και χρεώσεων στη λιανική αγορά ρεύματος.

«Η αλματώδης αύξηση των παραπόνων δικαιολογείται, καθώς οι καταναλωτές βρέθηκαν για μεγάλο χρονικό διάστημα αντιμέτωποι με υπέρογκους λογαριασμούς ρεύματος, ως συνέπεια του ανεξέλεγκτου, αυθαίρετου και συχνά αδιαφανούς τρόπου ενεργοποίησης της ρήτρας αναπροσαρμογής, από αρκετούς προμηθευτές ενέργειας στις συνδέσεις κυμαινόμενου τιμολογίου» όπως αναφέρεται στην έκθεση.

Σύσταση της αρχής στους παρόχους: συμμορφωθείτε το συντομότερο

Στην έκθεση υπογραμμίζεται ότι, οι αναφορές της αρμοδιότητάς της επιλύθηκαν εντός του έτους σε ποσοστό 80,44% (68,46% υπέρ του καταναλωτή, 11,98% υπέρ του προμηθευτή), σημειώνοντας ότι ο βαθμός ανταπόκρισης των προμηθευτών ανέρχεται στα επίπεδα περίπου του 93%.

Ο κλάδος της ενέργειας αποτέλεσε εξαίρεση, καθώς παρατηρείται επιδείνωση του σχετικού ποσοστού, από το 71,4% το 2021, στο 60% περίπου το 2022.

Σύμφωνα με την έκθεση, ένας παράγοντας που συντέλεσε σε αυτό είναι η μεγάλη αύξηση του αριθμού των αναφορών που δέχτηκε ο κλάδος.

Από την άλλη, όπως τονίζει ο Συνήγορος, η μείωση οφείλεται στη στάση των εταιρειών προμήθειας, αφού παρά τις συστάσεις που τους απευθύνθηκαν συστηματικά, για τα θέματα της ρήτρας, ο βαθμός αποδοχής τους ήταν χαμηλός.

Όπως αναφέρεται χαρακτηριστικά, «διαπιστώθηκε ότι οι προμηθευτές στην πλειονότητά τους προέβαιναν σε εσφαλμένη και πλημμελή προσυμβατική ενημέρωση των καταναλωτών, σε αναδρομική τροποποίηση των τιμολογίων προμήθειας χωρίς την οφειλόμενη, κατά τον νόμο, προηγούμενη ενημέρωση».

«Οι διαρκείς και επίμονες παρεμβάσεις του Συνηγόρου του Καταναλωτή προς κάθε αρμόδιο φορέα, αλλά και προς την Επιτροπή Θεσμών και Διαφάνειας της Βουλής, συνέβαλαν στην αναστολή της ρήτρας αναπροσαρμογής και στην καθιέρωση πρακτικών ορθής και διαφανούς προσυμβατικής ενημέρωσης των καταναλωτών απ’ όλους τους παρόχους, οι οποίες, σε συνδυασμό με την κρατική επιδότηση, εξομάλυναν την κατάσταση» λένε από το Συνήγορο.

Στο ΣτΕ η φορολόγηση υπερκερδών στο ρεύμα

Εν τω μεταξύ το Συμβούλιο της Επικρατείας εκδίκασε την προσφυγή του Ήρωνα και της Mytilineos κατά της μεθοδολογίας για την φορολόγηση στα υπερκέρδη των ηλεκτροπαραγωγών.

Στο ΥΠΕΝ εκτιμούν ότι το ΣτΕ δεν πρόκειται να ακυρώσει μια απόφαση χάρη στην οποία εισέρρευσαν στο Ταμείο Ενεργειακής Μετάβασης οι πόροι με τους οποίους στηρίχθηκαν εκατομμύρια νοικοκυριά και επιχειρήσεις στην καρδιά της ενεργειακής κρίσης του 2022-2023 και θα εκδώσει σύντομα απορριπτική απόφαση.

Οι δύο όμιλοι αμφισβήτησαν την μεθοδολογία, με το σκεπτικό ότι ήταν λάθος το χρονικό διάστημα που επελέγη από την Αρχή για να συγκριθούν τα κέρδη των μονάδων φυσικού αερίου, δηλαδή να θεωρηθεί ως έτος βάσης το 2021.

Επιχείρημα αμφότερων ήταν ότι με την κρίση και τη ανάγκη στήριξης των καταναλωτών, ουδέποτε ήταν αρνητικοί στην επιβολή φόρου, ωστόσο η διαφωνία τους αφορούσε την μεθοδολογία που επελέγη και η οποία αγνόησε μια σειρά από δεδομένα. Όπως, για παράδειγμα, το γεγονός ότι στον ευρωπαϊκό κανονισμό δεν υπάρχουν υπερέσοδα όταν μια μονάδα είναι οριακή, δηλαδή καθορίζει την τιμή εκκαθάρισης.

Επίσης ότι οι μονάδες φυσικού αερίου έπρεπε να εξαιρεθούν από τη μεθοδολογία για τις ώρες εκείνες κατά τις οποίες ορίζουν την τιμή. Σύμφωνα με όσα υποστήριξαν οι προσφεύγοντες, οι μονάδες φυσικού αερίου δεν έχουν υπερέσοδα, καθώς τα κόστη τους αυξάνονται λόγω του καυσίμου που χρησιμοποιούν.

Και θα μπορούσαν να έχουν αυξημένη κερδοφορία μόνο όταν οι τιμές ορίζονται από τις εισαγωγές, δηλαδή όταν μια γειτονική αγορά είναι ακριβότερη της ελληνικής.

Οι πάροχοι είχαν αποφασίσει να προσβάλουν δικαστικά την μεθοδολογία στην οποία είχε καταλήξει πέρυσι η ΡΑΑΕΥ και την οποία μετά υιοθέτησε το ΥΠΕΝ, βάσει της οποίας ο φόρος επί των κερδών τους προέκυψε από την σύγκριση των κερδών του 2022 με εκείνα του 2021.

Το μέτρο ήταν στην πρώτη χρονιά λειτουργίας του target model, όπου υπήρχαν αναμενόμενες αστοχίες και όπου η αγορά επιχειρούσε να προσαρμοστεί στο νέο μηχανισμό, με το νομικό επιτελείο των προσφευγόντων να σημειώνει ότι η σύγκριση έπρεπε κανονικά να γίνει σε ένα βάθος ετών.

Σε μια τέτοια περίπτωση θα προέκυπτε μια πιο αντικειμενική εικόνα, καθώς επί χρόνια οι μονάδες φυσικού αερίου έβγαζαν οριακά τα έσοδά τους.

Τέλος το ίδιο το ΕΣΕΚ αναφέρει ότι αν δεν εγκριθεί άμεσα από την ΕΕ κάποιος μηχανισμός ισχύος, τότε τρεις από τις υφιστάμενες μονάδες φυσικού αερίου θα πρέπει να αποσυρθούν από το σύστημα, καθώς δεν θα είναι πλέον βιώσιμη η λειτουργία τους.

Διαβάστε ακόμη: