Εγκαινιάστηκε, χθες Παρασκευή, το έργο “Το Φρούριο Μπούρτζι στο Ναύπλιο – Αποκατάσταση και επανάχρηση (2014-2021)” από την υπουργό Πολιτισμού, Λίνα Μενδώνη. Το φρούριο Μπούρτζι είναι μέγιστης σπουδαιότητας μνημείο και ένα από τα σημαντικότερα οχυρωματικά έργα του ελλαδικού χώρου. Κατασκευάστηκε την περίοδο της Α’ Ενετοκρατίας, στα τέλη του 15ου αιώνα, όταν ήταν προβλεπτής του Ναυπλίου ο Vittore Pasqualigo. Το έργο ανατέθηκε στον αρχιτέκτονα Antonio Gambello και ξεκίνησε τον Ιούνιο του 1471 και ολοκληρώθηκε λίγα χρόνια αργότερα.
Κατά τη διάρκεια της Ενετοκρατίας ήταν γνωστό ως «φρούριο του βράχου» ή «της θάλασσας» (Castello dello scoglio ή Castello a mare). Αργότερα κατά την περίοδο της Επανάστασης χρησιμοποιήθηκαν οι ονομασίες «θαλασσόπυργος» ή «Καστέλι». H ονομασία «Μπούρτζι», με την οποία είναι μέχρι σήμερα γνωστό, καθιερώθηκε στη διάρκεια της Τουρκοκρατίας. Σκοπός της κατασκευής του ήταν η προστασία της εισόδου του λιμανιού της πόλης του Ναυπλίου.
To φρούριο εξυπηρέτησε την άμυνα της πόλης για 350 χρόνια, στα οποία δέχτηκε αρκετές επισκευές και τροποποιήσεις. Κατά τη διάρκεια της Ελληνικής Επανάστασης, διαδραμάτισε σημαντικό ρόλο στην απελευθέρωση του Ναυπλίου. Από το 1833 έως του 1913 χρησιμοποιήθηκε ως τόπος διαμονής του δήμιου, που πραγματοποιούσε τις εκτελέσεις με γκιλοτίνα στο Παλαμήδι. Όταν οι εκτελέσεις σταμάτησαν, το φρούριο εγκαταλείφθηκε.
Με τη δημιουργία του Οργανισμού Τουρισμού, ο θαλασσόπυργος εκμισθώθηκε στις αρχές της δεκαετίας του 1930 σε Ναυπλιώτη επιχειρηματία για τουριστική εκμετάλλευση και μετετράπη σε ένα τουριστικό κέντρο Α’ Κατηγορίας στην Ελλάδα, με τη λειτουργία ξενοδοχείου 14 δωματίων και εστιατορίου. Λειτούργησε χωρίς διαλείμματα για 37 περίπου χρόνια μέχρι το τέλος της δεκαετίας του 1960 και σταμάτησε καθώς δεν πληρούσε πλέον τις σύγχρονες προδιαγραφές για καταλύματα.
Αργότερα, με επιμέρους επεμβάσεις του ΕΟΤ, στο μέσον της δεκαετίας του 1980, λειτούργησε ως εστιατόριο και αναψυκτήριο έως το 1995 περίπου και στη συνέχεια παρέμεινε κλειστό.
Το φρούριο έχει κηρυχθεί ως προέχον μνημείο με το Β.Δ. 25-2-1922 (ΦΕΚ 28/Α/26-2-1922) ενώ παράλληλα χαρακτηρίστηκε ως Τουριστικό Δημόσιο Κτήμα με το Β.Δ. 12-01-1949 (ΦΕΚ 34Α/5.02.1949). Η Διοίκηση και Διαχείρισή του αρχικά ανατέθηκε στον ΕΟΤ και σήμερα έχει περιέλθει στην Εταιρεία Ακινήτων Δημοσίου.
Κατά το έτος 2010 υπογράφηκε μνημόνιο συνεργασίας μεταξύ της ΕΤΑ ΑΕ (Εταιρεία Τουριστικής Ανάπτυξης) και του ΥΠΠΟΤ (25η Ε.Β.Α.) για την αποκατάσταση και επανάχρηση του μνημείου. Στο πλαίσιο του μνημονίου συντάχθηκε η μελέτη αποτύπωσης, στερέωσης, αποκατάστασης, ανάδειξης και επανάχρησης του Φρουρίου, η οποία εγκρίθηκε το 2011. Η υλοποίηση του έργου πραγματοποιήθηκε από τις υπηρεσίες του Υπουργείου Πολιτισμού: Διεύθυνση Εκτέλεσης Έργων Μουσείων και Πολιτιστικών Κτηρίων (εργολαβία Η/Μ) και 25η Εφορεία Βυζαντινών Αρχαιοτήτων-Εφορεία Αρχαιοτήτων Αργολίδας (αυτεπιστασία). Το έργο συγχρηματοδοτήθηκε από το Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης ΕΣΠΑ 2007-2013 & 2014-2020, Ε.Π. «Ανταγωνιστικότητα Επιχειρηματικότητα και Καινοτομία» και ο προϋπολογισμός του ανήλθε στο ποσό των 2.784.899,54 ευρώ.
Το έργο του ΥΠΠΟ περιελάμβανε εκτεταμένη συντήρηση και αποκατάσταση όλων των αυθεντικών τμημάτων του φρουρίου. Επιπλέον, πραγματοποιήθηκε επισκευή και ανακατασκευή σε όλα τα λειτουργικά τμήματα των εσωτερικών και εξωτερικών χώρων του φρουρίου (δάπεδα, τοίχοι, κλίμακες, κουφώματα, κιγκλιδώματα, χρωματισμοί, φωτισμός ανάδειξης) και ριζική ανακαίνιση όλων των δικτύων (ύδρευση, αποχέτευση, ηλεκτρική εγκατάσταση, θέρμανση, ψύξη, τηλεπικοινωνία).
Με τις εργασίες που πραγματοποιήθηκαν, αποκαταστάθηκε ένα μοναδικό μνημείο του Ναυπλίου, ακέραιο έργο επωνύμου αρχιτέκτονα της Αναγέννησης με όλα τα χαρακτηριστικά της εποχής του, που το καθιστούν ένα από τα πλέον αξιόλογα δείγματα οχυρωματικής αρχιτεκτονικής στον Ελλαδικό χώρο. Το Μπούρτζι, άρρηκτα συνδεδεμένο με την συλλογική μνήμη των κατοίκων, καθώς και με τη νεότερη ιστορική περίοδο του Ελληνικού Έθνους, αποδίδεται στο κοινό με νέες χρήσεις και με ενισχυμένο τον ρόλο του ως μνημείο πολιτισμού.
Μετά από στενή και αγαστή συνεργασία της ΕΤΑΔ με το ΥΠΠΟ συμφωνήθηκε το πλαίσιο λειτουργίας του Φρουρίου και υπογράφηκε στις 20-7-2023 από την Υπουργό Πολιτισμού, κ. Λίνα Μενδώνη και τον εκτελούντα χρέη Διευθύνοντος Συμβούλου της ΕΤΑΔ, κ. Παναγιώτη Μπαλωμένο, ΜΝΗΜΟΝΙΟ ΣΥΝΑΝΤΙΛΗΨΗΣ ΚΑΙ ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑΣ, για την οργάνωση και τη λειτουργία του φρουρίου Μπούρτζι, ως επισκέψιμο μνημείο με χρήσεις πολιτισμού και αναψυχής. Το φρούριο λειτουργεί από τις 5 Αυγούστου 2023 και δέχεται καθημερινά μεγάλο αριθμό επισκεπτών. Μετά την τελετή των εγκαινίων θα λειτουργήσει ο εκθεσιακός χώρος με μία περιοδική έκθεση αφιερωμένη στην ιστορία του μνημείου καθώς και το πωλητήριο του ΟΔΑΠ. Σε μεταγενέστερο χρόνο θα λειτουργήσει και το αναψυκτήριο-εστιατόριο.
