Σε καθεστώς έκτακτης ανάγκης λόγω λειψυδρίας εισέρχονται η Λέρος και η Πάτμος, με τα μέτρα να αναμένεται να εγκριθούν σήμερα από την κλαδική Ολομέλεια της ΡΑΑΕΥ – εξέλιξη που ανοίγει τον δρόμο για άμεση ενεργοποίηση παρεμβάσεων στα δύο νησιά αλλά και επιτάχυνση των έργων υποδομής με fast track διαδικασίες και διαγωνιστικές ευελιξίες.

Σύμφωνα με πληροφορίες, στην ίδια συνεδρίαση θα αξιολογηθούν και τα μέτρα για την Αττική, με την έκδοση αντίστοιχων αποφάσεων να ακολουθεί τις επόμενες ώρες.

Η Ρυθμιστική Αρχή Αποβλήτων, Ενέργειας και Υδάτων έχει ήδη ενεργοποιήσει το θεσμικό πλαίσιο αρμοδιοτήτων της, μετά το αίτημα που υπέβαλε η ΕΥΔΑΠ στο Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας ζητώντας κατεπείγουσα μέριμνα για την υδροδότηση της Αττικής.

Χθες 26 Νοεμβρίου, ο ταμιευτήρας του Μόρνου περιείχε 160.662.000 m³ νερού, έναντι 262.068.000 m³ πριν από ένα χρόνο — καταγράφοντας μια μείωση περίπου 40%.

Τα συνολικά αποθέματα των τεσσάρων βασικών ταμιευτήρων (Εύηνος, Μόρνος, Υλίκη, Μαραθώνας) της ΕΥΔΑΠ ανέρχονταν σε 363.345.000 m³, από 571.003.000 m³πέρυσι, καταγράφοντας πτώση σχεδόν 37%.

Το έργο «Εύρυτος» και η εκτροπή δύο ποταμών

Στο επίκεντρο του σχεδίου αντιμετώπισης της λειψυδρίας βρίσκεται το έργο «Εύρυτος», ύψους 500 εκατ. το οποίο προβλέπει τη μερική εκτροπή των ποταμών Καρπενησιώτη και Κρικελιώτη προς τους ταμιευτήρες του Εύηνου αλλά και έργα αναβάθμισης δικτύου και αφαλατώσεις. Η δημοπράτηση για το σχέδιο «Εύρυτος»τοποθετείται για το καλοκαίρι του 2026, με τεχνικό σχεδιασμό που περιλαμβάνει δύο σήραγγες μήκους 14 και 6 χιλιομέτρων και διάμετρο τέσσερα μέτρα, ικανές να μεταφέρουν έως 200 εκατομμύρια κυβικά μέτρα νερού ετησίως.

Η λήψη νερού θα γίνεται μόνο όταν η στάθμη ανεβαίνει μετά από βροχοπτώσεις ώστε να εξασφαλίζεται η οικολογική ισορροπία των ποταμών, ενώ η φυσική βαρυτική ροή του Εύηνου θα επιτρέπει την μεταφορά χωρίς ενεργειακό κόστος.

Σήμερα, η μείωση των αποθεμάτων νερού αγγίζει τα 250 εκατομμύρια κυβικά μέτρα ετησίως, με παράλληλη μείωση βροχοπτώσεων κατά 25%, αύξηση εξάτμισης κατά 15% και αύξηση κατανάλωσης κατά 6%. Τα δεδομένα αυτά, σύμφωνα με την κυβέρνηση, επιταχύνουν τη λήψη αποφάσεων.

Αφαλάτωση εάν η ανομβρία συνεχιστεί

Εφόσον η ξηρασία παραταθεί, προωθείται παράλληλη λύση με τη δημιουργία και μονάδων αφαλάτωσης σε Θίσβη, Νέα Πέραμο και Λαύριο. Οι εγκαταστάσεις σχεδιάζεται να είναι συναρμολογούμενες, με χρόνο υλοποίησης δύο έως δυόμισι ετών, ωστόσο το κόστος παραγωγής νερού θα είναι πολλαπλάσιο από τη φυσική ροή, γεγονός που αναμένεται να επιβαρύνει μελλοντικά τα τιμολόγια.

Τιμολόγια – οι κρίσιμες αποφάσεις στο τέλος της χρονιάς

Επόμενο βήμα στην σύνθετη εξίσωση της διαχείρισης του νερού είναι η αύξηση των τιμολογίων, ζήτημα το οποίο έχει θέσει μετ’ επιτάσσεως η διοίκηση της ΕΥΔΑΠ και στην τελευταία τηλεδιάσκεψη με τους αναλυτές. Η εταιρεία ανακοίνωσε ζημιές 5,5 εκ. στα αποτελέσματα εξαμήνου, τις οποίες απέδωσε εν πολλοίς στην μάταια εδώ και μια διετία προσπάθεια να αναπροσαρμόσει τα τιμολόγια νερού που είναι από τα φθηνότερα στην Ευρώπη.

Το ρυθμιστικό πλαίσιο και η απόφαση για τα τιμολόγια δεν λαμβάνεται απευθείας από την κυβέρνηση και πρέπει ο ρυθμιστής, δηλαδή η ΡΑΑΕΥ να εγκρίνει εκείνη το «επιτρεπόμενο έσοδο», όπως κάνει για ενεργειακούς φορείς (ΔΕΔΔΗΕ, ΑΔΜΗΕ κ.λπ.) με τα αποτελέσματα να αποτυπώνονται στους λογαριασμούς ρεύματος. Η υποστελέχωση της Αρχής και το ακέφαλου του χαρακτήρα της μέχρι τώρα, θεωρούνταν οι κυριότεροι παράγοντες των καθυστερήσεων μαζί με την απροθυμία σε πολιτικό επίπεδο να υπάρξουν αυξήσεις στα τιμολόγια.

Η ΡΑΑΕΥ θα αξιολογήσει το επενδυτικό πλάνο των επιχειρήσεων ύδρευσης, τις ανάγκες υποδομής και το λειτουργικό κόστος, με στόχο οι αυξήσεις να είναι σταδιακές και όχι δυσανάλογες για τα νοικοκυριά. Σύμφωνα με αρμόδιες πηγές, οι οριστικές αποφάσεις για την τιμή του νερού αναμένονται έως το τέλος του έτους.

Όλα πλέον κρίνονται στον χρόνο

Η Ελλάδα εισέρχεται σε μια νέα εποχή υδρολογικής διαχείρισης. Η κήρυξη νησιών σε έκτακτη ανάγκη, η επικείμενη ένταξη της Αττικής, ο σχεδιασμός του «Εύρυτου», η εφεδρική στρατηγική αφαλάτωσης και η συγκέντρωση της διαχείρισης σε δύο μεγάλα κέντρα συνθέτουν μια συνολική απάντηση σε μία κρίση που πλέον δεν αφορά το μέλλον αλλά το παρόν. Το αν το σχέδιο θα υλοποιηθεί στον χρόνο που απαιτείται θα κριθεί στους επόμενους μήνες. Ο χειμώνας πάντως θα είναι καθοριστικός.

Διαβάστε ακόμη: